Funkcjonowanie Porządku wersalskiego

Cele:
Zrozumienie czym jest system wersalski i jak doszło do jego ukształtowania
Znajomość najważniejszych postanowień traktatu wersalskiego
Zrozumienie w jaki sposób postanowienia traktatu wersalskiego wpłynęły na losy Europy i Polski
Dostrzeganie zależności pomiędzy polityką międzynarodową a historią Polski
Znajomość genezy i form działania Ligi Narodów

Postanowienia paryskiej konferencji
Osłabienie Niemiec
Izolacja polityczna komunistycznej Rosji
Odpowiedzialność za ład i porządek w Europie w rękach Wielkiej Brytanii i Francji
Wycofanie USA ze spraw europejskich
Powstanie wielu narodowych państw w Europie środkowej i wschodniej

Europa w 1914
I w 1923 roku

Konferencja wersalska
1919 – 21 I 1920 ( ratyfikacja 10 I 1920) ( cel: ułożenie powojennego ładu na świecie) udział wzięły delegacje
z 27 państw

Wielka Czwórka
Woodrow Wilson - USA
David Lloyd-George - Wielka Brytania
Vittorio Orlando - Włochy
Georges Clemenceau Francja

Clemenceau - Ostateczne złamanie Niemiec Rozbiór ich terytorium
Całkowite rozbrojenie
Kontrybucje wojenne
Clemenceau

David Lloyd-George
Zwolennik równowagi europejskiej
Przeciwnik nadmiernego osłabiania Niemiec
Podział niemieckich kolonii

Woodrow Wilson „pokój bez zwycięstwa”
Przeciwnik nadmiernego osłabiania Niemiec Prawo narodów do samostanowienia Koncepcja Ligi Narodów porozumienia pokojowe będą jawnie zawierane, nie będzie już porozumień tajnych. Dyplomacja ma działać jawnie i publicznie. Całkowita wolność żeglugi na morzach, poza wodami terytorialnymi, zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny, poza przypadkami, kiedy morza te będą zamknięte całkowicie lub częściowo przez działania międzynarodowe, mające na celu wykonanie międzynarodowych porozumień. Zniesienie barier gospodarczych i ustalenie warunków handlu równych dla wszystkich narodów akceptujących pokój i stowarzyszonych dla jego utrzymania. Wzajemna wymiana wystarczających gwarancji, tak aby zbrojenia narodowe zostały zredukowane do minimum. Rozstrzygnięcie sporów kolonialnych w atmosferze swobodnej, otwartej i całkowicie bezstronnej, ale przestrzegając zasady, że interesy ludności zainteresowanej mają równą wagę co interesy Rządów. Ewakuacja wszystkich rosyjskich terytoriów i uregulowanie stosunków z Rosją, Rosja ma prawo do samookreślenia swojego ustroju politycznego. Belgia musi być ewakuowana i stać się w pełni suwerennym krajem. Terytorium francuskie zostanie uwolnione i odbudowane. Alzacja i Lotaryngia mają powrócić do Francji. Korekta granicy włoskiej, wzdłuż linii narodowościowej. Stworzenie możliwości autonomicznego rozwoju narodom Austro-Węgier. Rumunia, Serbia i Czarnogóra odzyskają utracone w czasie wojny terytoria, Serbii zostanie przyznany wolny dostęp do morza, stosunki między różnymi państwami bałkańskimi muszą być oparte na przyjacielskich porozumieniach, uwzględniających linie podziału wspólnot i narodowości. Ludności tureckiej Imperium Osmańskiego zapewniona zostanie suwerenność i bezpieczeństwo, innym narodom zamieszkującym Imperium przysługuje prawo do bezpieczeństwa i rozwoju, oraz autonomia. Dardanele zostaną otwarte dla okrętów i statków handlowych, zabezpieczone gwarancją międzynarodową. Stworzenie niepodległego państwa polskiego na terytoriach zamieszkanych przez ludność bezsprzecznie polską, z wolnym dostępem do morza, niepodległością polityczną, gospodarczą, integralność terytoriów tego państwa ma być zagwarantowana przez konwencję międzynarodową. Stworzenie Ligi Narodów, której celem będzie zapewnienie gwarancji niepodległości politycznej oraz integralności terytorialnej wszystkich państw.

Traktat wersalski został zawarty podczas paryskiej konferencji pokojowej, trwającej od 18 stycznia 1919 roku do 21 stycznia 1920 roku. Brało w niej udział 27 zwycięskich państw. Polska była reprezentowana przez Ignacego Paderewskiego i Romana Dmowskiego. Państwa pokonane w I wojnie światowej (Niemcy, Austro-Węgry, Turcja, Bułgaria) nie zostały dopuszczone do konferencji. Przedstawiono im tylko traktaty do podpisania. Rosja Sowiecka również nie została zaproszona, gdyż mocarstwa Ententy nie uznawały rządu bolszewickiego, który w marcu 1918 podpisał w imieniu Rosji separatystyczny pokój z Niemcami (Traktat brzeski), co było złamaniem porozumień sojuszniczych w ramach Ententy.

28 czerwca 1919 roku - podpisano traktat wersalski, czyli układ pokojowy z Niemcami - w preambule wyłączną odpowiedzialnością za wybuch wojny obarczono Niemcy Niemcy traciły Alzacją i Lotaryngię na rzecz Francji. Na rzecz Belgii okręg Eupen – Malmedy Na rzecz Polski : Wielkopolskę , oraz część Pomorza Gdańskiego z pasem 70 km wybrzeża ,Gdańsk i okolice ogłoszono Wolnym Miastem pod opieką Ligi Narodów. O przynależności państwowej Górnego Śląska , Powiśla , Warmii i Mazur mały rozstrzygnąć plenuscyty ludności. Zniesieni w Niemczech obowiązkowej służby wojskowej i zastąpienie go tysięczną armią zawodową ( Reichswehrą )zakaz posiadania ciężkiego sprzętu bojowego , lotnictwa i okrętów podwodnych. Zobowiązanie do zapłacenia odszkodowań wojennych państwom zwycięskiej ententy ( 132 miliardy marek w złocie ) w 42 ratach15 – letnia okupacja lewobrzeżnej Nadrenii jako zastaw dla zapłacenia odszkodowań. Zakaz połączenia Austrii z Niemcami

Traktaty
Traktat z Austrią w Saint Germain 10 IX 1919
Traktat z Bułgarią w Neuilly 17 XI 1919
Traktat z Węgrami w Trianon 4 VI 1920
Traktat z Turcją w Severes 10 VIII 1920 Traktat w Lozannie 24 VII 1923
Traktat w Lozannie 1923 – ostateczne granice Turcji

MAŁY TRAKTAT WERSALSKI
Mały traktat wersalski – traktat podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Polskę po I wojnie światowej łącznie z traktatem wersalskim i jako warunek jego zawarcia. Gwarantował poszanowanie i obronę praw mniejszości narodowych zamieszkujących Polskę. W aneksie II traktatu Polska zobowiązała się do wzięcia odpowiedzialności za część długu publicznego i wszystkie inne zobowiązania finansowe państwa rosyjskiego. Zakres odpowiedzialności miała określić osobna Konwencja zawarta pomiędzy Polską a Głównymi Mocarstwami Sprzymierzonymi i Stowarzyszonymi. Analogiczne traktaty podpisały również: Rumunia, Grecja, Czechosłowacja, Królestwo SHS. W krajach-sygnatariuszach tego traktatu mniejszości narodowe czujące się dyskryminowane mogły odwoływać się bezpośrednio do Ligi Narodów z pominięciem krajowej drogi sądowej.

TRAKTATY WASZYNGTOŃSKIE
Porozumienie międzynarodowe podpisane 6 lutego 1922, regulujące i ograniczające zbrojenia morskie Projekt konferencji został wysunięty przez Amerykanów zaniepokojonych nagłym wzrostem potęgi morskiej Japonii Główne porozumienie przewidywało, że docelowo siły morskie pięciu wchodzących w grę mocarstw przedstawiać się będą według stosunku 5 : 5 : 3: 1,75 : 1,75. Wielkość 5 była przewidziana dla Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych, 3 dla Japonii, a 1,75 dla Francji i Włoch[1]Brytyjski krążownik liniowy HMS "Hood" na skutek traktatu pozostał największym okrętem świata w okresie międzywojennym.

Demitaliryzacja Niemiec
Wprowadzenie demilitaryzacji Nadrenii polegało na tym, że na terenie lewobrzeżnej Nadrenii i 50-kilometrowym pasie wzdłuż prawego brzegu Renu zakazano Niemcom posiadania wojsk. W części V traktatu nakazano zmniejszenie liczebności armii niemieckiej do 100 tys. żołnierzy oraz zakazano wprowadzania powszechnego obowiązku służby wojskowej (Reichswehra). Miał obowiązywać zakaz wyposażania armii w czołgi i samoloty bojowe. Marynarka wojenna mogła posiadać z większych okrętów jedynie:6 pancerników6 lekkich krążowników12 kontrtorpedowców (niszczycieli)12 torpedowców Nie wolno było posiadać okrętów podwodnych i lotnictwa morskiego. Liczebność personelu marynarki miała być zredukowana do 15 tys. ludzi.