ХХ быуаттың 30-сы йылдар әҙәбиәте

ХХ быуаттың 30-сы йылдар әҙәбиәте
30-сы йылдарҙың беренсе яртыһы башҡорт әҙәбиәтенең күтәрелеү осоро була.
Был йылдарҙа поэзия, проза , драмматургия жанрҙары әүҙем үҫешә.
30-сы йылдар аҙағы башҡорт әҙәбиәте өсөн тотош юғалтыуҙар осоро була.

Аталар һәм балалар темаһы,
Колхозлашыу темаһы,
Мөхәббәт өсмөйөшө темаһы,
Производство темаһы,
Революцион ваҡиғалар темаһы,
Илде индустриялаштырыу темаһы,
Бөйөк Ватан һуғышы темаһы,
Социализм төҙөү темаһы,
Йәшәү һәм үлем темаһы.
Өҫтөнлөк алған темалар

Поэзия
30-сы йылдар поэзияһында яңы заман яңы йырҙар һорай тигән декларациялар йыш ишетелә. Поэзия социализмды төҙөү эшенә ярҙам итергә тейеш тип ҡарала.

Ғәлимов Сәләм, Дауыт Юлтый, Рәшит Ниғмәти һ.б. шағирҙар поэзияны ҡорал итеп ҡулдарын алып, шиғыр-плакат, поэтик өндәмә, шиғри репортаж, шиғри телмәр, диалог, инсценировка кеүек жанр формаларына иғтибар итәләр

Рәшит Ниғмәти

Ғәлимов Сәләм

Проза.
Әҙәбиәттең өлгөрөп етеүен, ғәҙәттә, проза әҫәрҙәре билдәләй.
30- сы йылдар әҙәбиәте повесть, роман кеүек ҙур күләмле әҫәрҙәргә байығыуы менән айырыла.
Был осорҙа башҡорт прозаһының тематик даирәһе киңәйә.

Дауыт Юлтый, Афзал Таһиров, Имай Насыри, Али Карнай, Сәғит Агиш, Һәҙиә Дәүләтшина һ.б. тормошто тәрәнерәк, тулыраҡ итеп һүрәтләй башлай.
Повесть,хикәйә,очерк һәм романдарҙың художество сифаты күтәрелә. Әҙәбиәтте тормошҡа яҡынайтыу өсөн яҙыусылар халыҡ араһында йышыраҡ булырға тырышалар.

Очерк жанры үҫешә
Алт Карнайҙың Ишембай тигән очерктар китабы ҙур урын биләй, сөнки 1932 йылда республикабыҙҙа беренсе тапҡыр нефть фонтаны ата.
30-сы йылдарҙа башҡорт романистикаһы үҫешә башлай. Иң беренсе роман ул беҙҙең артабан уҡыясаҡ Боролош романы. Авторы Ғәйнан Хәйри.

Дауыт Юлтый

Мәжит Ғафури

Сәғит Агиш

Драматургия
бер нисә социаль-психологик драма, комедия һәм тормош-көнкүреш драма әҫәрҙәре менән тулылана
Социаль һәм социаль-психологик ағымды Афзал Таһировтың Үрнәк, Себерәк Ғилман, Сәғит Мифтаховтың Һаҡмар, Дуҫлыҡ һәм мөхәббәт, Ялан ҡыҙы кеүек драмалары ҡеүәтләп ебәрә.

Башҡорт драматургтары күберәк колхоздар төҙөү, уларҙы нығытыу, кулактарға ҡаршы көрәш кеүек темаларға өҫтөнлөк бирә.

Драматургияла икенсе стиль ағымы тәшкил иткән драмаларҙан Мөхәмәтша Буранғоловтың «Гөлсәсәк», Баязит Бикбайҙың «Ҡарлуғас», Ҡадир Даяндың «Таңсулпан» кеүек сәхнә әҫәрҙәрен атап китергә була.

Исемдәренән үк күренеп тороуынса уларҙа ҡатын-ҡыҙҙарҙың элекке ауыр яҙмыштары, колониаль һәм синфи иҙеү мотивтары сағылыш ала.

Мөхәмәтша Буранғолов