7 сынып 14 қазан Судың биологиялық рөлі

Содержание

Слайд 2

Сабақ тақырыбы:
Судың биологиялық рөлі
№2 зертханалық жұмыс
«Тірі ағзалар үшін судың

Сабақ тақырыбы: Судың биологиялық рөлі №2 зертханалық жұмыс «Тірі ағзалар үшін судың
қасиеттері мен маңызын зерттеу»
Сабақ мақсаты:
Судың маңызы және оның рөлін сипаттау
Судың қасиеттерін зерттеу (тәжірибе негізінде)
Тәжірибе нәтижелерін талқылау

Слайд 3

Оқу мақсаты: 7.4.1.1 - судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын сипаттау Бағалау

Оқу мақсаты: 7.4.1.1 - судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын сипаттау
критерийлері: Оқушылар: - судың беттік керілу, балқу және қайнау температурасы туралы қасиеттерін түсінеді - судың тірі ағза үшін биологиялық маңызын талқылайды - тіршіліктің маңызды үдерістерінің судың қасиеттеріне негізделгенін тәжірибе жүзінде зерттейді

Слайд 4

Жасушаның химиялық құрамы

Бейорганикалық заттар

Органикалық заттар

Су
Тұздар
Қышқылдар
Иондар

Нәруыз
Май
Көмірсу
Нуклеин қышқылы

Жасушаның химиялық құрамы Бейорганикалық заттар Органикалық заттар Су Тұздар Қышқылдар Иондар Нәруыз Май Көмірсу Нуклеин қышқылы

Слайд 6

Жасушаның химиялық құрамы

Химиялық элементтер

Химиялық заттар

Макро
элементтер
1,9 %

Микро
элементтер

Бейорганикалық заттар

Органикалық заттар
Н, О, С, N

Жасушаның химиялық құрамы Химиялық элементтер Химиялық заттар Макро элементтер 1,9 % Микро

S, Р , СІ, К,
Mg, Na, Са, Ғе
0,1 %
98 %

Мn, Cu, Zn, I, F, Co

Су
Тұздар
Қышқылдар
Иондар

Нәруыз
Май
Көмірсу
Нуклейн қышқылы

Слайд 7

Су - тіршілік көзі. Судың биологиялық маңызы

Су - жер бетінде кеңінен таралған

Су - тіршілік көзі. Судың биологиялық маңызы Су - жер бетінде кеңінен
мөлдір, сұйық зат. Су – барлық тіршілік иелері үшін өте маңызды рөл атқарады. Су – тіршілік ортасы. Ең алғашқы тіршілік белгілері мен ағзалар суда пайда болған. Сусыз тұтас экожүйе де тіршілік ете алмайды: өсімдіктер, жануарлар, микроағзалар. Су тіршілікті сақтап қалатын құнды қосылыс.
Жасушаның негізгі бөлігін (70-80 %) су алады және жасушаның тіршілігін қамтамасыз етеді. Жасушадағы зат алмасу үдерісінің белсенділігі судың мөлшеріне байланысты болады. Судың қатысумымен ыдырау немесе түзілу үдерістері жүреді. Мысалы, өсімдіктердегі фотосинтез үдерісі жүру үшін су өте қажетті зат болып табылады.

Слайд 8

Су – бейорганикалық зат.

Судың молекуласындағы бір атом оттегі және
екі атом

Су – бейорганикалық зат. Судың молекуласындағы бір атом оттегі және екі атом
сутегімен берік байланыс құрайды.

Су молекуласының құрылымы

Слайд 9

Судың беттік керілу қасиеті

Судың беттік керілу қасиеті биологиялық үдерістерде маңызды орын алады.

Судың беттік керілу қасиеті Судың беттік керілу қасиеті биологиялық үдерістерде маңызды орын
Су молекулалар өзара байланысады, ішке қарай ұмтылады (а-сурет) және беттік қабатта орналасқан молекулаларға әсер ететін күш тек бір жағынан болғандықтан судың бетінде беттік керілу пайда болады (б-сурет). Ол молекулалардың тартылу күшіне негізделеген.

Слайд 10

Табиғаттағы беттік керілуге мысалдар

Табиғаттағы беттік керілуге мысалдар

Слайд 11

Су - еріткіш

Басқа сұйықтармен салыстырғанда заттар суда жақсы ериді. Суға қантты немесе

Су - еріткіш Басқа сұйықтармен салыстырғанда заттар суда жақсы ериді. Суға қантты
тұзды салғанда, оның кристалдары суда ериді. Суда еритін заттар гидрофильді, ал ерімейтін заттарды гидрофобты заттар деп атайды. Гидрофобты заттарға майлар, нуклеин қышқылдары, бензин, керосин жатады. Барлық биохимиялық реакциялар су ерітінділерінде жүреді. Заттардың алмасуы мен тасымалдануы су арқылы жүреді.

Слайд 12

Судың қайнау мен қату температурасы.

Күнделікті өмірде судың үш күйін (сұйық, қатты, газ)

Судың қайнау мен қату температурасы. Күнделікті өмірде судың үш күйін (сұйық, қатты,
кездестіре аламыз.
Су температураның өзгеруіне байланысты бір күйден екінші күйге алмасады. Суды қайнатқан кезде, сұйық күйден су буларына немесе газ тәрізді күйге айналады. Бұл жағдайдан су қайтадан сұйықтыққа айнала алады. Су 100°С-та қайнайды және 0°С-та су қатады немесе мұзға айналады.

Слайд 13

Судың жылусыйымдылығы

Судың жылусыйымдылығы жоғары болғандықтан ағзада жылу реттеуші болып табылады. Судың осы

Судың жылусыйымдылығы Судың жылусыйымдылығы жоғары болғандықтан ағзада жылу реттеуші болып табылады. Судың
қасиетін ағзалар денелерін салқындатуға пайдаланады. Өсімдіктерде судың булану (транспирация) үдерісі жүреді. Адам мен жануарлардың денесінен артық жылу тер арқылы бөлініп, дене температурасын реттеледі.

Слайд 14

Судың биологиялық маңызы.

Су - жер бетіне тіршілікті қалыптастырған бағалы ресурс. Сусыз өсімдіктер,

Судың биологиялық маңызы. Су - жер бетіне тіршілікті қалыптастырған бағалы ресурс. Сусыз
жануарлар, микроағзалар , сонымен қатар, адамдар да пайда болмайтын еді. Өсімдікте судың мөлшері жеткілікті болғанда зат алмасу жүреді, топырақтан су арқылы минералды тұздар тасымалданады, тұқым өсіп-өнеді, жапырақта фотосинтез үдерісі жүреді. Жануар тіршілігінде де су маңызды орын алады. Судың қатысуымен ағзаға түскен қоректік зат ыдырайды, зат алмасу өнімдері шығарылады, дене температурасы реттеледі.

Слайд 15

1-тапсырма Суреттер бойынша судың қасиеттерін және олардың ағза үшін маңызын талда.

1-тапсырма Суреттер бойынша судың қасиеттерін және олардың ағза үшін маңызын талда.

Слайд 16

2-тапсырма Дұрыс тұжырымдарды айқында

а) Ағзаның салқындауында су маңызды.
ә) Су – әмбебап еріткіш.
б) Су

2-тапсырма Дұрыс тұжырымдарды айқында а) Ағзаның салқындауында су маңызды. ә) Су –
0°С-та қайнайды.
в) Су баяу жылиды және салқындайды.
г) Адам денесі 90 % судан тұрады.
ғ) Фотосинтез үдерісіне су қажет емес.
д) Өсімдіктер суды буландырады.
е) Су дене температурасын реттеуге қатыспайды.
ж) Су беткі керілу күшіне ие.

Слайд 17

3-тапсырма Суреттегі су молекуласын зерделеп, үш агрегаттық күйіне сипаттама бер.

3-тапсырма Суреттегі су молекуласын зерделеп, үш агрегаттық күйіне сипаттама бер.

Слайд 18

Судың маңызын және оның рөлдерін сипаттау үшін келесідей ұғымдарды қолдана отырып, шағын

Судың маңызын және оның рөлдерін сипаттау үшін келесідей ұғымдарды қолдана отырып, шағын
есеп не презентация дайындаңыздар:
• Зат алмасу
• Фотосинтез
• Су – еріткіш
• Термореттелу

4-тапсырма

Слайд 19

1) Су жасушаға еріткіш ретінде қажет.
2) Шөлде тіршілік ететін ағзалар сусыз тіршілік

1) Су жасушаға еріткіш ретінде қажет. 2) Шөлде тіршілік ететін ағзалар сусыз
ете береді.
3) Қорек заттар жасушаға тек еріген күйінде кіреді.
4) Денені қызып кетуден қорғайды.
5) Егер сілекейде су болмаса тамақты жұта алмаймыз.
6) Егер су болмаса фотосинтез процесі жүреді.
7) Адам эмбрионы немесе ұрығы жасушасы 90 % судан тұрады.
8) Денедегі су арқылы заттар біркелкі таралып сыртқа шыға алады.
9) Қыста ұйқыға кететін жануарларда мұз кристалдары пайда болады.
10) Мидың қызметі үшін су қажет, сол арқылы ми белсенді қызмет атқарады.

5-тапсырма «Иә немесе Жоқ» тапсырмасын орында

Имя файла: 7-сынып-14-қазан-Судың-биологиялық-рөлі.pptx
Количество просмотров: 138
Количество скачиваний: 2