Bağlaçlar (neyse, gerek… gerek(se), nasılsa, oysa, öyleyse, yoksa, ise)

-Dilek-koşul kipi soru sözcükleri ile genel bir anlam kazanır:
Ne istesen yapıyorum.
Kimi görsem bana seni soruyor.
Nereye gitsem onunla karşılaşıyorum.
Beni nerede görse borç istiyor.
BAĞLAÇLAR

Hangi işi teklif etsem kabul etmiyor.
Ne zaman camları silsem yağmur yağıyor.
Ne sorsam cevap verir, ne istesem yapar; iyi arkadaştır.
‘Kimi sevsem sensin!’ der Atilla İlhan.
Nereye baksam onu görür oldum, aklımdan çıkmıyor.
Bugün çok kalabalık, hangi kafeye girsek yer yok.

A: Başım ağrıyor.
B: Öyleyse ilaç iç.
A: Sınav sonuçlarım kötü.
B: Öyleyse bundan sonra daha çok çalışmalısın.
Sinemada güzel bir film yok. Öyleyse tiyatroya gidelim.
Bir alternatif sunarak çözüm buluyoruz.
O zaman, o halde gibi kullanıyoruz.
Öyleyse

A: Çok açım.
B: Öyleyse yemek yiyelim.
A:Ondan hoşlanıyorum.
B: Öyleyse onunla konuşmalısın.
A: Çok sıkıldım.
B: Öyleyse bir film açıp izleyelim.
A: Dükkanlar saat 17:00’de kapanacakmış.
B: Öyleyse bugün alışveriş yapamayacağız.

Bana hiç mesaj atmıyorsun. Oysa ben sana her gün yazıyorum.
Ayşe ile Ali ayrılmışlar. Oysa birbirlerini çok seviyorlardı.
Neden bana yalan söyledin? Oysa ben sana çok güveniyordum.
Aralarında karşıtlık bulunan iki cümleyi ‘tersine olarak, aksine’ anlamlarıyla birbirine bağlar.
‘Halbuki (gerçekte mesele şu…)’ anlamı vardır.
Oysa

Sana karşı hep dürüst oldum. Oysa sen bana hep yalan söyledin.
Yine çok kilo aldım. Oysa zayıflayıp forma girecektim.
Herkes sokakta. Oysa salgından korunmak için evde kalmalıyız.
Yine ders çalışmayıp telefonda vakit geçiriyorum. Oysa yarın önemli bir sınavım var.

İstediğim kadar televizyon izleyebilirim. Nasıl olsa yarın tatil.
Bence boşuna koşmayalım. Nasıl olsa otobüse yetişemeyeceğiz.
Nasıl olsa anlamayacak. Boş ver kendini yorma.
Her durumda, zaten anlamı vardır.
Nasıl olsa / Nasılsa

A: Ödevleri yaptın mı?
B: Nasıl olsa yarın pazar. Daha vaktim var.
Bankadan para çekmek yerine Ali’den borç iste bence. Nasıl olsa arkadaşın ve parası var.
Sana bir daha bir şey anlatmayacağım. Nasıl olsa beni dinlemiyorsun.

Tahmin, şüphe, merak anlamı vardır.
Bugün hiç konuşmuyorsun. Yoksa hasta mısın?
Neden öyle bakıyorsunuz? Yoksa anlamadınız mı?
Gözlerin kıpkırmızı olmuş. Yoksa ağladın mı?
Niçin telefonlarıma cevap vermiyorsun? Yoksa görüşmek istemiyor musun?!
Çok gergin görünüyorlar. Yoksa yine kavga mı etmişler?
Yoksa

Aksi takdirde/halde
Ödevini yap yoksa televizyon izleyemezsin.
Bana doğruyu söyle yoksa bir daha seninle konuşmam.
Bana cevap ver yoksa bir daha yüzümü göremezsin
Şemsiyeni al yoksa ıslanırsın.

Ali’nin babası Türk, annesi ise Alman.
Annem mavi gözlü, bense kahverengi.
Aylin doktor, abisi ise mühendis.
Mehmet çok iyi bir öğrenci, Ahmet için ise aynı şeyi söyleyemem.
Ayşe yardımsever bir insan, eşiyse çok bencil.
Dün biraz hastaydım, bugünse oldukça iyiyim.
Tümcedeki kişilerin, nesnelerin, olayların, farklı özelliklerini göstermek üzere kullanıyoruz.
İse /-(y)sA

A: O çok iyi Türkçe konuşuyor.
B: Eee… Ne de olsa uzun süredir Türkiye’de yaşıyor.
Ayşe’ye bilgisayarı bozdu diye kızma lütfen. Ne de olsa o daha bir çocuk.
A: Ali bey işe geç gelmiş.
B: Ee… Ne de olsa patronun oğlu.
A: Hocam konuyu çok iyi anladım, teşekkür ederim.
B: Ne de olsa çalışkan bir öğrencisin.
Ali’ye güven olmaz, biliyorsun. Ne de olsa daha önce de bir çok kez yalan söyledi.
‘Sonuçta’ anlamı vardır.
Ne de olsa

İstanbul gerek tarih zenginliği gerekse doğal güzellikleri ile dikkat çeker.
Bu lokanta gerek yemeklerinin lezzeti gerekse temizliği ile harikadır.
Tümcede her iki unsurun da var olduğunu gösterir. (hem … hem gibidir.)
Gerek … gerek(se)

Gerek zekiliği gerekse güzelliği ile herkesin dikkatini çekmişti.
Müdür Bey, gerek idari gerekse finansal konularda çok başarılı.
TÖMER, gerek tecrübesi gerekse yetkin okutman kadrosuyla yabancı öğrencilerin ilk tercihi oluyor.

Neyse şimdi bırakalım bunları asıl konuya gelelim.
Neyse sonra konuşuruz. Benim şimdi gitmem lazım.
Neyse, şimdi bir ara verip daha sonra devam edelim.
Ahmet neyse de Ali’nin bu konudaki davranışı beni çok şaşırttı.
Konuyu bitirmek veya değiştirmek için kullanıyoruz..
Önemi yok, olan oldu anlamı vardır.
Neyse

A: Ayşe, Ali gidiyor.
B: Giderse gitsin.
A: Sınava çalıştın mı?
B: Hayır, umurumda değil. Kalırsam kalayım.
Gelmezse gelmesin, o olmadan da gidebiliriz.
Umursamama, önemsememe anlamı vardır.
1. eylem + geniş zaman + -sA + kişi eki , eylem + emir/istek kipi

Off! Çok heyecanlıyım. Sınav başlayacaksa başlasın artık.
20 dakikadır kapıdayız. Geleceksen gel artık!
Kaç yıl oldu… Evleneceksek evlenelim artık.
Çıkacaksan çık, gireceksen gir bizim dikkatimizi dağıtma lütfen.
Sabırsızlık anlamı vardır.
2. eylem + gelecek zaman + -sA + kişi eki , eylem + emir/istek kipi

A: Anne sınavdan kaldım.
B: Kaldıysan kaldın. Üzülme…
Yaptıysam yaptım. Pişman değilim.
Güldüysem güldüm. Kime ne?
Vazo kırıldıysa kırıldı, senden değerli mi?
Hata yaptıysak yaptık, bunun sorumluluğu bizim!
Olan oldu artık, yapacak bir şey yok anlamı vardır.
3. eylem + geçmiş zaman + -sA + kişi eki , eylem + geçmiş zaman + kişi eki

Bu soruyu çözse çözse Ömer çözer. Onun matematiği çok iyidir.
Bu elbiseyi dikse dikse bizim mahalledeki terzi diker.
Bu ameliyatı yapsa yapsa bu profesör yapar.
Tümcedeki düşünceye sadece, en fazla, en iyi ihtimalle anlamı katar.
İkilemelerde –sA şekilleri
eylem + -sA + eylem + sA

Bu film sürse sürse 1 saat sürer.
Bu kazak olsa olsa 50 TL’dir.
Şu adam olsa olsa 40 yaşındadır, daha fazla değil.

Sen gelsen de gelmesen de biz Ayşe’nin doğum günü partisine gideceğiz.
İstesen de istemesen de o ödevi yapacaksın.
Bilse de bilmese de onu çok seviyorum.
Yesen de yemesen de karnabahar pişireceğim.
Kabul etsen de etmesen de bizimle geleceksin, inat etme!
Artık anlasan da anlamasan da devam etmeliyiz, fazla zamanımız kalmadı.
Tümcedeki düşünceye her durumda, ne olursa olsun eylem gerçekleşecek anlamı katar.
eylem + -sA+ kişi eki dA eylem + mA + -sA + kişi eki dA

Eşim gezmek istiyor ben ………. evde maç seyretmek istiyorum.
Sigarayı azaltmalısın ………. kanser olabilirsin.
Üzülme anne ………. bir ay sonra tekrar geleceğim.
A: Seni daha fazla görmek istiyorum. B: ………. buraya taşın.
Böreğin hepsini kardeşin yedi. ………. ben senin için yapmıştım.
Elbette bizden daha iyi yapacak. ………. o bu işte tecrübeli.
……… okula uyumu ………. başarılı notları ile örnek bir öğrenci.
Sınavım çok iyi geçmedi. …… ……… (al-) 50 puan alırım.
Babam izin ……. ………. (ver-) ben İstanbul’a gideceğim.
Niye hala hazırlanmadın? ……… bizimle sinemaya gelmiyor musun?
ALIŞTIRMALAR