Historia Urbanistyki

PLANY TEORETYCZNE
- WŁOCHY

Marcus Vitruvius Pollio – rzymski architekt i inżynier wojenny żyjący w I w. p.n.e. za panowania Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta. Twórca tzw. człowieka witruwiańskiego oraz autor traktatu "O architekturze ksiąg dziesięć", który powstał pomiędzy rokiem 20 p.n.e. a 10 p.n.e.
MODEL MIASTA WG. WITRUWIUSZA - ORTOGONALNY
INTERPRETACJA GRAFICZNA – A. PALLADIO

RADIALNO-KONCENTRYCZNY MODEL MIASTA WG. WITRUWIUSZA
INTERPRETACJA GRAFICZNA – A. PALLADIO
Układ założony na róży wiatrów z kierunkami pośrednimi stąd forma miasta w kształcie ośmioboku;
kolorem niebieskim oznaczony zasadniczy układ komunikacyjny, arterie obwodowe jako układ dopełniający
Marcus Vitruvius Pollio – rzymski architekt i inżynier wojenny żyjący w I w. p.n.e. za panowania Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta. Twórca tzw. człowieka witruwiańskiego oraz autor traktatu "O architekturze ksiąg dziesięć", który powstał pomiędzy rokiem 20 p.n.e. a 10 p.n.e.

Antonio Averlino zw. Filarete (1400 – 1469), włoski architekt, rzeźbiarz, napisał w 1465 roku „Trattato di architettura", w którym zawarł ponad 200 rysunków. Traktat ten w całości poświęcony był miastu idealnemu, zawierał jego dokładny plan i opis. Miasto miało nazywać się Sforzinda od nazwiska fundatora, Francesco Sforzy.
SFORZINDA

Francesco di Giorgio Martini (1439 - 1502) − włoski malarz, rzeźbiarz, architekt, inżynier i teoretyk. Zaprojektował m.in. ok. 70 fortyfikacji dla księcia Urbino.
MODELE MIASTA WG. G. MARTINIEGO
KONCENTRYCZNO-PROMIENISTE (RADIALNO-KONCENTRYCZNE)
PG – plac główny
P – plac pomocniczy
B – bastion lub basteja
P
B
PG

MODEL MIASTA WG. VINCENZO SCAMOZZI – 1615 r.
Vincenzo Scamozzi (1548-1616) - włoski architekt i teoretyk architektury, pracujący głównie w ok. Vicenzy i Wenecji, autor „L'Idea della Architettura Universale”.
Kanał wodny
Plac pomocniczy
Plac główny

MODEL MIASTA WG. GIORGIO VASARI – 1598 r.
Starał się dać dyspozycje co do formy placu w zależności od sprawowanych funkcji; tu: plac główny, place pomocnicze (prostokątne), place komunikacyjne (koliste).
Giorgio Vasari (1511-1574) – włoski historiograf sztuki, architekt i malarz.

MODEL MIASTA WG. PIETRO CATANEO – 1555 r.
Pietro Cataneo (1510–1574) – architekt i inżynier, autor Quattro Primi Libri di Architettura (1554) i L'Architettura (1573).

MIASTO SPRZĘŻONE Z TWIERDZĄ WG. PIETRO CATANEO
Pietro di Giacomo Cataneo (ok. 1510 w Sienie, zm. 1574) 16-wieczny włoski architekt i urbanista, autor 4-tomowego dzieła „Quattro Primi Libri di Architettura” wydanego w 1554 roku.
Twierdza
Miasto

PLANY TEORETYCZNE
NIEMCY

MODEL MIASTA WG. ALBRECHTA DURERA – 1527 r.
Albrecht Dürer (ur. 21 maja 1471 w Norymberdze, zm. 6 kwietnia 1528 tamże) – niemiecki malarz, grafik, rysownik i teoretyk sztuki, uważany za najwybitniejszego artystę niemieckiego renesansu.

Zestawienie teoretycznych modeli miast renesansowych

REALIZACJE
MIAST RENESANSOWYCH

MIASTO SPRZĘŻONE Z TWIERDZA – DUBROWNIK – 1560 r.

DUBROWNIK

DUBROWNIK

RENESANS - FORTYFIKACJE
SZKOŁY

Profil poprzeczny fortyfikacji nowożytnych

SZKOŁA STAROWŁOSKA – XV / XVI w.

SZKOŁA NOWOWŁOSKA – II poł. XVI w.

SZKOŁA HOLENDERSKA – II poł. XVII w.

REALIZACJE RENESANSOWE
WŁOCHY

MIASTO SPRZĘŻONE Z TWIERDZA – LIVORNO (TOSKANIA) – 1576 r.

LIVORNO - OBECNIE

MIASTO SPRZĘŻONE Z TWIERDZA – LA VALETTA (MALTA) – 1559 r.

LA VALETTA – 1559 r.

LA VALETTA – OBECNIE

MIASTO - TWIERDZA – PALMA NOVA – 1593 r. (Scamozzi)
P3
P2
Brama
P1
PB
P2
P2
P2
PB – plac broni; P1 – place przed bramne (3); P2 – place bastionowe (9); P3 – place pomocnicze (6)
Brama
Brama

PALMA NOVA – OBECNIE

MIASTO - TWIERDZA – GRAMMICHELE – 1693 r.

GRAMMICHELE – OBECNIE

REALIZACJE RENESANSOWE
FRANCJA

MIASTO - TWIERDZA WG. VAUBANA – CHARLEROI – 2 poł. XVII w.

CHARLEROI – OBECNIE

MIASTO - TWIERDZA WG. VAUBANA – SAARLOUIS – 2 poł. XVII w.

SAARLOUIS – OBECNIE

Neuf- Brisach 1699 – 1702 r.
Projektant miasta: S.Vauban

Neuf – Brisach
stan obecny

Neuf – Brisach
fortyfikacje miejskie – stan obecny

HENRICHEMONT– 1609 r. Salomon de Brosse
Plac
Główny
PP
PP
PP
PP
Fortyfikacje miejskie
B
B
B
B
2
1
3
4
1,2,3,4 – place przed bramne

HENRICHEMONT– Stan Obecny

REALIZACJE RENESANSOWE
NIEMCY

MANNHEIM (BADENIA NAD RENEM) – 1607 r.
Model miasta sprzężonego z Twierdza według
Pietro di Giacomo Cataneo

FREUDENSTADT – 1599 r. Heinrich Schickhardt
PG – plac główny; T – twierdza; Z – zabudowa; F – fortyfikacje
PG
T
F
Z
Teoretyczny model Miasta
Królewskiego A. Durera