Xüsusi törəməli diferensial tənliklərin həlli metodları

Слайд 2

I

Müasir texnikanın bir çox nəzəri və tətbiqi məsələləri xüsusi törəməli diferensial

I Müasir texnikanın bir çox nəzəri və tətbiqi məsələləri xüsusi törəməli diferensial
tənliklərlə ifadə olunur. Bu tənlik­lərin həlli üçün analitik şəkildə düsturlar almaq əksər hallarda mümkün olmur. Bununla əlaqədar olaraq xüsusi törəməli dife­ren­sial tənliklərin sərhəd məsələlərinin həlli üçün təqribi metod­ların istifadə oluması mühüm əhəmiyət kəsb edir. Ona görə də iki naməlum dəyişəni olan ikinci tərtib xüsusi törə­mələri olan xətti tənliklər üçün sərhəd məsələlərinə baxaq.
(1.1) ; (1.2)
Puasson tənlikləri üçün Dirixle məsələsinin həllinə baxaq. Yəni (1.1) və (1.2) tənliklərini və aşağıdakı sərhəd şərtlərini ödəyən u(x,y) funksiyasını tapmaq lazımdır.

Слайд 3

II




1) 2) 3) 4)
Burada verilmiş funksiyalardır. Hesab

II 1) 2) 3) 4) Burada verilmiş funksiyalardır. Hesab edi­rik ki, verilmiş
edi­rik ki, verilmiş oblastın daxilində u(x,y) funksiyası kəsilməz funk­siyadır, yəni
x və y-ə uyğun olaraq h və l addımlarını götürək və
haradakı, torunu quraq. (1.1) və (1.2) tənlik­lə­rini sonlu
fərqlərlə aproksimasiya etmək üçün aşağıdakı şəkil­də göstərilən tor oblastı istifadə
olunur. qəbul edək. və xüsusi törəmələrinin torun daxili
nöqtələrində aproksimasiyası aşağıdakı kimi olar:

Слайд 4

III

Bunları (14.1) və (14.2)-də nəzərə alaq:
(1.3)
(1.4)
Diferensial tənliklərin belə aproksimasiyası

III Bunları (14.1) və (14.2)-də nəzərə alaq: (1.3) (1.4) Diferensial tənliklərin belə
zamanı xəta olur. (14.1) və (14.2) tənlikləri u(x,y)-in torun nöqtə­lə­rindəki təqribi qiymətlərinə görə xətti cəbri tənliklər sisteminə çevrilir.

Слайд 5

IV

l=h olan halda bu sistem aşağıdakı kimi olar:
(1.5)
i=0,1,2,...,n-1, j=0,1,2,...,m-1.

IV l=h olan halda bu sistem aşağıdakı kimi olar: (1.5) i=0,1,2,...,n-1, j=0,1,2,...,m-1.

Beləliklə, verilmiş düzbucaqlı oblastda Laplas və Puasson tənlikləri üçün Dirixle məsələsinin həlli u(x,y) funksiyasının torun daxili nöqtələrində təqribi qiymətlərinin tapılmasına gəlir. -ları tapmaq üçün isə (1.5) tənliklər sistemini həll etmək lazımdır. Bu sistemi həll etmək üçün Qauss-Zeydel metodundan istifadə etmək daha əlverişlidir. Bu üsul aşağıdakı şəkildə iterasiyalar ardıcıllığının qurulmasına əsaslanır:

Слайд 6

V

Yuxarıdaki düsturda “s” – iterasiyaların nömrəsini göstərir. şərtində ardıcıllığı (1.5) sisteminin

V Yuxarıdaki düsturda “s” – iterasiyaların nömrəsini göstərir. şərtində ardıcıllığı (1.5) sisteminin
dəqiq həllinə yığılır. İterasiya prosesinin sonu kimi ,
qəbul edilir. Baxılan məsələnin kompüterdə həlli üçün C++ proq­ram­laşdırma dilində proqram kodunu aşağıdakı kimi tərtib etmək olar:
1) 2)

<

Слайд 7

VI

3) 4)

VI 3) 4)
Имя файла: Xüsusi-törəməli-diferensial-tənliklərin-həlli-metodları.pptx
Количество просмотров: 54
Количество скачиваний: 0