1

Төтенше жағдайларда халықты қорғау кез келген ТЖ-да адамдардың өмірін денсаулығын қорғауға бағытталған орны, уақыты, мақсаты мен ресурстары бойынша өзара байланысты іс-шаралар кешенін білдіреді. Аталған іс-шаралар халықтың барлық санаттарын қамти отырып, алдын ала және бүкіл ел аумағында мүмкіндігінше жоспарлануы және жүргізілуі тиіс.

Қазақстан Республикасы азаматтарының табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар саласындағы құқықтары
Қазақстан Республикасы аумағындағы белгiлi бiр жерлерде болғанда өздерi душар болуы мүмкiн қатер туралы және қажеттi қауiпсiздiк шаралары туралы хабардар болуға
азаматтарды, қоршаған орта мен шаруашылық жүргiзушi объектiлердi төтенше жағдайлардан және олар тигiзетiн зардаптардан қорғау мәселелерi жөнiнде мемлекеттiк органдар мен жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарына тiкелей жүгiнуге, жеке және ұжымдық үндеулер жолдауға;
төтенше жағдайлардың алдын алу мен оларды жою жөнiндегi шараларға қатысуға, ұжымдық және жеке қорғану құралдарын, азаматтарды қорғауға арналған басқа да мүлiктi пайдалануға;
төтенше жағдайлар пайда болған ретте өмiрiн, денсаулығын және жеке мүлкiн қорғауға;
төтенше жағдайларды жою барысындағы мiндеттердi орындау үшін оларды тарту кезiнде өздерiнiң денсаулығына келтiрiлген залал үшiн өтемақылар мен жеңiлдiктер алуға;
зақым алуына немесе ауруға шалдығуына байланысты еңбек ету қабiлетiнен айрылған, зақымданудан немесе аурудан қаза тапқан немесе қайтыс болған асыраушысынан айрылған жағдайда, егер олар төтенше жағдайларды жою жөнiндегi мiндеттерiн атқару салдарынан болса, Қазақстан Республикасының мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар туралы заңнамасына сәйкес әлеуметтік қамсыздандырылуға;

Бағытталған азаматтық қорғаныс шаралары
шаруашылық объектiлерiнiң, қызметтiң барлық түрлерiнiң жұмыс iстеуiнiң тұрақтылығын арттыру, сондай-ақ халық шығынын азайтуды болдырмау немесе шектеу табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың зақымдаушы факторлары.

Қорғау әр түрлі қолдану нәтижесінде қол жеткізіледіқорғау және жүзеге асыру құралдары мен тәсілдерікешенді шараларды қамтиды:
Халық үшін ықтимал ТЖ болжамы және олардың пайда болу салдары
Қоршаған ортадағы жағдайды үздіксіз бақылау және бақылау
Қауіп туралы халықты хабардар ету
ТЖ пайда болуы және фактісі
Қауіпті аймақтар мен аудандардан адамдарды эвакуациялау;
Инженерлік, медициналық, радиациялық және химиялық қорғаныс;
Халықты қорғаудың арнайы режимдерін қолдану (жұқтырған аумақта)
Қорғаныс құрылыстарында халықты паналау;

ҚОРҒАУ ҚҰРЫЛЫСЫ – инженерлік құрылыс,адамдарды, құрал-жабдықтарды және мүлікті зардаптардан туындайтын қауіптерден қорғауға арналған ықтимал қауіпті объектілердегі авариялар немесе осы объектілер орналасқан аумақтардағы табиғи апаттар

РАДИАЦИЯҒА ҚАРСЫ БАСПАНА
Радиациядан қорғайтын паналау орындары— жер радиоактивтік заттармен зақымданған кезде адамдарды иондаушы сәулелердің, жарық импульсінің, өткір радиацияның әсерінен, ішінара химиялық және радиоактивтік заттардан, биологиялық құралдардан және соққы толқынының әсерінен қорғайтын орын.
Радиациядан қорғайтын паналау орындарының қорғағыштық қасиеттері радиация дозасының әлсіреу кәэффициентімен анықталады. Қорғағыштық қасиеттері жағынан радиациядан қорғайтын паналау орындары 50-ден 200ге дейінгі қорғау коэффициентіне қарай топтарға бөлінеді. Радиациядан қорғайтын паналау орындары ретінде ең алдымен үй астындағы подвалда, ұралар және басқа жер асты жайлары пайдаланылып, олар радиациядан қорғайтын паналау орындарына койылатын талаптарға сай жабдықталуға тиіс. Олар радиациядан қорғайтын паналау орындарына бейімделіп жасалады: терезе ойықтары бітеліп, төбесіне және қабырғаларына топырақ қабаты төгіледі, ауа тарту және ауа шығару желдеткіштері орнатылып, жылу және су жүретін құбырлардың ішке енгізілген жерлері, есік ойықтары ауа кірмейтіндей етіп бітеледі. Жылу, сумен қамтамасыз ету, электр жарығы — инженерлік-коммунақалық тораптардан, ал авариялық жарық беру — аккумуляторлардан немесе электршамдардан беріледі.