Altruizm

ZACHOWANIE PROSPOŁECZNE – postępowanie mające na celu dobro innej osoby
ALTRUIZM – działanie podjęte wyłącznie dla dobra innej osoby, a nie zewnętrznych nagród

PROBLEM REDUKCJI POBUDZENIA jako NAGRODY
„Dlaczego nie pomagają ?”

MODEL LATANE i DARLEYA (1970)
Obserwator musi ZAUWAŻYĆ, że coś się stało
O. musi ZINTERPRETOWAĆ zdarzenie w kategoriach WYPADKU
O. musi dojść do wniosku, że jest ODPOWIEDZIALNY za to, co się dzieje i za to, co może się stać
O. musi WYBRAĆ FORMĘ interwencji
O. musi INTERWENIOWAĆ

Egzemplifikacja konsekwencji modelu Latane i Darleya
Przy przykładowych wartościach: zauważył 80%, uznał za wypadek: 70%, poczuł odpowiedzialność: 25% wybrał daną formę interwencji 30% i zdecydował się interweniować 25%
Istnieje tylko nieco ponad 1% szans na interwencję obserwatora

Pluralistyczna ignorancja
(niewiedza wielu) – tendencja do ignorowania zagrożenia i interpretowania go jako sytuacji „normalnej” przez wielu (ewentualnie kilku) świadków wypadku w związku z wzajemnym obserwowaniem zachowań innych, wskazujących, że „nic się nie dzieje”.

Eksperyment „dym w pomieszczeniu”:
osoba sama: 75% interwencji
trzy osoby: 38% interwencji trzy osoby, spośród których 2 współpracowników: 10% interwencji

N = 50 osób w każdych warunkach

Rushton (1980)
pomagamy komuś w pewnych sytuacjach
prawie wszyscy pomagają w jakiejś sytuacji
te same osoby pomagają w jednej, ale nie pomagają w innej sytuacji

Levine, Norenzayan, Philbrick (2001)
Interkorelacje wskaźników pomagania

Darley i Batson (1973)
ZMIENNE OSOBOWOŚCIOWE
NIE
ZWIĄZANE Z UDZIELANIEM POMOCY:
makiawelizm
autorytaryzm
alienacja
odpowiedzialność społeczna
popularność w grupie

(Nie spieszący się) SAMARYTANIN
Batson (1987)

Eksp. Piliavin – „metro”
ROLA KOSZTÓW UDZIELANIA POMOCY
Koszt nie udzielenia pomocy (negatywne emocje, utrata przyjaźni, dezaprobata otoczenia) a koszt udzielania pomocy jako kluczowe pojęcia

Jane Piliavin i inni (1982)
Przewidywany sposób funkcjonowania obserwatora

Model socjobiologiczny

Pomoc odwzajemniana (reguła wzajemności)
Modelowanie (Eksp. Bryana: kierowcy częściej zatrzymywali się, by pomóc kierowcy zepsutego auta, gdy pół kilometra wcześniej widzieli, jak ktoś pomaga w ten sposób)
Atrakcyjność fizyczna ofiary wypadku
Płeć (eksperymenty vs. życie)
Potrzeba aprobaty społecznej

Pojęcie MY jako rozszerzone JA
Podobieństwo do JA
Normy osobiste
Umiejętność decentracji (Piaget) i empatii
Batson: EMPATIA: Eksperyment ELAINE
Czy istnieje altruizm egzogenny?

Regulacja nastroju
Eksperyment Isen
(1) Manipulacja nastrojem
(2) Warunki łatwego altruizmu – pozytywny nastrój = zwiększony altruizm
(3) Warunki kosztownego (trudnego) altruizmu – pozytywny nastrój = zmniejszony altruizm

Cialdini
Nieco obniżony nastrój (śmierć w dalekiej rodzinie) a skłonność do altruizmu
EKSPERYMENT ZAMROŻENIE
Spór Cialdiniego z Batsonem, czyli: CZY ISTNIEJE ALTRUIZM EGZOGENNY?

JAK MOŻNA ZWIĘKSZYĆ GOTOWOŚĆ DO ZACHOWAŃ ALTRUISTYCZNYCH?
modelowanie zachowań altruistycznych w rodzinie
kształtowanie altruizmu egzogennego poprzez komunikaty werbalne
nagradzać altruizm nieregularnie (zwłaszcza nagrodami niematerialnymi)
stosować strategię stopy w drzwiach