Педагогикалық идеал озыңқы таным және озыңқы даму тәсілі ретінде
1. Педагогтің кәсіби өзін-өзі тануы және өзін-өзі дамытуы. Педагогтың кәсіби біліктілігі кәсіби құзырлылықтан көрініс табады. Педагогтардың кәсіби құзырлылығы – оның мақсат, мән, құрылым, құрал, тәсілдер жөніндегі ақпараттануын, кәсіби қызметін, осы қызмет технологиясын меңгеруін, педагог қызметінің маңыздылығын түсінуін қамтамасыз ететін педагогтің жеке психологиялық сапаларын жетілдіру және стандартты емес тасымалдарды орындауға қабілеттілігі. Құзырлылық оқытушының мамандықпен ғана шектеліп қалмай, ауқымды сұрақтар төңірегінде бағытталуын, кәсіби мобилділігін, өзгерістерге ашықтығын, өз білімін дамытуға дайындығын қамтамасыз етеді. Кәсіби құзырлылық негізіне тәжірибелік біліктілік жатқызылады. Ол педагогикалық тапсырмаларды орындауға бағытталған педагогикалық әрекеттер жүйесі. Кәсіби білікті мұғалімнің бойынан: ақпараттық – мазмұндылық; әлеуметтік – мазмұндылық; әлеуметтік – тұлғалық; рухани – адамгершілік; операциялық – процессуалдық құзырлылықтар кездеседі. Педагогтың шығармашылығын дамытудың қысқаша формуласы: «теориялық білім + тәжірибе рефлекциясы = даму». Ең бастысы, заман талабына сай білім беру мен тәрбиелеудегі тиімді ізденістер және әр елдің озық тәжірибелерін жүзеге асырып, әлемдік педагогиканың озық үлгілерін жаңашылдықпен дамыту, қоғамдық ортада өз ойын еркін айта алатын, мәдени – рухани құндылықтарға жан дүниесі бай, саналы, тәрбиелі азамат қалыптастыру - әр ұстаздың басты міндеті болуы керек. 2. ПЕДАГОГ ТҰЛҒАСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ КОМПОНЕТТЕРІ. ҚҰНДЫЛЫҚТАР ЖҮЙЕСІ – ИНДИВИДТІҢ ӨМІР СҮРІП ОТЫРҒАН ҚОҒАМДАҒЫ ИДЕОЛОГИЯ МЕН МӘДЕНИЕТТІ БЕЙНЕЛЕЙДІ. ҚҰНДЫЛЫҚТАР АДАМНЫҢ ӘРТҮРЛІ МАТЕРИАЛДЫҚ, МОРАЛЬДІК, САЯСИ ЖӘНЕ РУХАНИ ҚҰНДЫЛЫҚТАРҒА ДЕГЕН ҚАТЫНАСЫНЫҢ ІШКІ НЕГІЗІН КӨРСЕТЕДІ. ҚОҒАМДЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАР БІРІККЕН, МАҒЫНАЛЫ ІС-ӘРЕКЕТ ҮРДІСІНДЕ ҚАЛЫПТАСАДЫ ЖӘНЕ ТОП МҮШЕЛЕРІНІҢ ӘРТҮРЛІ ӘЛЕУМЕТТІК ОБЪЕКТІЛЕР МЕН ҚҰБЫЛЫСТАРҒА ДЕГЕН ҚАТЫНАСЫН АНЫҚТАЙДЫ. МЕМЛЕКЕТ ДАМУЫНЫҢ ӨТПЕЛІ КЕЗЕҢІНДЕ САЯСАТ, ЭКОНОМИКА, ӘЛЕУМЕТТІК ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ АЙМАҚТАР ӨЗГЕРІСКЕ ҰШЫРАУДА. НӘТИЖЕСІНДЕ ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫҢ ИЕРАРХИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМДАРЫ ДА ӨЗГЕРУДЕ. “ҚҰНДЫЛЫҚ” ТЕРМИНІНЕ ФИЛОСОФИЯДА, СОЦИОЛОГИЯДА, ЭТИКА МЕН ПСИХОЛОГИЯДА КӨПТЕГЕН ӘРТҮРЛІ АНЫҚТАМАЛАР БЕРІЛЕДІ. БІЗДІҢ ОЙЫМЫЗША КЕЛЕСІ АНЫҚТАМА ҚҰНДЫЛЫҚ ҰҒЫМЫН ТОЛЫҚ АШАТЫН ТӘРІЗДІ. ҚҰНДЫЛЫҚ – ІС-ӘРЕКЕТТІҢ ӘДІСІ МЕН ҚҰРАЛДАРЫН АНЫҚТАЙТЫН ИДЕЯНЫҢ, КӨЗҚАРАСТЫҢ ЖӘНЕ ОЛАРҒА СӘЙКЕС ӘЛЕУМЕТТІК ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМДАРДЫҢ ЖИЫНТЫҒЫ. ТҰЛҒАЛЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАР ҚАЖЕТТІЛІКПЕН ӨЗАРА ӘРЕКЕТ ЖАСАЙ ОТЫРЫП, СОЦИОГЕНЕЗ ҮРДІСІНДЕ ҚАЛЫПТАСАДЫ. АДАМ ӘЛЕУМЕТТІК ТӘЖІРИБЕСІН ӨЗІНДІК ҚҰНДЫЛЫҚҚА АЙНАЛДЫРАДЫ. ҚҰНДЫЛЫҚТАР АДАМНЫҢ МІНЕЗІНІҢ КҮРДЕЛІ, ТҰРАҚСЫЗ, ТҮР ӨЗГЕРІСКЕ ҰШЫРАП ОТЫРАТЫН РЕТТЕГІШТЕРІ. ҚАЗІРГІ КЕЗДЕ ҒЫЛЫМДА ПЕДАГОГ ТҰЛҒАСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ КОМПОНЕНТТЕРІН, ОНЫҢ ІС-ӘРЕКЕТІ МЕН ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСЫН, КӘСІБИ КОМПЕТЕНТТІЛІГІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН АНЫҚТАУДА ӘРТҮРЛІ КӨЗҚАРАСТАР ҚАЛЫПТАСҚАН. ПЕДАГОГ ТҰЛҒАСЫНЫҢ МАҢЫЗДЫ ҚҰРЫЛЫМДЫЛЫҚ КОМПОНЕНТТЕРІНЕ КӘСІБИ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ БАҒЫТТЫЛЫҚ, КӘСІБИ БЕЛСЕНДІЛІК, КӘСІБИ БІЛІМДЕР МЕН ШЕБЕРЛІКТЕР, КӘСІБИ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚАБІЛЕТ, ЕС, ОЙЛАУ МЕН ҚИЯЛ, КӘСІБИ ӨЗІНДІК САНА, ҚҰНДЫЛЫҚТАР ҚАТАРЫ ЕНЕДІ [2]. ТҰЛҒАНЫҢ КӘСІБИ – ПЕДАГОГИКАЛЫҚ БАҒЫТТЫЛЫҒЫ - ӨЗІНЕ, ІС-ӘРЕКЕТКЕ, БАЛАЛАРҒА ДЕГЕН ҚАТЫНАСТАРДЫҢ ЕРЕКШЕ КЛАСЫМЕН АНЫҚТАЛАДЫ. КӘСІБИ- ПЕДАГОГИКАЛЫҚ БАҒЫТТЫЛЫҚТЫҢ ДАМУЫ ТӨМЕНДЕГІ ФАКТОРЛАРҒА БАЙЛАНЫСТЫ: ПЕДАГОГТЫҢ ТҰЛҒАЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ, ОНЫҢ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚТАРЫ, ӨЗІН-ӨЗІ ДАМЫТУҒА ДЕГЕН ҰМТЫЛЫС, БАСШЫЛАР ТАРАПЫНАН ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ІС-ӘРЕКЕТТІҢ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ, ҰЖЫМДАҒЫ ӨЗАРА ӘРЕКЕТТІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ Т.Б.