НЕфрология

ЖОСПАРЫ
Анықтамасы
Этиологиясы
Жіктелісі
Клиникасы
Диагностикасы
Емдеу тактикасы
Қолданылған әдебиеттер

БҮЙРЕКТІҢ СОЗЫЛМАЛЫ АУРУЫ
Бүйректің созылмалы ауруы -нефрондардың біртіндеп өлуі салдарынан бүйректің гомеостатикалық функциясының тұрақты қайтымсыз үдемелі бұзылуы (сүзгілік, концентрациялық жəне эндокриндік).
Хаттама коды: H-Т-028 "Бүйрек функциясының созылмалы жеткіліксіздігі"
АХЖ-10 бойынша коды (кодтары): N18 Бүйрек функциясының созылмалы жеткіліксіздігі (БФСЖ)

ЭТИОЛОГИЯСЫ
Шумақтарды басым зақымдайтын аурулар;
Бүйрек түтікшелерін және интерстицийін басым зақымдайтын аурулар;
Бүйректің туа біткен аурулары;
Бүйрек тамырларының біріншілік зақымдалуы;
Дәнекер тінінің жүйелі аурулары;
Зат алмасу бұзылысының аурулары;
Обструкциялық нефропатиялар;

ПАТОГЕНЕЗІ
Негізгі механизмдері:
Нефрондардың біртіндеп жойылуы, және олардың дәнекер тінге алмасуы;
Сау қалған нефрондардың гипертрофиясы.
Жойылған нефрондар саны 50% төмен
ЖНС 75%-50%
ЖСН 75%-тен жоғары
ЖСН 90%-нан жоғары

КЛИНИКАСЫ
Уремиялық энцефалопатия
Дистрофиялық синдром
Азоттық қалдықтардың
бүйректен тыс элиминациясы
Симптомдық гипертония
Несептік синдром
РОД
ҚСҮ бұзылысы
Анемиялық синдром
Элоктролиттік бұзылыстар
синдромы

ДИАГНОСТИКА

Инструменталдық зерттеулер:
- бүйрек УДЗ: бүйрек формасының өзгеруі, көлемінің кішіреюі, болмауы, контурының біркелкісіздігі, бүйрек, зəрағар жинаушы жүйесінің кеңеюі, паренхима эхогендігінің жоғарылауы;
- бүйрек қантамырларының допплерографиясы – қан келудің бұзылуы А;
- цистография - қуықтық-несепағарлық рефлюкс немесе антирефлюкстік операциядан кейінгі жағдай А;
- нефросцинтиграфия – бүйрек склерозынің ошақтары В, бүйректің экскреторлық - эвакуаторлық функциясының төмендеуі.
- ЭКГ – QRS вольтажының төмендеуі, ST аралығының биіктеуі, өткізудің баяулануы, P,PQ,QRS элементтерінің кеңеюі

ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ
Ем мақсаты:
- БСА 3 стадия – СБФЖ үдеу темпінің баяулауы;
- 4 стадия – диализді терапияға, бүйрек трансплантациясына дайындау;
- 5 стадия – алмастырушы терапия (перитонеальді диализ, гемодиализ, бүйрек трансплантациясы).
Дəрі-дəрмексіз ем:
Диета, №7 стол (№7а немесе №7б – айқын СБЖ кезінде, №7г – гемодиализде жатқан науқастарда). Белокты тұтынуды азайту 0,6 г/кг/тəу дейін, 5 стадияда белок тұтынуды 1,2г/кг/тəу дейін арттырады.
Гиперкалиемия кезінде (олигоурия, анурия) – құрамында калий тұзы бар өнімдерді шектеу. Фосфор мен магнийді тұтынуды төмендету. Қыбылданған сұйықтықтар көлемі тəуліктік диурезден 500 мл артық. Ас тұзын шектеу.

Дəрі-дəрмектік ем:
- артериалдық гипертонияны түзету: АПФ ингибиторлары (эналаприл), ангиотензин II рецепторларын бөгегіштер, кальций өзектерін недигидропиридиндік бөгегіштер (верапамил, дилтиазема топтары), орталық əсер ететін (метилдопа), β-адреноблокаторлар (доксазозин), β-адреноблокаторлар (атенолол), түйіндік диуретиктер (фуросемид);
- гиперпаратиреозды түзету: кальций глюконаты немесе карбонаты, алюминий гидроксиді;
- гиперлипидемияны түзету: статиндер (симвастатитн, провастатин). Статиндер дозасын СКФ 30 мл/мин. төмен кезде азайтады;
- анемияны түзету: эритропоэтин, темір препараттары, өмірлік көрсетімдер бойынша қан, эритроцитарлық масса құю;
- су-электролиттік тепе теңдікті түзету: диализ алды кезеңде диурез бойынша сұйықтықты толтыру. Ісінулер болса – диурездік терапия. Креатинин деңгейі 180-200 мкмоль/л –гидрохлотиазид препараттары көрсетілмеген.
- ацидозды түзету: егер қан сарысуындағы бикарбонат канцентрациясы 18 ммоль/л дан кемді құрасы (кешкі стадияларда –15 ммоль/л ден аз). Кальций карбонатын 2-6 тəулікке тағайындайды, кейде натрий карбонатын 1-6 г/тəулікке.