Эшреф Шемьи-Заде (1908-1978)

Эшреф Шемьи-Заде
(1908-1978)

Гузелликке сонъсыз бериль,
Озюнъе хас ол, шиирим.
Озюнъе хас олалмасанъ,
«Лав!» Этип ян, оль, шиирим!

Эшреф Шемьи-Заде 1908 сенеси июнь 21-де Кезлев шеэринде оджа Абдураман эфендининъ къорантасында догъды. Рушдие мектебини битерген сонъ, Акъмесджит советфыркъа мектебине окъумагъа кире. 1925 сенеси язгъан «Ленинге» адлы шиири бир йылдан сонъ «Илери» меджмуасында басылды.

Тогъан Къая

1924 сенеси Эшреф Шемьи-Заде «Къуван» (балкъурт къутусы) адлы 24 саифели бир нусхада ресимли куюк меджмуа чыкъара. 1927 сенеси сентябрь айында, о даа он секиз яшында экенде, балалар ичюн тешкиль этильген «Козъайдын» меджмуасына месуль муаррир тайин этиле.
1932 сенеси Москвада Бутюниттифакъ Девлет кинематография институтынынъ эдебий сненария факультетине окъумагъа кире.Анда окъугъан Днепр ГЭСи къуруджылыгъына бара.
Бунынъ нетиджеси оларакъ о «Днепрельстан» поэмасы яза. Бу эсер 1934 сенеси айры китап алында нешир олуна.

1934 сенеси Эшреф Шемьи-Заде бир группа къырымтатар языджыларынен СССР языджыларынынъ биринджи Къурултайында делегат оларакъ иштирак эте.
1936-1937 сенелери о Къырым Языджылары бирлининъ месуль кятиби олып чалыша.
О , Пушкин, Шекспир, Лермонтов, Мицвевич, Навоий киби шаирлернинъ эсерлерини къырымтатар тилине чевирди, озь невбетинде, онынъ шиирлери де дигер халкъларнынъ тиллерине терджиме олундылар.
1933 сенеси Эшреф Шемьи-Заденинъ рус тилинде «Сайлама эсерлер» и китап алында басылып чыкъты.

Сюргюнлик йылларында Эшреф Шемьи-Заденинъ «Къавал» (1965), «Тогъан къая» (1969), «Шиирлер ве поэмалар» (1978) адлы шиирий джыйынтыкълары, «Омюр ве яратыджылыкъ» (1974), «Халкъ хызметинде» (1977) адлы эдебий макъалелер джыйынтыкълары басылды.
Эвельде ич бир ерде толусынен басылмагъан «Козьяш дивар» дестаны эвеля «Йылдыз» меджмуасында (1990, №4, 5) ве 1994 сенеси «Таврия» нешриятынынъ къырымтатар эдебияты болюги тарафындан айры китап алында дердж олунды.

Къырымтатар языджылары.
Эшреф Шемьи-Заде, Гъулам Шади, Умер Ипчи, Ыргъат Къадыр, Абдуреим Шейх-заде.
Амди Алим, Зиядин Джавтобели, Осман Амит, Амза.

Эшреф Шемьи-заде огълу Айдыннен. 1937с.

Эшреф агъа Риза Фазылнынъ къызчыгъы Айданны къучалап отура.
1971 сенесенинъ башында чыкъарылгъан фото.

Эшреф Шемьи-заде якъын досты, белли къырымтатар кинорежиссёры ве бир бир сыра китапларнынъ муэллифи Эмир Фаикънен.

Эшреф Шемьи-Заде Языджылар бирлигининъ азасы эди. Онынъ адлы, 25 яшында экенде, 1933 сенеси Буюк Совет Энциклопедиясы кирсетильди.
Эшреф Шемьи-заде 1978 сенеси март 11-де Москва хастаханесинде вефат этти, васиетине бинаэн, Къырым топрагъына дефн олунды.