Gemi̇. Yangin yara savunma si̇stemleri̇

GEMİ YANGIN YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ
Savaş gemilerinde, ticari gemilerden farklı olarak Yangın ve Y/S Sistemleri marifetiyle yüzebilirliğin idamesi, geminin vuruş gücünü koruması ve harp görevini yerine getirmesi açısından önemlidir.
Savaş gemileri hasar, yangın, mermi isabeti gibi olaylardan sonra da görevlerine devam etmek zorundadır. Bu sistemlerin Ticari gemilere göre Savaş gemileri için daha önemli olmasının nedeni budur. Gemilerde her türlü hasar durumunda duruş gücünün korunabilmesini ve geminin göreve devam etmesini sağlayacak bir Yangın Yara Savunma Sisteminin teşkil edilmesi gereklidir.

GEMİ YANGIN YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ
I.YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMİ
A.ANA YANGIN DEVRESİ
B.SABİT OTOMATİK SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
C.YANGIN İHBAR SİSTEMİ
D.SEYYAR SÖNDÜRME İMKANLARI
II.TAHLİYE SİSTEMİ
A.SABİT TAHLİYE SİSTEMİ
B.SİNTİNE SEVİYE ALARMI
C.SEYYAR TAHLİYE İMKANLARI

GEMİ YANGIN YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ YANGIN TİPLERİ VE SÖNDÜRME VASITALARI
Adi Yangınlar:Kâğıt-tahta-yatak yanıcı, su-karbondioksit tüpleri söndürücüdür. Diğer tip olarak başlayan bir yangın ilerleyen safhalarında çok büyük ihtimalle adi yangına da dönüşecektir.
Akaryakıt Yangınları:Yakıt-yağ gibi petrol ürünleri yanıcı, fom köpüğü söndürücüdür. Başlangıç safhasında ise karbondioksit tüpleri ile de müdahale edilebilir.
Gaz Yangınları:Yanıcı ve patlayıcı her türlü gazdan kaynaklanan yangınlar olup, söndürülmesi için gazın kaynağını kapatmak gerekir.
Metal Yangınları:Diğer yangın tiplerinin söndürülememesi durumunda gemi teknesinin yanmasıyla ortaya çıkar. Söndürücüsü kuru kimyevi toz-kuru kumdur.
(Elektrik Yangınları): Elektriki cihazlar veya kablo devreleri yanıcı, karbondioksit ve kuru kimyevi toz söndürücüdür. Fark edilmeden ve çok hızlı yayılır. SU İLE MÜDAHALE EDİLMEZ…!!!!

GEMİ YANGIN YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMİ - ANA YANGIN DEVRESİ
A. ANA YANGIN DEVRELERİ gemilere özellikle yangın ile mücadele maksadıyla yerleştirilmiştir. Biri yedek olmak üzere elektrik motoru ile tahrik edilen en az 2 yangın tulumbası (Fleyşın) tarafından kinistin sandığından alınan deniz suyu ile beslenir.

GEMİ YANGIN YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMİ - ANA YANGIN DEVRESİ
1.KİNİSTİN SANDIĞI
2.TULUMBA
4.İSTASYON
5.MİKSER
6.SELBASTI
3.RAHATLATMA
DEVRESİ

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
ANA YANGIN DEVRESİ – KİNİSTİN SANDIĞI
1. Deniz suyunun gemi karinasından giriş yaptığı bölümlere Kinistin Sandığı adı verilir. Sandıkların deniz tarafındaki girişine ızgaralar koyularak büyük boyutlu yabancı maddelerin sandığa girmesi engellenir. Deniz suyu, boru devreleriyle yangın tulumbaları, ana-yardımcı makineler ve diğer yardımcı sistemlere iletilir.
Kinistin valfının çıkışına yerleştirilen strayner tipi süzgeç ile küçük boyuttaki yabancı maddelerin makinelere veya tulumbalara gitmesi engellenir. Bu süzgeçlerin belirli aralıklarla temizlenmesi gerekir.
KİNİSTİN SANDIĞI-IZGARA
STRAYNER-SÜZGEÇ

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
ANA YANGIN DEVRESİ – KİNİSTİN SANDIĞI
Gemilerde birden fazla kinistin sandığı mevcuttur. Genel olarak her yangın tulumbası ve her makine için bir adet kinistin sandığı bulunur. Kinistin sandıkları arasında bulunan iştirak valfları ile bir sandıktan diğer bir cihazın kinistin devresine deniz suyu beslemesi yapılabilir.
Kinistin straynerinin iki valf arasında bulunması kullanım açısından daha faydalıdır.
Kullanılacak valflar tam açık veya tam kapalı olarak kullanılan sülüs valf tipinde olmalıdır.
Tek valf olması ve devrelerde delik, çatlak veya kaçak oluşması durumunda, valfın da sızdırması ihtimalinde bölmenin imla etmesi kaçınılmazdır.

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
ANA YANGIN DEVRESİ – ANA YANGIN TULUMBALARI
2. Ana Yangın Tulumbaları santrufügal tiptedir. Deniz suyu alıcı valflarından (Kinistinler) seviye farkı ile tulumba ağzına gelen su tulumba impeli ile keys arasında sıkıştırılarak basınçlandırılır. Gemide en az 1 yangın tulumbası (baş ve kıç ayrı beslendiğinde 2) sürekli devrede olup ana yangın devresini basınçlı deniz suyu ile besler. Yangın devresinde 7 bar basınçta su mevcuttur. Fom köpüğü ile müdahale edilecekse 10 bar basınçta deniz suyuna ihtiyaç vardır.

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
ANA YANGIN DEVRESİ – RAHATLATMA DEVRESİ
3. Devredeki suyun devir-daimini sağlamak ve devreyi aşırı basınca karşı korumak maksadıyla, manuel kumanda edilen Rahatlatma Devresi ile veya rilif valf ile devrede dolaştırılan su denize tahliye edilir.
Su dolaşımı sağlanmazsa, yangın tulumbaları suyu çiğnemeye başlar, devre ısısı ve tulumba elektrik motorunun çektiği akım artar.
Yangın durumunda deniz suyu harcaması nedeniyle devre basıncı düşer ve rahatlatma devresi / rilif valf kapanarak denize tahliyeyi keser.

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
ANA YANGIN DEVRESİ – YANGIN İSTASYONLARI
4. Ana yangın devresi gemide tüm güverte ve bölmeleri dolaşır. Çıkması muhtemel yangınlara müdahale imkânı sağlayacak şekilde, dairelerde/bölmelerde uygun yerlere Yangın İstasyonları yerleştirilmiştir.
Yangın istasyonunda valf, en az 15m.lik hortum, nozul, ve rekor bağlantılarını sıkmak üzere 2 ad. rekor anahtarı bulunur.
Yangın istasyonlarında genellikle açılı glob valflar kullanılmaktadır. Glob valflar giriş ve çıkışı üzerindeki ok işareti ile belirtilen şekilde bağlanmalıdır.

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
ANA YANGIN DEVRESİ – YANGIN İSTASYONLARI
Yangın Hortumları yangın anında kırık olmayacak şekilde açılarak serilmeli, en az 6 ayda bir kapalı devre basınç testine tabi tutulmalı, istasyonda düzgün bir şekilde istiflenmelidir.
Gemilerde yangına müdahalede Çok Maksatlı Nozullar kullanılmaktadır. Bu nozullar hem solid su, hem de pulvarize su çıkışına imkân vermektedir.
Yangın istasyonlarında hortum-nozul bağlantı rekorlarının Rekor Anahtarları ile sızdırmaz olacak şekilde bağlanması önemlidir.

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ ANA YANGIN DEVRESİ – FOM MİKSER (KARIŞTIRICI)
5. Akaryakıt yangınlarına müdahale etmek üzere ana yangın devresine monte edilen Sabit Fom Yapıcılar gibi, Seyyar Fom Yapıcılar da kullanılabilir. Fom Mikser adı verilen bu aparattan geçen basınçlı su, fom tankı veya bidonundan fom sıvısını emerek suya karıştırır. Fom köpüğünün oluşturulması için fom-su karışımına hava da karışması gereklidir. İçine havanın karıştırılması ile fom köpüğünün örtücülüğü arttırılmış olur.

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ ANA YANGIN DEVRESİ – SELBASTI DONANIMI
6. Gemilerde parlayıcı, patlayıcı maddelerin depolandığı; cephanelik, porsun (boya) ambarı gibi bölümlerde çıkması muhtemel yangınların meydana getireceği hasar büyük, müdahalesi ve söndürülmesi zor olacağından bu bölmeler Sabit Selbastı Donanımları ile donatılırlar. Amaç oksijenle etkileşimi kesmek ve soğutmaktır.
Otomatik veya manuel olarak devreye alınabilir.
Hava ile test edilerek tıkanıklık olmadığı görülmelidir.
Besleme valfları 2 adet, mühürlü, muhafaza içinde olmalıdır.
SADECE KOMUTAN MÜSAADESİ İLE ÇALIŞTIRILABİLİR.

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
SABİT SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
B. Yangın ihtimalinin yüksek, müdahalenin zor olduğu ve personelin bulunmadığı ambarlar ile makine dairelerine Sabit Otomatik Söndürme Sistemleri donatılmaktadır.
Sabit söndürme sistemleri gerek yangının personel müdahalesi ile kontrol altına alınamadığı durumlarda, gerekse yayılması engellenmek istendiğinde, uzaktan kumanda ile devreye alınan sistemlerdir.
Bu sistemler ile sabit tüplerde bulunan söndürme gazı bölmeye doldurularak, oksijen oranının düşürülmesi hedeflenir.
Bu sistemler devreye alınmadan önce bölmede personel bulunmadığı kontrol edilmelidir. Aksi taktirde oksijen yüzdesi düşeceğinden personelin yaşamını kaybetmesi muhtemeldir.

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
SABİT SÖNDÜRME SİSTEMLERİ - CO2
1. Sabit Karbondioksit Sisteminin tüpleri söndürme maksadıyla kullanılacağı mahallin dışında bulunmalıdır. Özellikle makine dairesi gibi sıcak ortamlarda tüplerin içindeki gaz dairenin yüksek ısısı nedeniyle genleşirse, tüp içindeki basınç artacak, fazla basınç tüplerin üzerinde bulunan riliflerden dışarı atılacak ve hem tüpte bulunan gaz miktarı azalacak hem de kaçırıldığı kapalı yerin CO2 yüzdesi artacaktır.

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
SABİT SÖNDÜRME SİSTEMLERİ – CO2 – TELLİ VE GAZLI
Genellikle Makine Kontrole yerleştirilen ana kumanda ile sürücü tüpler gecikmeli patlatılır. (1>2)
Uzaktan kumandalı sistemde, unutulan personelin karbondioksit basılacak mahalli terk etmesi için, uyarıcı bir SESLİ ALARM verir. (1)
Sürücü tüplerdeki gaz, sürücü pistonu iter. (2>3)
Piston tel mekanizmasını çekerek ana tüplerin diyaframlarını patlatılır ve devreye gaz dolar. (3>4>5>6)

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
SABİT SÖNDÜRME SİSTEMLERİ – KARBOLAYT/AŞHANE
2. Aşhaneler yağ tavası tutuşması, pleytlerin açık bırakılarak yağ/yemek tutuşması gibi nedenlerle yangın riskinin yüksek olduğu bölümlerdir. Bu bölgelere uzaktan, yerinden ve otomatik kumanda edilebilen Sabit Karbolayt Sistemi (sıvılaştırılmış potasyum bikarbonat) yerleştirilir.
Pleytlerin ve kızartma tavasının elektriki hiterlerle beslendiği sistemlerde mutlaka hiterleri devreden çıkartan termostatların kullanılması gereklidir.

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
SABİT SÖNDÜRME SİSTEMLERİ – FM 200
3. Sabit FM 200 Sistemi
a. FM 200 söndürücüsü nedir?
b. Hangi tip yangın/yanıcılar için kullanılır?
c. Nasıl çalışır ve söndürür?

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
YANGIN İHBAR SİSTEMLERİ
C. Yangın İhbar Sistemleri personelin yangın veya yangın tehlikesi hakkında erken haber vermesini / almasını sağlayan sistemlerdir.
Sistem elemanları:
Duman Dedektörleri
İyonizasyon, Optik
Isı Dedektörleri
Sabit, Artış
Alev Dedektörleri
Yangın Alarm Butonları
Bazerler

YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ
SEYYAR SÖNDÜRME İMKANLARI
D. Sabit otomatik söndürme sistemi bulunmayan veya sabit sistemlerin yeterli olmadığı durumlarda Seyyar Söndürme İmkanları kullanılır. ***
*** Gemilerde kullanılan
SEYYAR söndürme imkanları
nelerdir? ***

GEMİ YANGIN YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ
YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ – TAHLİYE SİSTEMİ
Gemide; yangın söndürme faaliyetleri, yara alınması veya devrelerde meydana gelecek kaçaklar nedeniyle bölmelerin kontrolsüz imla etmesi / su basması ihtimali mevcuttur.
İmla etme sonucu gemiye giren su tahliye edilmezse, geminin stabilitesini bozacağından sürat, manevra ve vuruş gücünü olumsuz etkileyecektir.

GEMİ YANGIN YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ
YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ – TAHLİYE SİSTEMİ
Gemiye giren suyun tahliyesi için kullanılan sistemlere Tahliye Sistemleri adı verilir. Tahliye sistemleri 3 kategoride inceleneir.
A. Sabit Tahliye Sistemleri
B. Sintine Seviye Alarmları
C. Seyyar Tahliye İmkanları

GEMİ YANGIN YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ
YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ – SABİT TAHLİYE SİSTEMİ
A. Gemi bünyesinde imla etme ihtimali yüksek olan bölümler, Sabit Tahliye Sistemleri ile donatılmıştır. Sabit tahliye sistemi, münferit bir tahliye tulumbası veya yangın devresine iştirakli bir idaktörden (ejekter) oluşur.
Gemi dahilinde sabit tahliye sistemleri genel olarak makine daireleri, yeke dairesi, zincirlik gibi sintine bulunan bölmelere yerleştirilir.
Tulumba veya İdaktör çalıştırıldıktan sonra ilgili bölmeye iştirakli emiş devresinin valfı açılarak bölmedeki su tahliye edilir.

GEMİ YANGIN YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ
YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ – SİNTİNE TAHLİYE SİS.
Gemilerde Makine dairesi, yeke dairesi gibi sintinesinde petrol türevleri bulunabilecek bölmelerin (acil durumlar hariç) sintine sularının denize direk tahliyesi kısıtlamalara tabidir. Sintine tahliyesi yapılırken, IMO kısıtlamalarını içeren şablona (templeyt) uymak zorunludur.
Sintine tahliyesi liman durumunda sahil devrelerine veya şatlara yapılmalıdır. Seyirde sintine tahliyesi yapmak zorunda kalındığında; çevre kirliliğine neden olmamak maksadıyla, tahliye edilecek su sintine seperatöründen geçirilmeli, içindeki yağ ve yakıttan ayrıştırılarak tahliye edilmelidir.

GEMİ YANGIN YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ
YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ – SİNTİNE SEVİYE ALARMI
B. Gemilerde mahaldeki/sintinedeki su seviyesi yükseldiğinde uyarı vermek üzere, sintinelere ve sintinesi bulunmayan/kontrolü sık yapılamayan kapalı mahallerin (cephanelik gibi) tabanlarına Sintine Seviye Alarmları yerleştirilir.
Mahaldeki veya sintinedeki su seviyesi müsaade edilen seviyeyi aştığında devreye giren bir floating(yüzer) süviç sayesinde, makine kontrolde ve/veya diğer mahallerdeki alarm panolarında alarm çalar. Bu alarm duyulduğunda/görüldüğünde süratle mahallin kontrolü yapılmalı, alarm gerçek ise derhal tahliyeye başlanmalıdır.

GEMİ YANGIN YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ
YARA SAVUNMA SİST. - SEYYAR TAHLİYE İMKANLARI
C. Sintine bulunmayan bölmelere su basması durumunda veya sabit sistemlerin yeterli olmadığı durumlarda Seyyar Tahliye İmkanları kullanılır.
*** Gemilerde kullanılan
SEYYAR Tahliye İmkanları
nelerdir? ***

GEMİ
YANGIN YARA SAVUNMA
SİSTEMLERİ

GEMİ YANGIN YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ YARA SAVUNMA SİST. - SEYYAR TAHLİYE İMKANLARI
C. Sintine bulunmayan bölmelere su basması durumunda veya sabit sistemlerin yeterli olmadığı durumlarda Seyyar Tahliye Sistemleri kullanılır. Seyyar tahliye sistemi seyyar ejektörler, seyyar dalgıç tulumbaları ve seyyar yangın tulumbalarından oluşur.
1. Seyyar Ejektörlere yangın devresinden beslenen basınçlı su, idaktörün düşük çaplı ağzından giriş yapar. İdaktör içerisinde bulunan nozulun çıkışında oluşan vakum idaktörün daldırıldığı bölmeden suyu emer. Basınçlı deniz suyu ile tahliye suyu hortum vasıtasıyla geniş çaplı ağzından denize tahliye edilir.

GEMİ YANGIN YARA SAVUNMA SİSTEMLERİ YARA SAVUNMA SİST. - SEYYAR TAHLİYE İMKANLARI
2. Sabit tahliye sisteminin bulunmadığı veya yeterli olmadığı durumlarda, bölmedeki suyun tahliyesinde Seyyar Dalgıç Tulumbaları kullanılır. Gemi elektrik devresinden beslenen bu tulumbaların gemi dahilinde muhtelif mevkilerde besleme jaklarının takılabileceği özel prizler mevcuttur. Bu prizlere sadece seyyar dalgıç tulumbasının jakı takılabilir. Bu tulumbalar yüksek güçlü olmaları için gemi jeneratörü tarafından üretilen maksimum voltaj ile çalışırlar.