Gan aylanyş sistemasy

Sizin bilşiniz yaly, hemme öyjüklerinize kislorod we iymit gerek.
Sizde bu iymitleri yayradyan yörite maşın/gural barmy?
Yok, sizde dine gan aylanyş sistemasy bar.

Gan aylanyş sistemasy name?
GAN AYLANYŞ bu öyjüklerara we arganizmlerare iymit aylanyşygydyr.

Adamda, gan aylanyş sistemasy iki esasy işi yerine yetiryar;
Iymit yetiriş Artykmaçlary (hapalary) çykaryş

Adam gan aylanyş sistemasy şu üç bölekden duryar:
1) YÜREK
2)GAN
3) DAMARLAR

YÜREK: Gany bedenin bütin bölegine gönükdiryar.
Yürek dört kamera bölünyar; iki yokarky ATRIA, iki aşakky GARYNJYKLAR.
SAG ÝÜREK ÖŇI, SAG GARYNJYK
ÇEP ÝÜREK ÖŇI , ÇEP GARYNJYK
Yüregin çep tarapynda kislorodlandyrylan gan we sag tarapynda kislorodsyzlaşdyrylan gan bolyar.

Yürek iki nasos yaly işleyar. Sebabi yüregin sag tarapy kislorodsyz gany öykene gönükdıryar. Çep tarapy bolsa kislorodly gany bedenin galan yerine gönükdiryar.

2) Damarlar: Yürek gany ityar we damarlar gany bedenin ahli yerine yetiryar. Üç dürli damar bolyar; arteriya, wena we kapilyar damarlar.

ARTERIÝALAR:kislarodlandyrylan
öýkengyzyl gan damarynda başkasyny ýürekden bedene gönükdürýär.Iň uly gyzyl gan damaryna aorto diýilyär

WENA DAMARY kislorodsyzlandyrylan gany öýken damarlaryndan başkasyny bedenden jemley

KAPILYARLAR:
Arteriyalar we wenalar kapilyar damarlar arkaly birbirine baglanyarlar.

3-GAN: bu bedenin öyjüklerini iymit we kislorod bilen üpjin edyan we zyyanly maddalary çykaryjy bolup hyzmat edyan suwuklyk.
Gan iki bölekden ybarat: suwuk bölegine plazma diyilyar. Beyleki bölüminde bolsa gyzyl gan öyjükleri, ak gan öyjükleri we platelets.

GYZYL GAN ÖYJÜKLERI (erotrositler): gyzyl renkli bolup kislorod we kömürturşy gazlaryny eltiji bolup hyzmat edyarler.
AK GAN ÖYJÜKLERI (leykositler): bedeni kesel döredyan organizmlardan (wiruslardan) gorayjy bolup hyzmat edyarler.
PLATELETS: gany gatadyjy (donduryjy) bolup hyzmat edyarler.

GAN ÖYJÜKLERI