Co cię gryzie? Czyli kilka słów o sumieniu

Definicja sumienia
„Sumienia jest najtajniejszym ośrodkiem i sanktuarium człowieka, gdzie przebywa on sam z Bogiem, którego głos w jego wnętrzu rozbrzmiewa” (Sobór Watykański II; konst. Gaudium et spes, 16)

Normatywny głos sumienia
Sumienie to wewnętrzna, subiektywna i najbliższa norma moralności
Sumienie nakazuje pełnić dobro, a unikać zła (por. Rz 2, 14-16)
Sumienie ocenia jakoś czynu przed jego popełnieniem, w trakcie i po jego popełnieniu
Sumienie powinno być poddane obiektywnemu prawu moralnemu

Podział sumienia
Ze względu na sposób istnienia w podmiocie:
Aktualne
Habitualne

Ze względu na stosunek do czynności
Przed uczynkowe
Po uczynkowe

Ze względu na stosunek do prawa wiecznego
Prawdziwe - by takie było: poznać prawa, korzystać z rad, usuwać zakłócenia, zachować pilność zwyczajną
Fałszywe

Ze względu na pewność oceny
Pewne
Wątpliwe

Środki naturalne wychowania sumienia
Dobre wychowanie
Własna praca
Rachunek sumienia

Środki nadnaturalne wychowania sumienia
Modlitwa
Sakramenty
Pismo św.
Posłuszeństwo kierownikowi duchowemu

Kilka rad Objawienia
Nigdy nie jest dopuszczalne czynienie zła, by wynikało z niego dobro.
„Wszystko cokolwiek byście chcieli, żeby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie!” (Mt 7, 12).
Miłość przejawia się w szacunku dla bliźniego i jego sumienia: „w ten sposób grzesząc przeciwko braciom i rażąc ich sumienia, grzeszycie przeciwko samemu Chrystusowi” (1 Kor 8, 12). „Dobrą jest rzeczą nie czynić niczego, co twego brata razi, gorszy albo osłabia” (Rz 14, 21).