Иілік заттардың өсімдікте таралуы және олардың биологиялық маңызы

Жоспары:
Иілік заттардың өсімдіктерің қай бөлігінде таралуы
Иілік заттардың өсімдіктерде жиналуына әсер ететін факторлар.
Иілік заттардың биологиялық ролі.
Иілік заттардың қолданылуы.

Иілік заттар
Иілік заттар деп, иленбеген теріні илеу қабілеті бар өсімдік полифенолдарының тобын айтады. Илік заттар терминімен техникалық биохимия мен тағамдық өнеркәсіп те пайдаланады. Оларға бырыстырғыш дәмі бар барлық табиғаты полифенолды заттар жатады.

Споралы өсімдіктер: мүктер, қырықбуын және папортниктер арасында

Қарағай мен талдар тұқымдастары арасында да көп өсімдіктерде де кездеседі

Иілік заттардың көбі (50-70%) патологиялық қалыптасқан галдардан табылған

Тропикалық өсімдіктер иілік заттарға бай

Иілік заттардың өсімдіктерде жиналуы.
Иілік заттар өсімдіктің барлық бөліктерінде кездеседі. Көбінесе олар ағаш діңінің қабығында, тамыр мен тамырсабақтардың қабығында, сабақтарымен қабығында (шөптесін өсімдіктерде), жеміс қабықтарында кездеседі.

Өсімдіктерде жиналуына әсер ететін факторларлар.
Иілік заттардың мөлшері өсімдіктің өсу кезеңіне байланысты өзгеріп отырады. Иілік заттардың өсімдіктегі ең аз мөлшері көктемде өсімдік өсу кезеңінің басында байқалады, содан соң бірітіндеп көбейе бастайды да ең көп мөлшері өсімдіктің қаузын ашқаннан және гүлдей бастаған кезінде кездеседі. Вегетация аяғына қарай иілік заттардың мөлшері өсімдік тамырында азая бастайды. Вегетация кезеңі иілік заттардың санына әсер етіп қоймай олардың сапасына әсер етеді.

БИОЛОГИЯЛЫҚ РОЛІ
Иілік заттар өсімдік жасушасының вакуолінде жиналған және цитоплазмадан тонопластпен яғни, ақуыз-липоидты мембрана арқылы бөлінген тонопласт жасуша метоболизміне вакуолярлық заттардың қатысуын қадағалайды. Олар өзек заттарын құруға қатысады. Бактерицидті жане фунгицидті қабілетке ие бола отырып иілік заттары өзектің шіруін болдырмайды және өсімдіктрелді зиянкестер мен түрлі ауру қоздырғыштардан сақтайтын қабілеті бар.

Иілік заттар еріген күйде болатындықтан оларды гистохимиялық реакциялар көмегімен анықтайды.
Осындай реакциялар көмегімен жапырақтардың көшеген иілік заттары жапырақ талшықтарын қоршап тұратын жасушаларда орналасқанын анықтауға болады. Бұдан иілік заттар ең алдымен жапырақтарда пайда болып, содан соң өткізгіш шоқтардың флоэма бөлігінде өтіп, одан өсімдік бойына таралады деген болжам туады.

ҚОЛДАНЫЛУЫ
1.Микробтарға бактерицидтік әсер көрсетеді;
2.Медицинада қолданылады. Қасиеттеріне байланысты дәрілік заттар дайындалады. Қолданылуы: Тамақты шаю; күйіктерде – ұпа немесе қайнатпа, қара емен тұндырмасы, бадам тамырсабақтары; асқазан-ішек жұмысы бұзалуында, тамақтан улануда.
3.Ісікті ауруларға қарсы жасалатын тәжірибелерінде;
4.Табиғи бояулар алуда.

Қорытынды
Иілік заттар табиғаты бойынша Выводы. Дубильные вещества по своей природе это сложные органические соединения вяжущего, терпкого вкуса, находящиеся в клеточном соке некоторых плодов. От содержания дубильных веществ зависит вкус таких плодов, как тёрн, хурма, кизил, айва, груша, черника, чёрная смородина, а также кофе и чай. Многие из дубильных веществ, содержащихся в плодах и овощах, обладают Р-витаминными свойствами. Оказывают противовоспалительное действие на слизистую оболочку кишечника. По результатам опыта установлено, что содержание дубильных веществ в зелёном чае больше, чем в чёрном; в чае высшего сорта дубильных веществ больше, чем в низших.

Сумахтың макроскопиясы

Сумахтың микроскопиясы
Сумах дубильный:
эпидермис нижней стороны листа с поверхности: 1 - клетка эпидермиса с чётковидно утолщенными стенками; 2 - устьице; 3 - железистый волосок; 4 - простой волосок с розеткой клеток эпидермиса при основании; 5 - сосуд кольчатого типа; 6 - друза; 7 - клетки эпидермиса над жилкой

Жылан таран макроскопиясы
Жылан таран - Горец змеиный - Polygonum bistorta
1 - тамырсабағы.

Жылан таран микроскопиясы
Жылан таран тамырсабағы: көлденең кесіндісі: А - схема (х10); Б - өткізгіш шоқтар арқылы кесінді фрагменті (х280); 1 - негізгі паренхималық жасуша; 2 - Кальций оксалаты друзы; 3 - механикалық талшықтар; 4 - флоэма; 5 - камбий; 6 - ксилема; 7 - пробка.