Патология пәні. Тромбоз

ЖОСПАР:
1. Тромбоз анықтамасы
2. Тромбоз пайда болуы
3. Тромбоздың даму сатылары
4. Тромбоз диагностикасы
5. Тромбоз емі

ТРОМБОЗ
Тромбоз-бұл патологиялық жағдай. Жүрек қуысында немесе тамыр қуысындағы қанның ұюын тудырады. Қан ұюы нәтижесінде қанның ұйып қалған бөлігі тромбқа айналады, бұл физиологиялық процесс. Қалыпты жағдайда пада болған тромб зақымдалған қан тамырлар саңылауын тығындап, қан кетуді тоқтады.

ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙДАН КЕЙІНГІ ҰЗАҚ УАҚЫТ ТӨСЕК РЕЖИМІНДЕ;
АТЕРОСКЛЕРОЗДАР;
СОЗЫЛМАЛЫ ЖҮРЕК ЖЕТІСПЕУШІЛІГІ;
ҚАТЕРЛІ ІСІК;
ГИПЕРКОЛЛЯЦИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙ
ТРОМБОЗДЫҢ ДАМУ ҚАУПІ КЕЛЕСІ ЖАҒДАЙЛАРДА БАЙҚАЛАДЫ:
Этиологиясы:

Галантамин гидробромиді
0,02таб.; 0,5, 1% және 1,5% 1мл еріт. амп. – тәулігінде 1-2 рет т/а енгізіледі.
ФОҚ (Фосфорорганикалық)
Әсері қайтымсыз, өте белсенді және улы болып келеді. Табун, зарин, заман- химиялық төнгіш заттарға жатса, ал дихлофос және т.б инсесктицид ретінле қолданылады.
Тромбоз пайда болу себептері:
Қан ұюлуының бұзылуы адам организміне
үлкен қауіп әкеледі.
Қан тамырлар спазмында, қан ағысының төмендеуінде,
Организмнің зат алмасуының кейбір бұзылыстарында, жүрек қан тамыр
Жүйе қызметінің бұзылыстарында тромбоз байқалады. Тромбтар дамуының бірі-қан тамырлардың склеротикалық процесі:
САҢЫЛАУЛАРДЫҢ ТАРЫЛУЫ ,
ҚАН ТАМЫРЛАР ҚАБЫРҒАЛАРЫНЫҢ БҮТІНДІГІНІҢ БҰЗЫЛУЫ,
ЖҮРЕК ҚАН ТАМЫР ҚЫЗМЕТІНІҢ БҰЗЫЛЫСТАРЫ,
БҰЛАР БАРЛЫҒЫ ҚАН АҒЫСЫНЫҢ БАЯУЛЫҒЫН ӘКЕЛЕДІ.

ТРОМБОЗ ТҮРЛЕРІ:
Егер тромбтың құрамында эритроциттер болса, қызыл тромб;
Егер лейкоциттер болса, ақ тромб.
Ал егер барлық элементтер қатысты болса, аралас тромб деп атайды.
Егер қан тамырлар қызметінің дамуы төмендесе, бұл тромбтың тоқырауы;
Егер тромбтың дамуы қан тамырлар аумағының қабыну үрдісімен байланысса, бұл патологиялық процесс тромбофлебит немесе тромбобартериит деп аталады.

Тез әсер ететін препараттар
(жіті жүрек қызметінің жеткіліксіздігінде қолданылады)
Строфантин
0,05%1 мл,еріт.амп.-10-20мл 0,9настрий хлоридімен к/т баяу енгізеді. Әсері 5-10 мин басталып,0,5-1,5 сағ. созылады.
Коргликон
0,06%1 мл,еріт.амп.-10-20мл 0,9настрий хлоридімен к/т баяу енгізеді. Әсері тез, бірақ қысқа.
УЛАНУ: ЖҮРЕК ГЛИКОЗИДТЕРІН МӨЛШЕРІНЕН АРТЫҚ
ҚОЛДАНЫЛҒАНДАҒЫ БЕЛГІЛЕРІ:
Брадикардия;
Аритмия;
Құсу,лоқсу;
Көз көруінің нашарлауы;
Галлюцинация;
Тырысулар;
Көмек: препаратты доғарып, жүрек гликозидтерінің антигонистерін (унитол);
калий препараттары
(калий хлориді к/т;)
ҚАБЫРҒААРАЛЫҚ ТРОМБ
КЕЙ ЖАҒДАЙЛАРДА ТРОМБ ҚАН ТАМЫРЛАР САҢЫЛАУЫН ТОЛЫҒЫМЕН ЖАППАЙТЫН БОЛСА, ОНЫ ҚАБЫРҒААРАЛЫҚ ТРОМБ ДЕП АТАЙДЫ. ҚАБЫРҒААРАЛЫҚ ТРОМБТАРДЫҢ ЖҮРЕК ҚУЫСЫНДА ПАЙДА БОЛУЫ ЭНДОКАРД БҮТІНДІГІНІҢ БҰЗЫЛУЫНЫҢ НӘТИЖЕСІНДЕ, СОНЫҢ НЕГІЗІНДЕ ОНЫҢ ҚАБЫНУЫНДА ТРОМБОЭНДОКАРДИТ АТЫНА ИЕ БОЛАДЫ.
Үлкен емес тромб аутолиз нәтижесінде толығымен бұзылысқа ұшырайды. Кей жағдайларда тромбтардың кейбір бөлігі бөлініп қан тамырлар жүйесінің тромбоэмболяны тудыруы мүмкін. Тромб дәнекер тінмен де байланысты болуы мүмкін, бұл процесс
тромбтың ұйымдығы деп аталады.

Б топшасы (лидокаин топшасы): лидокаин, мексилетин, дифенин.
А топша препараттарынан айырмашылығы мембранада калий иондарының өткізгіштігін жоғарылатып, жасушадан шығуын жеңілдетеді. Әсіресе, жүректің ишемиялық ауруының, миокард инфарктінің асқынуынан пайда болған қарынша тахикардиясында қолданылады.
Лидокаин (ксикаин)-1-2% еріт.шығарылады,
баяу ағынмен немесе тамшылатып,
к/т енгізіледі,әсері 10-20мин.созылады.
Мексилетин-АІЖ да жақсы сіңіріліп, көбінесес қарынша экстрасистолиясында ішке және парентеральды тағайындалатын лидокаин туындысы.
Дефенин- жүрек гликозидтерінің мөлшерден тыс енгізуінен пайда болған тахиаритмияда қолданылады, эпилепсияға қарсы дәрмек. Автоматизмді тежеп, потенциал әсерін қысқартады және өткізгіштіккеәсер етпейді
Адам организміне тромбтардың қаупі кейбір жағдайларға байланысты:
ТРОМБТЫҢ ОРНАЛАСУ ЖАҒДАЙЫНА;ПАЙДА БОЛУЫ ЖАҒДАЙЫНА;
НАУҚАСТЫҢ ЖАСЫНА;
Артерияларда тромбтардың дамуы көптеген ауыр жағдайларға әкеледі, мысалы инфакрт миокардісі баяу қалыптасу кезінде қан айналымның коллатералдық дамуы көрінеді.
Веналарда тромбтардың болуы-флеботромбоз байқалады.

С топшасы: аймалин, этацизин,
тирацизин,пропафаренон
Аймалин: 0,05таб.2,5% 2 мл.еріт.амп. Шығарылып, б/е, к/т енгізілдеі.
Аймалин руволфия алколоиды болып табылады.
АҚ төмендетіп, коронарлы қан айналымды жақсартады.
Этацизин: 0,05таб. 2,5% 2 мл.еріт. ампулаға шығарылып, б/е енгізіледі.
А топшасына ұқсас. Жүрекше және қарынша өткізгіштігін нашарлатады.
Гемодинамикаға әлсіз әсер етеді.
Қарынша үсті мен қарынша тахиаритмиясында қолданылады.
Брадиаритмияны қалпына келтіретін дәрілер-әртүрлі брадиаритмияны(синусты брадикардия, синоартиральды, атриовентикулярлы бөгет және т.б) басу үшін қолданылады: Атропин- кезеген жүйкенің әсерін төмендетеді.
Изадрин, адреналин- жүрек ырғағын қалпына келтіреді.
Тромбоз даму 3 сатыда өтеді:
Бірінші сатысында тромбоциттердің эндотелий жасушалары бүлінген жерлерге жабысуы;
Екінші сатысында тромбоциттердің өзара бірімен-бірі жабысуы;
Үшінші сатысында плазмалық ұю факторларының қатысуымен қанның ұюы болады.

Антиангинальды дәрілер
(жүректің ишемиялық ауруында қолданылады)
Жүректің ишемиялық ауруы- атеросклероз немесе коронарлы артериялар тарылуы салдарынан, жүректің оттегіне қажеттілігі мен оның оттегімен қамтамасыз етілуі сәйкес келмеуі немесе миокардқа қанмен оттегі келуінің бұзылуынан пайда болады.
Жүректің имешемиялық ауруының клиникалық белгілері:
Стенокардия
Миокард инфакрты
Бұл препараттар коронарлы қан тамырларын кеңейтеді.
Нитроглицерин: 0,0005%таб.және капсула түрінде шығарылып, ұстама кезінде тіл астына беріледі. Әсері 1-2 мин басылып, 20-30 минутқа созылады.
Валидол мен корвалол сенімді әсер етпейді. Валидол ауыз қуысының суық рецепторларын тітркендіріп, коронарлы қан тамырларын қанмен қамтамасыз етілуін жақсартады. Антиангиналды әсері әлсіз.
Стенокардия ұстамасын басатын дәрілер:
3
Патогенезі:
Тромбоцитарлық факторлардан босап шыққан қанды пластинкалар және биологиялық белсенді заттар тромбоциттердің агрегациясына ғана емес, қан жүйесінің ұю активациясына және фибринолитикалық белсенділігінің төмендеуіне әкеледі. Сол сияқты, тромбоцитарлық агрегатта функционалдық тор болып табылады, оларда қан жүйесінің факторлары мен активациясы байқалады. Соның нәтижесінде агрегаттың беткейінде фибрин жіпшелері адсорбцияланады және структуралық тор пайда болады. Ол форманың қан элементтерін бөгеп қанды тромбқа айналдырады.

Әсері миотропты коронарлы артерияларды кеңейтетін дәрілер:
Дипиридамол-коронрарлық артерияларлдың айналасының көлемінің жылдамдығын жоғарылатып, миокардтың оттегімен қамтамасыз етілуін жақсартып, қосалқы қан айналымды күшейтеді, тромбоциттердің агрегациясын тежеп және миокардта микроциркуляны жақсартады.
Басқа да антиангинальды дәрілер:
Кардиопротекторлы дәрілер: триметазидин-ишемияға миокард жасушаларының тұрақтылығын жоғарылатып, гемодинамикаға(қан айналымға) әсер етпей энергетикалық балансты реттейді.
Тромбоздың диагностикасы:
ТЕРЕҢ ВЕНАЛАРДЫҢ ТРОМБОЗЫН ДЕР КЕЗІНДЕ АНЫҚТАУ ҮШІН:
ТЕРЕҢ ВЕНАЛАРДЫҢ ТРОМБОЗЫНАОБЬЕКТИВТІ ЗЕРТТЕУ ЖҮРГІЗУ КЕРЕК.
ИНВАЗИВТІ ЕМЕС ДИАГНОСТИКА ӘДІСТЕРІ.
Дуплексті УЗИ тез арада флебографияны істеп шығарады.
Допплерлік зерттеу тромбтың максималды орналасуына байланысты нақты болады.
Динамикала зерттеу.
импедианисті плетзография көрсетіледі.
Флебография. Терең венашлар тромбозын диагностикалауда эталонды әдіс болып табылады.
ФЛЕБОГРАФИЯ- БЕТКЕЙ ВЕНАЛАРДЫҢ ЖӘНЕ ТЕРЕҢ ВЕНАЛАРДЫҢ ҚАУПІМЕН ҚОСАҚТАЛҒАН ИНВАЗИВТІ ЗЕРТТЕУ.

Тромбоз емі
Антигуландты терапия, тромб өсуін тоқтату үшін жүргізіледі.төсектік режимді және аяқтың жоғары көтерілуін тағайындалады. Гепаринмен емдеу қаныққан ауамен 5000-10000 ЕД-дан тамыр ішілік енгізеді. 1000ӘБ сағатына инфузияны бастайды. Әрбір сағат сайын АЧТВ(тромбогемораггиялық синдром)-ны өлшейді.

Тапысырмалар

№1. СҰРАҚТАРҒА ЖАУАП БЕР
ТРОМБОЗ ДАМУЫНЫҢ 1 САТЫСЫ
Бірінші сатысында тромбоциттердің эндотелий жасушалары бүлінген жерлерге жабысуы;
ТРОМБОЭНДОКАРДИТ
Қабырғааралық тромбтардың жүрек қуысында пайда болуы эндокард бүтіндігінің бұзылуының нәтижесінде, соның негізінде оның қабынуында тромбоэндокардит атына ие болады.

№1. СҰРАҚТАРҒА ЖАУАП БЕР
ТРОМБОЗ ДАМУЫНЫҢ 1 САТЫСЫ
ФЛЕБОГРАФИЯ
Бірінші сатысында тромбоциттердің эндотелий жасушалары бүлінген жерлерге жабысуы;
Флебография- беткей веналардың және терең веналардың қаупімен қосақталған инвазивті зерттеу.

№1. СҰРАҚТАРҒА ЖАУАП БЕР
ТРОМБОФЛЕБИТ НЕМЕСЕ ТРОМБОБАРТЕРИИТ
АҚ ТРОМБ
Егер тромбтың дамуы қан тамырлар аумағының қабыну үрдісімен байланысса, бұл патологиялық процесс тромбофлебит немесе тромбобартериит деп аталады.
Егер тромбтың құрамында лейкоциттер болса, ақ тромб деп аталады

№2ТАПСЫРМА.МЕДИЦИНАЛЫҚ ДИКТАНТ
Тромбоз-бұл патологиялық жағдай. Жүрек қуысында немесе тамыр қуысындағы қанның ұюын тудырады.
Тромбтар дамуының бірі-қан тамырлардың склеротикалық процесі
Кей жағдайларда тромб қан тамырлар саңылауын толығымен жаппайтын болса, оны қабырғааралық тромб деп атайды.
Кей жағдайларда тромбтардың кейбір бөлігі бөлініп қан тамырлар жүйесінің тромбоэмболяны тудыруы мүмкін.
Қабырғааралық тромбтардың жүрек қуысында пайда болуы эндокард бүтіндігінің бұзылуының нәтижесінде, соның негізінде оның қабынуында тромбоэндокардит атына ие болады.