Тұщысу балықтарының таралуының зоогеографиялық облыстары

Жоспар
1. Тұщысу балықтарының шығуы туралы көзқарас
2. Балықтардың иаралу облыстары және оларға сипаттама

Өткен замандарда тұщысу балықтарының таралуына Европа мен Солтүстік Африка, Азия мен Солтүстік Америка арасындағы қылталар себепші болуы ықтимал. Қазіргі кезде Солтүстік және Оңтүстік Американың арасындағы қатынасты Панама қылтасы атқарған болуы керек. Бұл көпірлер тұщысу балықтарының материктер арасында таралуына және кейбір теңіз балықтары тобының оқшаулануына алып келуі мүмкін.

Ф. Дарлингтонның (1966) пікірінше тұщысу балықтарының таралуы былайша жүзеге асқан. Тұщысу балықтарының қалыптасу орталығы – Оңтүстік-шығыс Азияның тропикалық зонасы, одан балықтар Евразияның қоңыржай белдеулеріне, одан ары Африка мен Солтүстік Америкаға, соңғысынан Оңтүстік Америкаға тараған.

Зоогеографиялық облыс өз кезегінде подоблысқа (облыс бөлімі) жіктеледі. Зоогеографтар жануарлар таралу ауданының ұсақ-түйегін білу үшін оны оданда кіші бөлімдерге – провинцияға, округқа жіктейді.

Л.С. Берг, Ф. Дарлингтон және Г.В. Никольский тұщысу балықтарының таралуының мынандай 7 зоогеографиялық облыстарын ажыратады

Палеоарктикалық облыс
Қытай-Үнді облысы
Амур облысы
Оңтүстік Америка облысы
Австралия облысы
Африка облысы
Неоарктикалық облыс

Палеоарктикалық облыс өз кезегінде 6 облыс бөлімшесіне жіктеледі. Олар:
а) Циркумполярлы бөлімше;
ә) Евро-Сібір бөлімшесі;
б) Жерорта теңізі бөлімшесі;
в)Арал-Каспий бөлімшесі;
г) Байкал бөлімшесі және
д) Таулы Азия бөлімшесі.
Яғни Палеоарктикалық облыс барлық Европаны, Солтүстік Африканың бір бөлігін, Азияны (Гималай тауы мен Амурдың солтүстігін қамтиды. Енді оның бір бөлімшесіне тоқталайық.

Арал-Каспий бөлімшесі – бұған атына сай Каспий және Арал теңіздері өзендерінің бассейндері бірігеді. Ихтиофаунасы шығу тегі жағынан Жерорта бөлімшесіне жақын. Мұз басу дәуірі бұл бөлімшеге, яғни оңтүстікке қарай, солтүстік аудандарда жойылып кеткен кейбір түрлерді (мысалы, жалған күректұмсықтылар, шырма балықтар) ығыстырды.

Неоарктикалық облыс Солтүстік Американың территориясын қамтиды. Бұл облыс 3 бөлімшеге бөлінеді.
Батыс Америка Бөлімшесі;
Шығыс Америка және
Сонор бөлімшелері.

Амур облысы. Ихтиофаунасының құрамы жағынан Палеоарктика мен Қытай-Үнді облыстарының аралығынан орын алады. Бұған Амур және оған жақын жатқан өзендердің бассейндері, сол сияқты Корея, Сахалин және Жапония енеді. Ихтиофаунасының құрамына әрі Сібір әрі оңтүстік формаларының араласуы тән

Қытай-Үнді облысы. Бұл облыс Азияның оңтүстігінде (Қытай, Индия, Шри-Ланка (Цейлон), Үнді-Қытай, Малай архипелагы аралдарының өзендерінің бассейндерін қамтиды. Ихтиофаунасының құрамы жағынан Африка облысының фаунасына жақын.

Африка облысы. Бұл облыс бүкіл Африканың суқоймаларын қамтиды. Тек солтүстік бөлігі бұл облысқа жатпайды . Бұл облыс құрамына 4 бөлімше енеді.
а) Батыс Африка;
ә) Шығыс Африка;
б) Оңтүстік Африка және
в) Мадагаскар бөлімшелері.

Оңтүстік Америка облысы. Бұл облыс Оңтүстік Американың тұщысу қоймаларын қамтиды. Ихтиофаунасы көпшілік жағдайда Африка облысына жақын. Бұл облыс 4 бөлімшеге бөлінеді.
а) Чили-Патагон;
ә) Бразилия;
б) Орталық Америка және
в) Антиль аралдары бөлімшелері.

Австралия облысы. Бұл облысқа Австралия, Жаңа Зеландия, Тасмания өзендерінің бассейндері жатады. Бұл облыс суқоймаларында тұщысу балықтары өте аз. Кездесетін тұщысу балықтары шығу тегі жағынан, негізінен, теңіздік немесе нағыз ежелгі тұщысу балықтары. Облыс 2 бөлімшеге: а) Австралия
ә) Жаңа Зеландия болып бөлінеді.

Пайдаланған әдебиеттер
2. Воронов А.Г., Дроздов Н.Н., Мяло Е.Г. 1985. Биогеография моря. –М.: Высшая школа. –272 с.
7.Микулин А.Е. 2003. Зоогеография рыб. –М.: Изд-во ВНИРО. –436 с.
Интернет делілері