Адам ағзасындағы темір алмасу

ЖОСПАРЫ
Кіріспе бөлім
Темір қасиеттері
Негізгі бөлім
Темір алмасу
Темірдің ағзадағы түрлері
Ерлер мен әйелдердегі темір көрсеткіштері
Темір сіңірілуі
Темірге бай тағам түрлері
Темір диагносикасы биохимиялық талдау
Қорытынды бөлім
Пайдаланылған әдебиеттер

ТЕМІР ҚАСИЕТІ
Темір «облигатты» биометалл болғандықтан, оның биологиялық құндылығы көп қырлы қызмет атқаруымен, күрделі биохимиялық үрдістерде басқа металдармен алмастырылмауымен, осы микроэлементтің оттегі тасымалдауына және жасушалық тыныс алуға белсенді қатысуымен анықталады. Темірдің тиімді балансын сүйемелдеуді қамтамасыз ету молекулярлық та, ағзалық та деңгейдегі жалпы физиологиялық үрдістердің, ағзада қалыпты қызмет атқарудың міндетті шарты.
Темір порфириндермен құрама түзіп, простетикалық топ ретінде кейбір протеиндер – гемопротеидтер (гем) кұрамына кіреді және биологиялық тотығу тізбегінде электрон тасымалдаушы белсенділікті қамтамасыз етеді. Осындай протеиндер құрамына цитохромоксидазалар да кіреді, олар тікелей оттегімен әсерлесетін тыныс тізбегінің ферменті, сонымен бірге оның цитохромдық компоненттері митохондрий мембранасында және эндоплазмалық ретикулада орналасқан. Құрамында темірі бар гем – оттегімен байланысуды, тасымалдауды және акцепторлы жасушалар мен тіндерге өткізуді қамтамасыз ететін, жан-жақты молекула гемоглобиннің және бұлшықеттегі дәл осындай қызмет атқаратын миоглобиннің негізгі құрылым бірлігі болып табылады.

Адам ағзасындағы темір алмасу

ТЕМІР ТҮРЛЕРІ
Ағзада темір екі түрде болады: гемдік және гемдік емес:
Гемдік: гемоглобин, миоглобин, цитохромдар, ферменттер - каталаза, лактопероксидаза
Гемдік емес: ферритин, гемосидерин, трансферрин, ферменттер -аконитаза, ксантиноксидаза, НАД.Н-дегидрогеназа

Еркектер мен әйелдердегі темір мөлшері
Адам ағзасында жалпы темір мөлшері орташа 4,5 – 5 г (әйелдерде – 3-4 г, ерлерде – 3-5 г) құрайды. Тағаммен адам күніне 15-20 мг темір қабылдайды. Қалыпты жағдайда 12 елі ішек пен жіңішке ішектің бастапқы бөлімінде оның тек қана 1-1,5 мг, ал ағзаның темірге деген сұранысы артқан кезде және осы биометалдың тапшылығында ол 2 мг дейін сіңіріледі. Темір сұранысы жасөспірімдердің жыныстық жетілу мен өсу кезеңінде едәуір артса, жүктілік кезде ол 3-4 мг дейін жетеді. Ересек ер кісі күніне зәрмен, нәжіспен, термен, түлеген терімен орташа 1 мг темірді жоғалтса, әйелдерде ол 2 мг құрайды

Еркектер мен әйелдердегі темір қалыпты мөлшері

Темірге бай тамақ өнімдері

Темір алмасуның биохимиялық
баға беру, талдау

Қорытынды:
Темірдің тиімді балансын сүйемелдеуді қамтамасыз ету молекулярлық та, ағзалық та деңгейдегі жалпы физиологиялық үрдістердің, ағзада қалыпты қызмет атқарудың міндетті шарты. Құрамында темірі бар гем – оттегімен байланысуды, тасымалдауды және акцепторлы жасушалар мен тіндерге өткізуді қамтамасыз ететін, жан-жақты молекула гемоглобиннің және бұлшықеттегі дәл осындай қызмет атқаратын миоглобиннің негізгі құрылым бірлігі болып табылады.Темір ағзаға қажет ең маңызды биометалл ион өнімі болып табылады.Яғни тіршілікке қажет бүкіл процестерге қатысады.Оны диагностикалау бірқатар сырқаттар туралы ақпараттарды және адам ағзасының фунциогалдық қасиеттерімен жағдайын көрсете алады.