Беларускае вяселле

Беларускае вяселле, як і шлюбная абраднасць іншых усходнеславянскіх народаў, мела некалькі этапаў: сватанне, запоіны, заручыны (змовіны), зборная субота, каравай, пасад, прыезд дружыны жаніха па нявесту, вясельнае застолле, дзяльба каравая, ад’езд да дому маладога, сустрэча маладых, ход вяселля ў хаце маладога.

Вясельнае застолле – гэта сімвал нараджэння новай сям’і, “вянец” усеагульнай радасці. У вясельных песнях славіліся маладыя, іх бацькі, сваты. Багаты вясельны стол – сімвал заможнасці будучай сям’і. Лічылася, што маладыя не павінны есці і піці на вяселлі (устрыманне ад яды і піцця на ўласным вяселлі забяспечвала маладым у будучым сямейным жыцці заможнасці. З гэтай нагоды малады пры сустрэчы з бацькамі маладой выліваў за сябе паднесеную яму першую і другую чаркі гарэлкі.

Яны стваралі гулліва-вясёлую атмасферу.
Аб’ектамі насмешак у каравайных песнях – каравайніцы, дружка, свашка, гаспадары дома і каравай.
Ой, вы сванькі, сарокі, сарокі,
Спяклі каравай бязбокі, бязбокі;
Каравайніца-няраха,
Нямытая рубаха.

Каравайны хлеб і яго заменнікі (зерне, каша, дзяжа, салома) – абавязковыя кампаненты амаль усіх рытуалаў традыцыйнага беларускага вяселля.
У старажытнасці каравай выконваў функцыю матэрыялізаванага Бога-продка.
Прысутныя тройчы адказвалі: “Бог благаславіць”.
Каравай пяклі ў хаце маладога і маладой напярэдадні вяселля ў суботу ці нядзелю, калі маладыя паехалі да шлюбу.
Спяваць у час пячэння каравая і яго ўпрыгожвання запрашалі маладых дзяўчат; рыхтаваць дровы, печ і неабходныя прылады – жанатых мужчын; саджаць каравай у печ – нежанатага хлопца, пажадана кучаравага.
Дровы бралі з трох двароў, ваду – з трох крыніц, масла – ад кароў першага ацёлу.

Выкананне гэтых песень абумоўлена верай у магічную сілу смеху, наданнем здольнасці забяспечыць здароўе і шчасце маладых.
З рэшткі цеста каравайніцы выраблялі другасныя караваі, іх называлі каравайчыкі, падручнікі, шышкі, гускі, баранкі, пастушкі, пеўнікі і выкарыстоўвалі ў розныя моманты вяселля.
Ахоўную ролю выконваў падручнік, шышка, месяц, якія на працягу ўсяго вяселля маладыя трымалі ў руках, за пазухай, які падзяку духам продкаў, дамавіку і сямейным духам.