Солтүстік Қара теңіз бен Кавказдың ежелгі қалалары

Б.э.д. ҮIIғ. Қара теңiздiң солтүстiк жағалауларында ежелгi гректердiң алғашқы сауда мекендерi қалыптасты. Олар алғашқыда таза сауда – саттық сйпаттағы уақытша факторилар болатын. Сондай факторилардың бiрi Березань аралындағы Днестр – Буга қойнауында қазылды. Ол мекенжайдан б.э.д. ҮII ғ. ыдыс сынықтары табылған.

Жеке қоймалардан тұратын шаруашылық аудандарының болғандығы анықталған. Астық саудасы Пантикапей мен Боспардың маңызды кәсiбi. Боспордан жiберiлетiн дән гретсияға әкелiнетiн астықтың басым бөлiгiн құрады. Б.Э.Д. IҮ ғ. теңгенiң бетiнде бидайдың сабағы салынуы осыдан болса керек.

Боспордың басқа қалалары да жақсы зерттелген. Қазбадан сұйық және төгiлетiн заттарды сақтауға және оларды тасмалдауға арналған үлкен амфорлар мен пифастар көп табылған.