Әмирхан Еники (1909 – 2000)

Дәүләкән – Дим буендагы гүзәл табигать почмагы

Матурлык һәм ямьсезлек – әдәбиятта мәңгелек темаларның берсе. Әмирхан Еникинең сез укып килгән әсәре дә «Матурлык» дип атала.
Сез ничек уйлыйсыз, нәрсә соң ул матурлык?

1. Матурлык – гүзәл, күңелгә рәхәтлек бирә торган нәрсә (күренеш,эш, тормыш һ.б.); матур, сокланырлык урыннар (табигатьтә, матур әдәбият әсәрләрендә).
2. Ягымлы, сөйкемле, үзенә җәлеп итә торган тышкы кыяфәт; кеше характерындагы, эшчәнлегендәге хуплана торган сыйфат.
“Татар теленең аңлатмалы сүзлеге”

Матурлык турында татар халык мәкальләре.
1. Матурлык – йөзгә яккан буяу, тик тиз китәр.
2. Матурлык күлмәк белән сәдәптә түгел, оят белән әдәптә.
3. Матурлык туйда кирәк, татулык көн дә кирәк.
4. Тышкы матурлык белән масайма, эчке матурлык белән масай.
5. Матурлыкны эзләмә, күңелгә ятырны эзлә.
6. Матур матур күренмәс, сөйгән матур күренер.

Матур кеше нинди сыйфатларга ия була?
М- ...
А- ...
Т- ... У- ...
Р- ...

Матур кешегә хас сыйфатлар:
М – мәгънәле, миһербанлы
а – акыллы, аңлы т – тыйнак, тәртипле
у – уңган, укымышлы
р – риясыз, рәхимле, рухи бай
Матур кешегә хас сыйфатлар:
М – мәгънәле, миһербанлы
а – акыллы, аңлы
т – тыйнак, тәртипле
у – уңган, укымышлы
р – риясыз, рәхимле, рухи бай

Проза әсәрләрен анализлау тәртибе:
1. Жанры (роман, повесть, новелла, хикәя һ.б.) һәм аны
билгеләүче сыйфатлар.
2. Темасы (әсәр нәрсә турында?).
3. Сурәтләү үзенчәлекләре (портрет; пейзаж; интерьер; хикәяләү
формасы, ягъни кем исеменнән сөйләнүе һ.б.).
4. Әсәрнең конфликты.
5. Образлар системасы.
6. Сюжеты (сюжет элементлары).
7. Әсәрнең идеясе.
8. Әсәрнең әһәмияте (идея-эстетик кыйммәте,
тәрбияви әһәмияте, әдәбиятта тоткан урыны һ.б.).

Тышкы күркәмлек түгел, бәлки рухи байлык, интеллект, нечкә зәвык, чама хисе һәм яхшы күңеллелек матур итә икән кешене.

Ана - бөек исем!
Нәрсә җитә Ана булуга.
Хатын-кызның бөтен матурлыгы,
Бөтен күрке Ана булуда...

“Әмирхан Еники - күңел карурманнарының тургае”.
Илдар Юзеев