Құрғақ және қуаң дала фаунасы

Жоспар:
Кіріспе.
Құрғақ дала дегеніміз не?
I.1.Негізгі фауна өкілдері
II.Қуаң дала дегеніміз не?
ІI.1.Негізгі фауна өкілдері
Қорытынды.

Кіріспе.
Дала зонасы 77 млн га жерге тараған Қазақстанның біраз аумағын, дәлірек айтқанда, 27%-ынан астамын алып жатыр. Дала зонасы орманды дала зонасының оңтүстігінен басталып, батыстан шығысқа қарай 2200 км-ге созылған кең алқапты камтиды, шамамен 54°-50° с.е. аралығында орналасқан. Дала зонасына Батыс Сібір жазығының оңтүстік шеті, Торғай үстіртінің солтүстігі, Мұғалжар тауы түгелдей дерлік, Жалпы Сырт сілемдері, Каспий маңы ойпатының солтүстік жартысы, Орал етегі, Жем үстірті, Сарыарқаның солтүстігі мен орталық аудандары жатады. Дала климаты континентті, жазы ыстык әрі құрғак, жиі-жиі аңызак желі соғып тұрады. Ал қысы қатаң, қары жұқа болады. Қаңтардың орташа температурасы -16°-18°С, шілде айында солтүстігінде 18°С-тан, оңтүстігінде 23°С-қа дейін жетеді. Жылына 220-310 мм-ге дейін жауын-шашын жауады, бірақ мұның мөлшері солтүстіктен оңтүстікке қарай азая түседі. Климат жағдайлары егін шаруашылығымен шұғылдануға толық мүмкіндік береді.
Дала – шөптесін өсімдіктер өсетін, ормансыз жазық алқап.

Құрғақ дала дегеніміз не?
.
Құрғақ дала – дала және қуаң дала арасында орналасқан табиғат зонасы. Құрғақ даланың айрықша белгілерінің бірі әркелкі және шашыраңқы орналасқан экстразоналды көктеректі-қайыңды дақтар мен жолақтар. Бұл аймақты Жайық, Ілек, Ертіс, Есіл, Тобыл өзендері аңғарлары кесіп жатыр. Біртекті жазықты сонымен қатар түрлі көл қазаншұңқырлары кезектесе толтырып жатыр.
Жануарлар әлемі өкілдері көрші екі зона – солтүстіктегі орманды дала зонасы және оңтүстіктегі қуаң дала зонасынан тұрады. А. Н. Формозов зерттеуі бойынша батыс бөлігі европалық фаунаның үлкен ықпалындаі ал шығысындағы моңғол-жоңғарлық өкілдер батыс аймаққа енбейтіні анықталған.

НЕГІЗГІ ФАУНА ӨКІЛДЕРІ

CITELLUS MAJOR
БОЛЬШОЙ СУСЛИК
ҮЛКЕН САРЫШҰНАҚ

CITELLUS ERYTHROGENYS
КРАСНОЩЁКИЙ СУ́СЛИК
ҚЫЗЫЛҰРТТЫ САРЫШҰНАҚ

ALLACTAGA JACULUC
БОЛЬШОЙ ТУШКАНЧИК
ҮЛКЕН ҚОСАЯҚ

MARMOTA BOBAK
СТЕПНОЙ СУРОК
СУЫР, БАЙБАҚ

MICROTUS SOCIALIS
ПОЛЕВКА
ТОҚАЛТІС

EJUUS HEMIONUS
КУЛАН
ҚҰЛАН

EQUUS PRZWALSKII
ЛОШАДЬ ПРЖЕВАЛЬСКОГО

SAIGA TATARICA
САЙГАК
САЙҒАҚ

OTIS TARDA
ДРОФА
ДУАДАҚ

ANTHROPOIDES VIRGO
ЖУРАВЛЬ-КРАСАВКА
АҚБАС ТЫРНА

AQUILA RAPAX
СТЕПНОЙ ОРЕЛ
ДАЛА ҚЫРАНЫ

FALCO NAUMANNI
ПУСТЕЛЬГА
КҮЙКЕНТАЙ

ASIO FLAMMEUS
БОЛОТНАЯ СОВА
САЗ ЖАПАЛАҒЫ

LACERTA AGILIS
ЯЩЕРИЦА ПРЫТКАЯ
СЕКІРГІШ КЕСІРТКЕ

LACERTA AGILIS
ЯЩЕРИЦА ПРЫТКАЯ
СЕКІРГІШ КЕСІРТКЕ

Эндемиктер
MELANOCORYPHA YELTONIESIS
ЖАВОРОНОК ЧЕРНЫЙ
ҚАРА БОЗТОРҒАЙ
GLAREOLA NORDMANNI
СТЕПНОЙ ТИРКУШ

Қуаң дала зонасы
Қуаң дала - шөлейт зонаға өтпелі аймақта орналасқан .
Бұл табиғи зона ұсақ кемірушілер үшін қолайлы экологиялық аймақ болып табылады. Күңгірт құба топырақтың өңделуіне қарамастан суырлар популяциясы сақталған.

MUSTELA EVERSMANN
СТЕПНОЙ ХОРЕК
САСЫҚ КҮЗЕН

MUSTELA NIVALIS
ЛАСКА
САСЫҚ КҮЗЕН

VULPES CORSAC
ЛИСИЦА-КОРСАКА
ҚАРСАҚ ТҮЛКІ

CANIS LUPUS
ВОЛК
ҚАСҚЫР

CANIS LUPUS
ВОЛК
ҚАСҚЫР

BUTEO RUFINUS
КАНЮК - КУРГАННИК

MALES MELES
БАРСУК
БОРСЫҚ

MELANOCOCUPHA YELTONIESIS
ЧЕРНЫЙ ЖАВОРОНОК
ҚАРА БОЗТОРҒАЙ

LEPUS EUROPAENS
ЗАЯЦ-РУСАК
ОР ҚОЯН

COLONOCUS SIBIRICUS
КОЛОНОК
САРЫКҮЗЕН

PTEROMUS VOLANS
ЛЕТЯГА
ҰШАР