ҚР дәрі-дәрмектердің ұлттық саясаты

Жоспар
Ұлттық саясат
Дәрілік қамтамасыз ету
Фармация нарығы
Қазіргі жағдайды талдау
Мақсаты мен міндеттері
Іске асыру механизмдері
Мемлекеттік реттеу
Амбулаториялық жағдайда дәрілік қамтамасыз ету
Стационарлық жағдайда дәрілік қамтамасыз ету
Қазақстанның фармация нарығы ерекшеліктері
Статистика
SWOT талдау
Ковид жағдайынан кейінгі дәрілік сектор қызметіндегі өзгерістер

Республика халқын дәрiлiк қамтамасыз ету мемлекеттiң маңызды мiндеттерiнiң бiрi болып табылады.
Дәрiлiк саясат тұжырымдамасы - фармацевтикалық сектордың дамытылуы, ұйымдастырылуы мен қызметiнiң, халықты дәрiлiк заттармен қамтамасыз етудiң мемлекеттік стратегиясының, фармацевтикалық қызметтiң ережелерi мен үйлестірiлуiнiң негiзгi қағидаттарының тұжырымдамасы.
Міндеттері
ел халқының қауiпсiз, тиiмдi және сапалы дәрiлiк заттарға қол жеткiзуiн қамтамасыз ету;
дәрiлiк заттардың айналымын мемлекеттік реттеудi, оның iшiнде олардың өндiрiлуiн, дайындалуын, сатылуы мен ұтымды пайдаланылуын мемлекеттiк бақылауды күшейту;
фармацевтикалық ғылымды одан әрi дамыту және оның жетiстiктерiн практикада қолдану;
отандық ғалымдардың ғылыми зерттеулерi базасында дәрiлiк заттардың өндiрiсiн дамытудың басымдығын қамтамасыз ете отырып, импортқа тәуелдiлiктi төмендету, стратегиялық маңызы бар дәрiлiк заттар өндiрiсiн дамыту;
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДӘРІЛІК
САЯСАТ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ ТУРАЛЫ
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 6 сәуірдегі № 380 Қаулысы
Дәрiлiк саясаттың мақсаты қауiпсiз, тиiмдi және сапалы дәрiлiк заттарға қол жеткiзiлуiн қамтамасыз ету жолымен азаматтардың денсаулығын қорғау болып табылады.
Ұлттық саясат

Міндеттері
Жалғасы
жаңа, бiрiншi кезекте әлеуметтiк мәндi ауруларды және айналаға қауiп төндiретiн ауруларды емдеу үшiн қолданылатын дәрiлiк заттардың отандық әзiрлемелерiн жүзеге асыру үшiн қолайлы жағдай жасау;
Дәрілік заттар сапасының халықаралық стандарттарына көшу үшiн жағдай жасау
дәрiлiк заттар айналымын реттейтiн нормативтiк құқықтық базаны жетілдіру
басқару, ақпарат және бақылау жүйесiн оңтайландыруды, оның халықаралық тәжiрибенi ескере отырып, дәрiлiк заттар айналымы саласында жұмыс iстеуiн жүзеге асыру;
әлемдiк фармацевтика рыногындағы халықаралық ынтымақтастық пен ықпалдастық;
мамандардың бiлiктілiк деңгейiн арттыру.

Іске асыру механизмдері
01
02
Дәрiлiк заттарға қол жеткiзiлуiн қамтамасыз ету.
Фармацевтикалық ғылымды дамыту.
аурулардың түрлері бойынша халықтың жекелеген санаттарына, сондай-ақ тегін медициналық көмектiң кепiлдiк берiлген көлемi шеңберiнде стационарлық емдеуде, әлеуметтiк мәндi аурулар мен айналаға қауiп төндiретiн ауруларды емдеуде тегiн дәрiлiк заттар мен балалардың арнайы және емдiк тағам өнiмдерiн беру;
фармацевтикалық секторда бәсекелестiк есебiнен бағаларды тұрақтандыру және төмендету.
Дәрiлiк заттарды мемлекеттік сатып алу қолданыстағы заңнамаға сәйкес жүзеге асырылатын болады.
Дәрiлiк заттарға қажеттілiктi бағалауды алғашқы буыннан бастап, денсаулық сақтаудың барлық деңгейiнде жүргiзу және аурушаңдық туралы деректерге, диагностика мен емдеу стандарттарына негiздеу көзделедi.
фармацевтикалық ғылымның жай-күйiне байланысты екенiн сезiне отырып, оның дамуына жан-жақты ықпал етедi.
химиялық-фармацевтикалық ғылыми орталық құру;
дәрiлiк заттардың фармакологиялық тиiмдiлiгі, қауiпсiздiгi, сапасы, жанама әсерлерi туралы деректер және олардың басқа дәрiлiк заттармен өзара әрекеттесуiнiң дәлелдемелерiн ғылыми әдiстермен алу үшiн қолда бар ғылыми әлеуеттi пайдалану;;
дәрiлiк заттардың отандық өндiрiсiн одан әрi дамыту;
дәрiлiк заттарды мемлекеттiк тiркеудiң икемдi саясатын жүргiзу есебiнен реттеу;
дәрiхана ұйымдары жүйесiн одан әрi дамыту;
мал жайылымы учаскелерiнде, шекара заставаларында, әскери бөлiмдерде, тұрғындарының саны аз алыс елдi мекендерде тұратын азаматтарды дәрiлiк қамтамасыз етудiң арнайы режимiн ұйымдастыру.
Дәрiлiк заттарды сатып алуды республикалық және жергілiктi бюджеттерден және қолданыстағы заңнамаға қайшы келмейтiн өзге де көздерден қаржыландыру көзделедi.
дәрiлiк заттардың қауiпсiздiгi, тиiмдiлiгi және сапасы туралы объективтi ақпарат алу үшiн материалдық базаны дамыту;
дәрiлiк заттарды стандарттау, олардың фармакологиялық белсендiлiгі мен уыттылығын биологиялық сандық бағалау саласында iргелi, қолданбалы зерттеулер жүргiзу;

Іске асыру механизмдері
4
6
3
5

Дәрілік саясаттың негізгі қағидалары
Дәрілік формуляр
Рецептімен дәрі тағайындауды мониторингі
Қауіпсіздік & Сапа
Тиімді & оңтайлы қолдану

Мемлекеттік реттеу
дәрілік заттар айналымы саласындағы қызметтi жүзеге асыратын жеке тұлғаларды аттестациялау.
дәрілік заттар айналымы саласының қызметiн лицензиялау;.
дәрiлiк заттарды сертификаттау;
дәрілік заттарды мемлекеттік тiркеу.
дәрілік заттар айналымы саласындағы фармацевтикалық қызметті мемлекеттiк қадағалау

Мемлекеттік реттеу
Үкіметтің құзыреті
дәрілік заттар айналымы саласындағы мемлекеттiк саясаттың негiзгi бағыттарын әзiрлейдi;
фармацевтика және медицина өнеркәсiбiн дамытудың мемлекеттiк бағдарламаларын әзiрлеу;
дәрiлiк заттар айналымы саласындағы қызметті лицензиялау кезiнде қойылатын бiлiктiлiк талаптарды бекiтедi;
дәрілік заттар айналымы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органды белгілейдi;
дәрiлiк заттар айналымы саласындағы қызметтердi лицензиялау кезiнде қойылатын бiлiктiлiк талаптарға субъектiлердiң (лицензиаттардың) сәйкестiгiн тәуелсiз сараптап бағалауды жүргiзу үшiн заңды және жеке тұлғаларды тiркеудiң тәртiбiн бекiтедi;

Ұлттық дәрілік формуляр
Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық ұйымдардың дәрілік формулярларын әзірлеу және дәрілік заттарды сатып алу тізімдерін қалыптастыру үшін міндетті негіз болып табылатын, клиникалық қауіпсіздігі мен тиімділігі дәлелденген дәрілік заттардың, сондай-ақ орфандық (сирек кездесетін) дәрілік препараттардың тізбесі;
Амбулатория
лық ДҚЕ
СК Фармация тізбесі
ТКМКК пакеті
МӘМС пакеті

Стационарлық жағдайында дәрілік қамтамасыз ету
Бұрынғы
Қазіргі

Амбулатория жағдайында дәрілік қамтамасыз ету
Бұрынғы
Қазіргі

Қазіргі жағдайда Қазақстанның фармацевтикалық нарығы ТМД-дағы ең дамығандардың бірі болып табылады. Белгілі біртапшылық деңгейі еңсеріліп және дайын дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың алуан түрлерімен қанықтылығы қамтамасыз етілген. Қазақстанда фармацевтикалық нарықтарды дамытудың басты әлемдік үрдістері – тігінен интеграцияланған компаниялардың топтасуы мен дамуы байқалуда. Өзгерістер дистрибьюторлық, өндірістік және бөлшек сауда салаларында орын алады. Дәріхана желілерінің саны артып келеді. Заманауи маркетингтік технологиялар енгізілуде.
ҚР
Фармация
нарығы

Тарихы
Қазақстандағы фармацевтика саласы 2015 жылы өндірістің жалпы 20,5% - ға төмендеуімен, сол сияқты ішкі нарықта өткізудегі жергілікті өнім үлесінің 14% - дан 9% - ға дейін төмендеуімен сипатталады. Импортталатын өнімдердің үлесі жалпы көлемде тиісінше 5% - ға өсті..
2009 - 2013 жылға дейін елдің ЖІӨ мен өнеркәсібі көлемінің өсуі аясында өсім 16%, фармацевтикалық өнеркәсіптің Қазақстанның ЖІӨ көлеміне үлесі айтарлықтай төмен мысалы, 2010 жылы 0,08%
Демонополизация «Фармации».
Экономикалық нарық принциптерінк көшу басталды
Фармациялық өндіріс приватизация
Акционерлік холдингтік компания «Фармация»
Орталықтандырылған жүйе
2020
1990
2009
1994
2015

Өндірушілер
«СП Глобал Фарм».
АО «Нобел АФФ.
«Ромат».
«Досфарм».
Олар технологиялық процестерді әзірлеу мен енгізуді, дайын дәрілік формаларды өндіруді, медициналық мекемелер мен тұтынушыларға дистрибьюторлық және дәріхана желілері арқылы сатуды қоса алғанда, толық циклді кәсіпорындар болып табылады. Медициналық жабдықтар бойынша өндірістің толық циклі бар кәсіпорын "Ақтөберентген"АҚ болып табылады.
АО «Химфарм»
Фармацевтикалық өнеркәсіп саласында Қазақстанда медициналық мақсаттағы бұйымдардың ұсақ өндірушілерін қоса алғанда, шетелдік және жергілікті фармацевтикалық өнім өндірушілермен ұсынылған 80 нен астам кәсіпорын бар.

Дәрілік заттар импорты

Дәрілік заттар экспорты

Фармацевтикалық өндіріс

Фармация нарығында
Дәрілік қамтамасыз етуді ұйымдастыруда 3 түрлі бизнес түрі қатысады.
Step 1
Step 2
Step 3
Step 4
Дәрілік заттарды өндірумен айналысатын фармацевтикалық компаниялар;.
2. Дәрілік заттардың логистикасымен (жеткізумен және сақтаумен) айналысатын уәкілетті дистрибьютор-компаниялар
3. Соңғы тұтынушыға дәрілік заттарды бөлшек саудада және ұсақ көтерме саудада өткізуді жүзеге асыратын дәріхана желілері

Дәріхана желісі және тұтынушылар
Қазақстанның фармацевтикалық нарығының коммерциялық секторының жалпы көлеміндегі дәріхана желілерінің үлесі ақшалай мәнде тұрақты өсуде. Бағалау бойынша 2020 жылға қарай елдің коммерциялық фармацевтикалық нарығының 80% - на дейін дәріхана желілері бақылайтын болады.
80%
70%
Қазақстанда дәрілік заттарды тұтынушылардың төрт психотипі анықталған:
Денсаулығын күтетін, мамандарға, жарнамаға бағытталған;
Тірі қалуға ұмтылатын рационалистер
Емдеу жолдарын таңдауда wellness-бағдарланған, өзін-өзі емдеу басшылық;
Өмірді күйдірушілер".
"TNS Central Asia" тұрақты зерттеу нәтижелері негізіндегі деректерге сәйкес (www.tns-global.kz).

Бірыңғай ДИСТРИБЬЮТОР
“
2009 ж. ақпанда ҚР Үкіметі "Самұрық-Қазына"ұлттық әл-ауқат қоры "АҚ құрылымында "СҚ-Фармация" компаниясын құру туралы шешім қабылдады. 2013 жылғы мамырда "СК-Фармация" жауапкершілігі шектеулі серіктестігіндегі жүз пайыз қатысу үлесін иелену және пайдалану құқығы ҚР Денсаулық сақтау министрлігіне берілді. Бірыңғай дистрибьютордың негізгі функциясы тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі (ГОМБП) шеңберінде медициналық ұйымдарды дәрілік заттармен, медициналық мақсаттағы бұйымдармен сатып алу және қамтамасыз ету болып табылады.

ФАРМАЦЕВТИКА САЛАСЫН МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ ЖӘНЕ ДАМЫТУ ШАРАЛАРЫ
Қазақстандық фармацевтика нарығын дамыту шеңберіндегі міндеттерді шешу тәсілдері мынадай мемлекеттік салалық бағдарламаларда айқындалған:
2011-2015 жылдарға арналған "Саламатты Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасы
Заттай көріністе жергілікті өндіріс есебінен елдің дәрілік препараттарға қажеттілігін қанағаттандыру деңгейінің 50% - ына қол жеткізу және ұлттық өндірушілердің GMP стандартына (дәрілік заттың тиімділігін, қауіпсіздігі мен сапасын растайтын"алтын стандарт") толық көшуі бойынша міндет қойылды..

Енгізілген өзгерістер
2019 дан бастап
"ҚР кейбір заңнамалық актілеріне дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы"заң. Аталған заң жобасы ҚР Президентінің Қазақстан халқына Жолдауына сәйкес әзірленді. Заң жобасының негізгі мақсаты дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың қолжетімділігін, сапасы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету, дәрілік заттарды ұтымды пайдалану, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сатып алуды жоспарлау жүйесін жетілдіру болып табылады. Заң жобасында 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап барлық дәрілік заттардың шекті бағаларын бекіту арқылы олардың бағаларын реттеуді енгізу көзделген.
2020 жылдан бастап барлық рецепт бойынша дәрі-дәрмектер тек электронды форматта жіберіледі. Ол үшін Денсаулық сақтау министрлігі Медициналық-ақпараттық жүйелерді (МАЖ) қолданыстағы дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етудің ақпараттық жүйелерімен (ДҚАЖ), сондай-ақ пациенттердің тіркелімдерімен және "СК-Фармация"бірыңғай ақпараттық фармацевтикалық жүйесімен біріктіруге ниетті.
2019 жылғы 1 қаңтардан бастап дәрі-дәрмектердің бағасын төмендету мақсатында "дәрілік реттеу туралы" Заңға сауда маркаларын жазып беруден халықаралық патенттелмеген атауға көшу туралы өзгерістер енгізілді. Дәрігерлер брендті көрсететін рецепт жазбайды (бұл препараттың құнына да әсер етеді), бірақ қажетті дәрі-дәрмектерді тағайындайды. Осылайша, азаматтар химиялық құрам компоненті бойынша қаражат сатып алады.

SWOT және статистика

Статистика
Дәріхана, МСАК және (немесе) консультациялық-диагностикалық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарындағы дәріхана пункті, шалғайдағы ауылдық жерлерге жылжымалы дәріхана пункті, дәріхана (дистрибьюторлық) қоймасы, дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды уақытша сақтау қоймасы, оптика дүкені, медициналық бұйымдар дүкені, медициналық бұйымдар қоймасы, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндіру жөніндегі ұйымдар;
объектілер
Кадрлар
Кадрлар

Жалпы және региондар б/ша

01
02
03
04
T
O
S
W
ЕО, Үндістан, Түркия елдерінің фармацевтикалық компанияларының қазақстандық нарығындағы үстем жағдай
кәсіпорындардың GMP халықаралық стандартының талаптарына сәйкес келмеуінен экспорттық әлеуеттің төмендігі
халықаралық стандарттар бойынша жұмыс істей алатын кадрлардың болмауын
несие ресурстарына қол жеткізу мәселелері*
заманауи өндіріс технологиясының болмауы*
препараттарды тіркеудің ұзақ рәсімі*
жаппай дженериктерге зиян келтіретін қымбат бірегей препараттарды сатып алуға мемлекеттік сатып алу жүйесінің екпіні
дәрігерлердің едәуір бөлігінің импортталатын дәрі - дәрмектерді, ал дәріхана қызметкерлерін тұтынушыларға қымбат импорттық дәрі-дәрмектерді ұсынуға деген қызығушылығы
бірегей дәрілік заттарға патенттер мерзімі өткеннен кейін жаңа дженерик препараттарын өндіру
ұзақ мерзімді шарттар жасау арқылы 7 жылға дейін сату кепілдігі
технологияларды сатып алу (трансферт) заманауи препараттар өндірісін жолға қоюға мүмкіндік береді
шетелдік компаниялармен келісім-шарт өндірісін ұйымдастыру
ұтымды дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етуге көшу
отандық дженериктерді тұтынудың артуы
саланың жаңғыртуға дайындығы және жария етілген мемлекеттік қолдау
ТМККК шеңберінде дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды мемлекеттік сатып алу арқылы сұранысты қамтамасыз ету*
2014 жылға дейін ТМД, сондай-ақ Моңғолия нарықтарына экспорттау әлеуеті
Қазақстанның саяси тұрақтылығы және қолайлы географиялық орналасуы.
фармацевтикалық және медициналық өнім импортына тәуелділік
шикізат пен буып-түю материалдарының импортына тәуелділігі.
фармацевтика саласының жаңа өндірістік қуаттарын енгізумен Орта Азия елдеріне экспорттың төмендеуі
Күшті жақтары
Әлсіз жақтары
Мүмкіндіктері
Қауіп қатер
Фармацевтикалық сектор жай күйі

Vi-ORTIS ақпараттық-талдау компаниясының тоқсан сайынғы аудитінің деректері бойынша 2020 жылғы 1 тоқсанның қорытындысы бойынша нарық 11,3% - ға өсуді көрсетті және оның көлемі 134 млрд теңгені құрады, қаптамаларда өсім 33% - ды, ақшалай көріністе-21,4% - ды құрады..
2020жылы фармацевтикалық секторда өзгерістер болған

Назарларыңызға рахмет