Лимфа ағысын анықтайтын факторлар. Лимфа жүйесін зерттеудің заманауи әдістері

ЖОСПАРЫ:
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
Лимфа жүйесінің физиологиясы
Лимфа ағысы және оның реттелуі
Лимфа түйіндерінің УДЗ зерттеуі
Лимфография
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер
V.Бағалау критерийі

Кіріспе
Лимфа жүйесі(systema lumphaticum) - жүрек-қан тамырлар жүйесінің бір бөлігі. Лимфа жүйесі арқылы ұлпалардан қантамырларға су, нәруыз, май, зат алмасу өнімдері қайта өтеді. Бұл жүйемен мөлдір, түссіз сұйықтық - лимфа ағады.

Лимфа (латынша «lympha» - таза су, ылғал) - адамның лимфа тамырлары мен лимфа түйіндерінде болатын сұйық дәнекер ұлпа немесе сарғылт түсті мөлдір сұйықтық. Лимфа - ағзаның ішкі ортасы, ұлпа сұйықтығынан түзіледі. Тұз құрамы жағынан қан сарысуына ұқсас. Лимфаның химиялық құрамы: 95% су, 1-2% нәруыз; 0,1% глюкоза; 0,9% минералды тұздар.

Атеросклероз кезінде жиі жағдайда лимфа ағысының бұзылуы байқалатыны, ал, лимфа түйіндері бұл кезде майтәрізді заттар, әсіресе, холестеринмен сіңірілетіні туралы деректер бар. Мамандар лимфа ағысын реттеу үшін лимфогенді және лимфаны реттеуші препараттарды пайдалануға талпынып көрді. Лимфа ағысының ұлғаюы барысында майлар лимфа түйіндерінен ағып кетеді екен. Бірақ,оның қандағы деңгейі де жоғарыламаған.

Аздаған мөлшерде май алмасуды қалпына келтіруге де мүмкіндік туды. Бұл жай май мен холестериннен ұлпалардың механикалық шайылуы ғана жүрмейтінін, дәлірек, май алмасуды реттейтін терең механизмдер де іске қосылады деп болжауға мүмкіндік береді. Зерттеушілер бұл механизмдерді егжей-тегжейін анықтап, оларға бағытты түрде әсер етуді үйренуге талпынуда.

Лимфа ағысының маңызы - мүшелердің жасушааралық кеңістігінен қанайналым жүйесіне сүйықтықты, онымен бірге нәруыздар, тұздар және т.б. қайта әкелу; иммундық жүйенің бір бөлігі болып табылады;организмді бөгде заттардан қорғауға қатысады.

Лимфа түйіндерін зерттеудің кең тараған түрі-УДЗ зерттеуі.
УДЗ зерттеу 10-40 минут өтеді.
Мойындық лимфа түйіндерін зерттеу-фарингит,тонзиллит,ларингит,ангинаны анықтай аламыз;
Шап аймағының түйіндерін УДЗ зерттеуі-шап аймағында қатаю,іштің төменгі бөлігінде ауырсыну,аяқ ісінулерінде өткізіледі;

Қолтық асты түйіндері-қолтық астында ауырсынуларда,қатаюлар пайда болғанда,бас ауыру кезінде өткізеді.
Перифериялық лимфа түйіндері-перифериялық лимфа түйіндерінің ұлғаюы кезінде,қабынуларда,онкологиялық ауруларда тексеріледі.

Лимфа түйіндерінің УДЗ зерттеуі кезінде дәрігер түйіндердің локализациясын,санын,пішінін,структурасын қарайды.Көлемі жасқа байланысты 5-тен 50 мм-ге дейін өзгереді.Формасы қасында орналасқан мүшелерге байланысты болады.Формасы әр түрлі болуы мүмкін:дөңгелек,сопақша,кәрілік кезде лента тәрізді болуы мүмкін.

Лимфография

Лимфография(рентгенолимфография)-лимфатикалық жүйені алдын ала боялған лимфа тамырларына рентгеноконтрастты заттарды енгізу арқылы жүргізілетін рентгенологиялық зерттеу әдісі.
Лимфография үшін майлы контрастты заттар қолданылады:йодолипол,этиодол,сонымен қатар суда еритін диодон,урографинді қолданады.
Рентгенографияны үш проекцияда контрастты енгізгеннен кейін және 24-48 сағаттан соң өткізеді.

Йодолиполмен
толтырылған
нормадағы санның
лимфа тамырлары

Сол жақ мықын
және шаптық
лимфа түйінде-
рінің лимфо-
гранулематозы

Қорытынды
Лимфа жүйесі – жүрек – қантамырлар жүйесінің бір бөлігі. Лимфа жүйесі арқылы ұлпалардан қантамырларға су, нәруыз, май, зат алмасу өнімдері қайта өтеді. Бұл жүйемен мөлдір, түссіз сұйықтық – лимфа ағады. Лимфа қанға ұқсас болғанымен құрамында нәруыз өте аз және эритроциттер болмайды. Лимфа тамырларының қантамырлардан айырмашылығы лимфа тамырларымен сұйықтық тек жүрекке қарай ағады.

Пайдаланылған әдебиеттер:
Адам анатомиясы» Атлас
М.Р.Сапин «Анатомия человека» том2, 2003 И.В.Гайворонский, Г.И.Ничипорук
Әубәкіров Ә.,Сүлейменова Ф.Адам анатомиясы:атлас Т.3-Астана,2014
Рақышев А.Адам денесі.Т.2.-М,2014