Қоғамдағы кәсіпкерліктің рөлі мен орны

ХІХ ғасырдың ІІ жартысы – ХХ ғасырдың басы.
Қазақтар өз малын Ресей өндіріс тауарларына айырбастай бастады.
ХІХ ғ. ІІ-ші жартысында сауда кәсіпкерлерінің дамуы бұдан алдыңғы кезеңде Қазақстанда сауда қатынастарының ұзақ дамуының логикалық нәтижесі болды. Ертіс, мұнда орыс қоныс аударушылары пайда болғанша дейін онда ірі қайықтарда Орта Азиялық көпестер ғана жүзетін ірі сауда жолы болды. Нәтижесінде бұл керуендермен бірге сауда-өнеркәсіп иелері пайда болды. Кейін Өскемен, Семей, Ямышево, Железинко, Омбы қамалдарының пайда болуымен мұнда көтерме қоймалар ашылды.

Сібірден Пририртышьеге Теміржол экспорты

Тауарлардың Павлодардан навигацияға жіберілуі – 1888 ж.

Сауданың жаңа түрі – ауыл шаруашылық машиналарын: тырнаушы бар шөпшапқыш – 210 руб. Бағасымен, тырнауыштарды – 60 руб. Бағасымен, орақтарды – 240 руб. Сату болды. Бағасы жоғары болғандықтан, тауарларды сату жылына 12 % 1,5-2 жылға несие беруімен іске асырылды. Егер тауарды ақшаға алса, онда 5-8% жеңілдік жасалды.
Осылайша, тауар саудасы тауарларынң диапазоны айтарлықтай кең болды: мал мен мал шаруашылық өнімінен ауыл шаруашылық машиналарға дейін.

ХІХ ғ ІІ жартысы – ХХ ғ басында феодализмнің күші әлі де өткен жоқ.
Орталық кәсіпкерлерді саяси жағынан қолдаған жоқ.

ХІХ ғ. ІІ жартысындағы кәсіпкерлік қайырымдылық.
Бөлінген қаржылықтың жетіспеушілігінен Ертіс өңіріндегі кәсіпкерлер қайырымдылыққа көңіл бөле бастады.Қосымша қаражаттар арқылы кәсіпкерлердің бастауымен оқу орындары мен ауруханалар құрыла бастады.