Qo'shimcha topshiriq. Code red

KIRISH
Davlat iqtisodiyoti asosan fuqarolarning mehnat qobiliyatiga asoslanadi. Ammo bugungi kundagi ko’p sohalar asta-sekin avtomatlashtirilmoqda, samarali ish faoliyatini ta’minlash maqsadida kompyuter dasturlari, sun’iy intellekt qo’l mehnati o’rnini egallamoqda. Minimal asosiy daromad (MAD) kontseptsiyasining tarafdorlari ushbu muammoning yechimini minimal asosiy daromad bo’yicha to’lovlarni joriy qilishda ko'rishmoqda. Kontsepsiya tarafdorlari taklifi bo’yicha mamlakat fuqarolari ishsizlik, muhtojlik va boshqa omillardan qat'iy nazar, fuqarolarga minimal asosiy daromad bo’yicha doimiy to'lovlar to’lab borishni o'z ichiga oladi. Ba'zi davlatlarda MAD bo’yicha to’lovlarni joriy qilish allaqachon joriy etila boshlangan, boshqalarda bu faqat muhokama qilinmoqda. Fuqarolarning shartsiz daromaddan bosh tortish hollari mavjud. Ko'pgina mamlakatlarda hukumat tashabbuskordir. Ba'zi shtatlarda ushbu g'oya yirik korporatsiyalar va ijtimoiy harakatlar tomonidan ilgari surilgan.

MUAMMO
Ayni pandemiya sharoitida va yaqin kelajakda insonlarni har tomonlama qo’llab quvvatlanishi, moddiy ehtiyojlarini qondirish uchun davlat tomonidan ajratiladigan moddiy yordam masalalari barcha davlatlar uchun muhim vazifalardan biridir.
Va ushbu muammoga yechim sifatida tarixda va ayni kunlarda jahonda qizg’in tortishuvlarga sabab bo’layotgan minimal asosiy daromadni amalda joriy etish bo’yicha innovatsion va an’anaviy yechimlar taqdim etish orqali yutuq va kamchiliklarni ko’rib chiqamiz.

Minimal asosiy daromad nima?
To'lovlar daromad darajasidan qat'iy nazar va hech bir shartlarsiz jamiyatning barcha a'zolariga to'lanadi
Minimal asosiy daromad milliy, mintaqaviy yoki mahalliy darajada amalga oshirilishi mumkin. Shaxsning asosiy ehtiyojlarini qondirish uchun yetarli bo'lgan shartsiz daromad
Minimal asosiy daromad - shuningdek (shartsiz asosiy daromad) deb nomlanadi (MAD), kafolatlangan asosiy daromad, universal asosiy daromad, erkinlik dividendlari, fuqarolar daromadi, resurs daromadi, ma'lum bir miqdordagi summani davlat tomonidan ma’lum bir jamoaning har bir a’zosiga muntazam ravishda to'lashni nazarda tutadigan ijtimoiy tushunchadir.
01
02
03
04
TARIX
Hukumat tomonidan kafolatlangan minimal asosiy daromad g'oyasi XVI asrdan boshlangan: bu Tomas Morening “Утопия” asarida aytib o’tilgan. Zamonaviy tarixda birinchi marta asosiy daromad g'oyasi XVIII asrning oxirida Tomas Peyn va Markiz de Kondorset asarlarida taqdim etilgan. Shunday qilib, T. Peyn o'zining "Agrar adolat" risolasida (1795-1796 yillarda yozilgan, 1797 yilda nashr etilgan) 21 yoshdan katta bo'lgan barcha shaxslarga yer egalari uchun eng kam daromadli soliqlarni bir martalik to'lash imkoniyatini ko'rib chiqdi.

01
02
08
03
07
04
06
05
Kontsepsiyaning afzalliklari:
Dunyoga haqiqiy demokratik erkinlik, munosib hayot huquqi, qullar mehnatidan ozod bo'lish huquqini beradi
Jinoyatchilik darajasini pasaytiradi.
Insonlar davr talabi bo’yicha emas balki, o’z qiziqishlaridan kelib chiqqan holda harakatlanishadi.
Ijtimoiy dasturlarni boshqarish xarajatlarini kamaytiradi, chunki bu muvofiqlik uchun testni talab qilmaydi.
Sog'liqni saqlash xarajatlarini kamaytiradi, chunki odamlar o'z sog'lig'ini nazorat qilish uchun ko'proq imkoniyatlarga ega bo’ladi.
Iqtisodiy tengsizlik muammosini kamaytirish.
Qashshoqlik muammosini hal qilish.
Ishsizlik muammosini hal qiladi.

Kontseptsiyaga qarshi dalillar:
Kafolatlangan daromad mehnatga rag'batlantirishni sezilarli darajada pasaytiradi;
Kontseptsiya katta xarajatlarni talab qiladi;

Tabiiy ijara (Природная рента).
01
02
03
04
05
Sen’oraj;
Soliqlar.
Asosiy daromad uchun ahamiyatsiz bo'lgan dasturlarni bekor qilish (ishsizlik nafaqasi, eng kam ish haqi va boshqalar).
Ekologik soliqlar.
Kontseptsiyani moliyalashtirish
manbalari(umumjahon miqyosida):

Loyiha uchun $157 mlrd. rejalashtirilgandi
Yoki soliqlar 1,5 barobarga oshishi kutilgandi
.
Loyihadan kutilgan maqsad: Rivojlangan mamlakatlarda nafaqalar faqat ehtiyoj chekidan keyin to'lanadi. MAD ushbu ulkan byurokratiyani kamaytirishga imkon beradi.
Shvetsariya

Keniyada minimal asosiy daromadni to'lash nodavlat loyihadir. Uni Google homiyligi bo'lgan GiveDirectly xayriya tashkiloti boshqaradi. GiveDirect-ga olti ming nafar eng kambag'al keniyaliklarni tanlab, ularga o'n yillik muddat davomida minimal daromadni (kuniga kishi boshiga 0,7-1,1 dollar yoki yiliga 250-400 dollar) kafolatlab berdi.
Alyaskada ushbu kontsepsiya 1982-yildan buyon barcha aholiga yiliga 2000 dollar neft daromadidan to'laydi.
Kremniy vodiysida tajriba Ycombinator venchur akseleratori tomonidan amalga oshiriladi: yuz Kaliforniyalik oilalar oyiga 1000-2000 dollar oladi. Va bu mablag'ni har kim olishi mumkin - ishsizlar, boylar, kambag'allar
Xususan, Silikon vodiysida asosiy daromadlarga qiziqish katta, chunki kafolatlangan to'lovlar ishsizlar orasidan iqtidorli tadbirkorlarni yetishtirishga yordam beradi.
MAD bo'yicha tajriba Kaliforniya shtatining Stokton shahrida ham tayyorlanmoqda. Shahar hokimi Maykl Tabbs va'da qilganidek, dasturda ishtirok etish uchun tanlangan har bir fuqaro kelgusi uch yil ichida hech qanday shartlarsiz oyiga 500 dollar oladi.
Hindistondagi shunga o'xshash tajriba ya’ni 1000 rupi to’lash orqali qashshoqlik yo'qoldi, odamlar ta'lim olish va bolalarni tarbiyalash uchun bo'sh vaqtga ega bo’lishdi.
JAHON TAJRIBASI

O'zbekistonda o'rtacha ish haqi 2019 yilda - 2,320,000 so'm
(2019 yil 31 dekabr holatiga Markaziy bankning joriy kursi bo'yicha 244,02 AQSh dollari);
O'rtacha oylik nominal hisoblangan ish haqiga ish haqi qo'shimchalari, ish haqi, rag'batlantirish to'lovlari, kompensatsiya to'lovlari va ishlamagan vaqt uchun to'lovlar, shuningdek jismoniy shaxslardan va kasaba uyushmasidan ushlab qolingan daromad solig'i kiradi.
MINIMAL ASOSIY DAROMADNI O’ZBEKISTONDA QO’LLASH ISTIQBOLLARI.
Taxminan lotoreya asosida tanlangan 5000 fuqaroga 1 yillik tajriba asosida to’lanadigan minimal asosiy daromad to’lovlari bo’yicha hisob-kitoblarni shakllantiramiz.
2021-yil 1-yanvardan 31dekabr holatiga:
1) 5 000 * 1 130 304 = 5 651 520 000 so’m (1 oy);
2) 5 561 520 000 * 12 = 66 738 240 000 so’m (12 oy ya’ni 1 yillik);
Demak minimal asosiy daromad mablag’lari davlat byudjeti tomonidan shakllantirilishini hisobga oladigan bo’lsak, 2021-yil uchun MAD uchun davlat byudjeti tomonidan 66 738 240 000 so’m mablag’ ajratilishi kerak.
2019 yil statistik ma’lumotlariga ko’ra o’rtacha oylik ish haqi summasidan jismoniy shaxslar va kasaba uyushmalaridan ushlab qolinadigan daromad solig’ini chegirib MAD uchun asos summa shakllantiramiz:
1) O’OIH-JSHDS-KUDS=
= 2 320 000-(2 320 000*12%)-(2 320 000*1%)=2 018 400so’m;
Shvetsariya kafolatlangan asosiy daromad foiz stavkasi(56%)ga asoslanib O’zbekistonda minimal asosiy daromad summasini shakllantiramiz:
2) O’MAD=2 018 400*56%=1 130 304 so’m;

O’zbekistonda minimal asosiy daromad asosida to’lovlarni joriy qilishdan kutiladigan natijalar
Insonlar davr talabi bo’yicha emas balki, o’z qiziqishlaridan kelib chiqqan holda harakatlanishadi.Qisman kichik biznes rivojlanishiga hissa qo’shadi;
Qashshoqlik va Ishsizlik muammosini hal qiladi.
Sog'liqni saqlash xarajatlarini kamaytiradi, chunki odamlar o'z sog'lig'ini nazorat qilish uchun ko'proq imkoniyatlarga ega bo’ladi.
Iqtisodiy tengsizlik muammosini kamaytirish.Jinoyatchilik darajasini pasaytiradi.

Добро пожаловать на PowerPointBase.com!
Kontseptsiyani joriy qilish bo’yicha ishchi va nazorat guruhi tashkil qilish;
Kontseptsiya bo’yicha umumiy xarajatlar dasturini ishlab chiqish;
O’zbekistonda sinov tariqasida MAD bo’yicha to’lovlarni joriy etish dasturini ishlab chiqish;
IDEA 01
IDEA 02
IDEA 03
IDEA 04
To’lovlarni minimal asosiy daromad bo’yicha joriy etish rivojlangan davlatlarda, kontseptsiya bo’yicha ijobiy farazlarni oqlashi mumkin, chunki ushbu kontsetsiyani amalda joriy etish uchun rivojlangan davlatlar, yetrali mablag’ va resurslarga ega. Masalan Shvetsariya davlatida aholi jon boshiga to'g'ri keladigan yalpi ichki mahsulot o'rtacha yillik 2019-yilda 0,67%ni tashkil qilgan, qiymatda 83 717$. Finlandiyada esa aholi jon boshiga YaIM o’rtacha yillik hisobi 2019 yilda 48 869$ ni tashkil etgan. O’zbekistonda aholi jon boshiga YaIM o’rtacha yillik hisobi 2019-yilda 1 832$ni tashkil etgan. Ammo rivojlanmagan va rivojlanayotgan davlatlarda aksincha iqtisodiy pasayishga olib kelishi mumkin degan farazlar ham yo’q emas.
O’zbekistonda minimal asosiy daromad bo’yicha to’lovlarni joriy qilish bo’yicha vazifalar

XULOSA
Ehtimol, qachondir insoniyat o'zi uchun barcha ishlarni bajaradigan robotlar yaratishi mumkin. Shunda minimal asosiy daromad kelajak siyosatiga aylanadi - odamlar tinch yashashlari va texnologiya asosida yaratilgan mahsulotlarni muntazam ravishda iste'mol qilishi uchun to'lov. Ammo bu kelajak hali kelmagan.