Презентация 26

Негізгі сұрақтар:

Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шарттық міндеттемелерді бұзғаны үшін жауапкершілік.
Азаматтық-құқықтық жауаптылық – бұл шартпен немесе заңмен көзделген өзіне жүктелген міндеттемелерді бұзған борышкерге қолданылатын мүліктік өндіріп алу.ҚР АК 349-бабына сəйкес мiндеттеменi орындамау, не тиiстi дəрежеде орындамау (мезгiлiнде орындамау, тауарлар мен жұмыстарды толық орындамау, мiндеттеме мазмұнында белгiленген басқа жағдайларды бұзып орындау) – тиiсiнше орындамау оның бұзылуы деп түсiнiледi. Тиiстi дəрежеде орындауға мүмкiндiк болмаған жағдайда борышқор бұл туралы несие берушiге дереу хабарлауға мiндеттi.

Мiндеттеменi бұзғандығы үшiн борышқорды жауапқа тарту несие берушiнiң талап етуi бойынша жүргiзiледi.

Міндеттемені бұзған борышқор несие берушіге келтірілген залалдардың орнын толтыруға міндетті. Залалдардың ұғымы ҚР АК 9-бабының 4-тармағында берілген. 1) Нақты нұқсан – құқығы бұзылған адам жасаған немесе жасауға тиiстi шығыстар, оның мүлкiнiң жоғалуы немесе зақымдануы; 2) Айырылып қалған пайда – сол адамның құқығы бұзылмаған болса, дағдылы айналым жағдайында оның алуына болатын, бiрақ алынбай қалған табыстары залалдар деп түсiнiледi.

Мiндеттеменiң бұзылуынан туындаған залалдың орнын толтырудан борышқорды босату жөнiндегi тараптардың мiндеттеме бұзылғанға дейiн қабылдаған келiсiмi жарамсыз болады, алайда тараптар өзара келiсiм бойынша мүлiктегi нақты келтiрiлген зиянды ғана өндiрiп алуды көздеуi мүмкiн. Егер заңдарда немесе шартта өзгеше көзделмесе, залалды анықтаған кезде, мiндеттеме орындалуға тиiстi жерде, борышқор несие берушiнiң талабын өз ықтиярымен қанағаттандырған күнi, ал егер талап ерiктi түрде қанағаттандырылмаса, талап арыз берiлген күнi қолданылған баға назарға алынады. Мəн-жайды негiзге ала отырып, сот шешiм шығарған күнi не нақты төлем төленген күнi қолданылған бағаны назарға ала келiп, залалдың орнын толтыру туралы талапты қанағаттандыра алады. Айырылып қалған пайданың мөлшерiн анықтаған кезде оны алу үшiн несие берушi алдын ала қолданған шаралар жəне осы мақсатта жасалған дайындықтар ескерiледi. Егер мұның өзi мiндеттеменi бұзғаны үшiн жауапкершiлiктен жалтару мақсатымен жасалғанын дəлелдесе, несие берушi борышқордың, сондай-ақ оның мүлiк иесiнiң кез келген iс-əрекетiн жарамсыз деп тануды талап етуге құқылы.

ҚР АК 351-бабында айып төлеудің шығындарға қатынасына қарай оның төрт түрі белгіленеді:

Шарттық тәртіпті сақтау
Келісім шарт – ол азаматтық құқықтың негізгі институттарының бірі. Азаматтық құқықта келісім шарттың мәміле ретіндегі және құқықтық қатынас ретіндегі ұғымдары беріледі. Келісім шарт мәміле ретінде – ол азаматтық құқықтар мен міндеттерді тағайындауға, өзгертуге немесе тоқтатуға бағытталған, екі немесе одан да көп тұлғалардың келісімі. Шарт - мәміле түрі болғандықтан оған екі және көптарапты мәмілелер жөніндегі барлық ережелер қолданылады

Әр келісім шартта көптеген ережелер болуы мүмкін, олардың ішінде шарттың елеулі ережелерін айқындап алу қажет. Шарттың елеулі ережелері – ол тараптармен келісілмесе шарт жасалды деп саналмайтын ежерелер, яғни, ол ережелер жөнінде тараптар келісімге келе алмаған жағдайда шарт жасалмады дегенге әкелдіретін жағдайлар (ҚР АК 393-б.). Заң келесі төрт жағдайды елеулі ережелерге жатқызады: - шарттың мәні (заты) жөніндегі ережелер; - заңда елеулі деп танылған ережелер; - шарттардың осы түрлері үшін қажетті ережелер; - бір тараптың мәлімдеуі бойынша келісімге қол жеткізуге тиісті ережелер.

Міндеттемелерді бұзғаны үшін материалдық жауапкершілік.

Міндеттеменің бұзылғандығы үшін жауаптылық – азаматтық-құқықтық жауаптылықтың бір түрі болып танылады және құқық бұзушыға мемлекеттік мәжбүрлеумен қамтамасыз етілген, қосымша азаматтық-құқықтық жауаптылық немесе оны мүліктік құқығынан айыру түрінде, қосымша мүліктік жауаптылық ауыртпалығын салу арқылы жүзеге асырылады. Міндеттемені бұзу дегеніміз – ол міндеттемені мүлдем орындамау немесе тиісінше, тиісті дәрежеде орындамау, яғни, мерзімiнде орындамау, қызметтер мен жұмыстарды толық орындамау, мiндеттеме мазмұнында белгiленген басқа жағдайларды бұзып орындау (349-бап). Тиiстi дәрежеде орындауға мүмкiндiк болмаған жағдайда борышкер бұл туралы несие берушiге дереу хабарлауға мiндеттi. Мiндеттеменi бұзғандық үшiн борышқорды жауапқа тарту несие берушiнiң талап етуi бойынша ғана жүргiзiледi, сондықтан кредитор белсенді тарап болып танылады