Фразеологизмнар дөньясында темасына осталык дәресе

Максатлары
1. Укучыларны сөйләмдә фразеологизмнарны дөрес кулланырга, сөйләмнән аерып ала белергә өйрәтү. 2 Уйлау, фикерләү, күзаллау сәләтләрен үстерү, тәрҗемә эшен камилләштерү.
3 фразеологизмнарның матур әдәбият әсәрләрендәге урынын билгеләү.

Кыңгырауны ишеттек тә,
Ашыктык без дәрескә,
Җиңнәребезне сызганып,
Тотынабыз зур эшкә.

Дәреснең девизы:
Б и т к үр к е – к үз,
Т е л к үрк е – с үз.
(Татар халык мәкале)

Тел бизәге.
Шаккатканда шакмакланып
Менә күзем маңгайга
Үчеклиләр шуның өчен
Күтәримме мин гауга?
Мондый сүзләр өчен генә,
Йә,кем мине битәрләр?
Сөйләвеңне сөйкемләүче
Тел бизәге бит алар.
З.Мансур
Сәерсенеп сөйләгәндә,
Төрле сүзләр ычкына.
“Чәчем үрә торды”,- диеп
Шом салам мин еш кына.
Шатлык эчкә сыймас чакны
Дус-иш, үртәп гел әйтә:
“Күрегезче,күрегезче-
Моның авызы колакта!”

- Чәчем үрә торды
- шом сала
- шатлык эчкә сыймый -авызы колакта
-күзе маңгайга менә
- гауга күтәрү

- Бу сүзләрне башкача ничек әйтәбез?
-Нинди сүзләрне фразеологизмнар дип атыйбыз?
- Бирелгән сүзләр тезмәсендә кимендә ничә сүз кулланылган?

Фразеологизмнар.

1 төркем. Тәрҗемә итәргә.
Эт белән мәче кебек.
Ярдәм кулы сузу.
Сай йөзү. Җиңел аяктан.
Куян кебек куркак.

Җәя эчендәге сүзләр урынына фразеологизмнарны куярга.
1 Бүген дәрестә (көлеп) утыручылар булмады.
2 Фәрит бер дә (җавапка аптырамый).
3 “Мин татар телен (бик яхшы беләм)”, - диде Алсу.
4 Камил (бик тиз генә) кроссвордны чишеп ташлады.

Бер көнем
Бармакка бармак сукмадым, Тел очында торган җавап,
Ахры сул аяктан тордым. “Эһ” дигәнче, башка килде.
Урын-җирне дә җыймыйча, Сүзне сүзгә ялгый белдем
Мәктәбемә китеп бардым. Алдым шулай яхшы билге.
Борыным салынган иде, Башым күккә тия язды,
Очрады, ярый, җан дустым. Борын күтәрмәдем ләкин.
Күңел күтәрелде бераз, “5”ле алгач, кәеф яхшы,
“Исәнме!”, дип, кулын кыстым. Ал да гөлгә әйләнде көн.
Без икәүдән- икәү генә – Очып кына кайттым өйгә,
Яттан шигырь сөйләп бардык. Әниемнең мин уң кулы.
Көне буе баш күтәрми, Бөтен савыт-сабаларны
Җиң сызганып белем алдык. Ялт иттерде үскән улы!
Судан коры чыктым бүген: Шайтан аяк сындырырлык
Сорадылар – җавап бирдем. Иде йокы бүлмәсендә.
Сүзгә кесәгә кермичә, Трай тибеп эш чыкмас, дип,
Матур итеп сөйли белдем. Гөл иттердем һәммәсен дә
(Г.Әхтәмова)