Toshkent davlat texnika instituti

Содержание

Слайд 2

Oksidlar deb, biri kislorod bo’lgan, ikki elementdan tashkil topgan murakkab moddalarga aytiladi.

Oksidlarni

Oksidlar deb, biri kislorod bo’lgan, ikki elementdan tashkil topgan murakkab moddalarga aytiladi.
umumiy formulasi

E2On

E – element, n – element valentligi.

Слайд 3

Oksidlar deb biri kislorod bo`lgan ikki elementdan tashkil topgan murakkab moddalarga aytiladi.
Oksidlar

Oksidlar deb biri kislorod bo`lgan ikki elementdan tashkil topgan murakkab moddalarga aytiladi.
binar birikmalardir.
Oksidlarning umumiy formulasi: E2On (E-element,n-element valentligi).

Oksidlar

MgO Al2O3 CO2 Cu2O
Mg=O O=Al-O-Al=O O=C=O Cu-O-Cu
Magniy Aluminiy Uglerod (IV)- Mis (I)- oksid oksid oksid oksid

Слайд 4

Oksidlarning toifalanishi


Magniy oksidi

СuO

Mis(II) - oksidi

CO2

Uglerod (IV) - oksidi

SO3

Oltingugurt (VI) -

Oksidlarning toifalanishi Magniy oksidi СuO Mis(II) - oksidi CO2 Uglerod (IV) -
oksidi

CaO
Kalsiy oksidi

Mn2O7
Marganes(VII) – oksidi

MgO

Слайд 5

Oksidlarni toifalarga ajrating:

CaO, SO3, MnO2, Cr2O3, CuO, Na2O,

N2O5, ZnO, Ag2O, Mn2O7, CrO3,

Oksidlarni toifalarga ajrating: CaO, SO3, MnO2, Cr2O3, CuO, Na2O, N2O5, ZnO, Ag2O,
Al2O3.

asosli amfoter kislotali

CaO

SO3

MnO2

Cr2O3

CuO

Na2O

N2O5

ZnO

Ag2O

Mn2O7

CrO3

Al2O3

Слайд 6

Oksidlarni olinishi

1. Oksidlanish (yonish)
a) oddiy moddalar:
4P + 5O2 = 2P2O5 fosfor

Oksidlarni olinishi 1. Oksidlanish (yonish) a) oddiy moddalar: 4P + 5O2 =
(V) - oksidi
2Zn + O2 = 2ZnO rux oksidi
b) murakkab moddalar:
CH4 + 2O2 = CO2 + 2H2O
2. Murakkab moddalarning parchalanishi
a) suvda erimaydigan asoslar:
Cu(OH)2 = CuO + H2O
b) kuchsiz kislota tuzlari:
CaCO3 = CO2 + CaO

Слайд 7

Oksidlarning kimyoviy xossalari

1) Kislotalar bilan 1) Ishqorlar bilan
CaO + 2HCl

Oksidlarning kimyoviy xossalari 1) Kislotalar bilan 1) Ishqorlar bilan CaO + 2HCl
= CaCl2 + H2O SO3 + 2NaOH = Na2SO4 + H2O
2) Suv bilan
Faol metall oksidlari bilan metallmas oksidlari bilan
MgO + H2O = Mg(OH)2 N2O5 + H2O = 2 HNO3
3) Asosli oksidlarni kislotali oksidlar bilan
Na2O + SO3 = Na2SO4

O K S I D L A R

A S O S L I

K I S L O T A L I

Слайд 8

Uglerod ( IV )-oksid-CO2.
Havoning doimiy tarkibiy qismi bo’lib, uning 0,03 %

Uglerod ( IV )-oksid-CO2. Havoning doimiy tarkibiy qismi bo’lib, uning 0,03 %
ini tashkil etadi. O’simliklarning asosiy ozuqa-si.Barcha yashil o’simliklar havodan bargi orqali karbonat angidridni, ildiz orqali suvni olib, quyosh nuri ta’sirida ularni organik ozuqa moddalarga – qandlarga aylantiradi va havoga kislorodni ajratib chiqaradi.
CO2 vulqon gazlari tarkibida ham uchraydi.

Слайд 9

“Quruq muz” ham uglerod (IV)-oksid hisoblanadi.Suv muzidan farq qilib “quruq muz” suvda

“Quruq muz” ham uglerod (IV)-oksid hisoblanadi.Suv muzidan farq qilib “quruq muz” suvda
cho’kadi.
Yonayotgan benzinni “Quruq muz”da tezroq o’chirish mumkin.
“Quruq muz” asosan turli xil mahsulotlarni saqlashda va muzlatishda ishlatiladi.
“Quruq muz”ning yana bir asosiy maqsadi - u mahsu-lotlarni saqlabgina qolmas-dan, balki uni buzilishini oldini oladi.

Слайд 10

Kremniy (IV)- oksid. SiO2
Kremniy (IV)- oksid asosan qum shaklida uchraydi.Qum eng muhim qurilish

Kremniy (IV)- oksid. SiO2 Kremniy (IV)- oksid asosan qum shaklida uchraydi.Qum eng
materiallaridan hisoblanadi.Kremniy bu oksidining kristall tuzilishi o’ziga xos bo’lgan turi kvars deb atalib, ultrabinafsha nur bilan ishlovchi asboblarda qo’llaniladi.Qiyin suyuqlanuvchan bo’lganligi undan kimyoviy shisha idishlar tayyorlash imkonini beradi.

Kvarsning turli tabiiy ko’ri-nishlari:ametist, sapfir, xal-sedon,yoqut minerallari-qimmatbaho va yarim qim-matbaho zargarlik toshlari sifatida ham ishlatiladi.

Слайд 11

Kalsiy oksid - CaO.

Bu oksid so’ndirilmagan ohak yoki mahalliy tilda

Kalsiy oksid - CaO. Bu oksid so’ndirilmagan ohak yoki mahalliy tilda ohak
ohak deb ata-ladi. Tabiatda keng tarqalgan ohaktoshni kuydirib olinadi. Qu-rilish sanoati uchun asosiy xo-mashyo materiali bo’lib hisobla-nadi. Undan turli qorishmalar, sement tayyorlanadi. Tuproq-ning kislotaliligi ortib ketganda ma’lum miqdorda uni netrallash uchun ham ishlatiladi. Daraxtlar va boshqa o’simliklardagi za-rarkunandalarni bartaraf etish uchun uning suvli eritmalaridan foydalanish yaxshi natija beradi.

Слайд 12

Oltingugurt (VI) – oksid SO3

Bu oksidni sulfat angidrid deb ham ataladi.

Oltingugurt (VI) – oksid SO3 Bu oksidni sulfat angidrid deb ham ataladi.
Tabiatda erkin holda uchramaydi. Uni temir kolchedanini kuydirishda hosil bo’ladigan sulfit angidridni ( SO2 ) oksidlab olinadi. Asosan sulfat kislota ishlab chiqarish uchun ishlatiladi. Sulfat kislota esa ko’plab boshqa moddalar, dorivor preparatlar olishda asosiy xomashyolardan hisoblanadi, individual tarzda avtomobillar akkumulyator batareyalarida ishlatiladi.

Слайд 13

Azot (IV) –oksidi NO2

Bu oksid tabiatda uchramaydi. Asosan sintetik yo’l bilan

Azot (IV) –oksidi NO2 Bu oksid tabiatda uchramaydi. Asosan sintetik yo’l bilan
olinadi va nitrat kislota ishlab chiqarish uchun sarfla-nadi. Nitrat kislota esa azotli mineral o’g’itlar, nitrobirikmalar, ko’plab dorivor moddalar ishlab chiqarishda asosiy manbalardandir.

Слайд 14

Rux oksidi-ZnO.
Rux oksidi ZnO – oq rangli modda bo’lib, lak –

Rux oksidi-ZnO. Rux oksidi ZnO – oq rangli modda bo’lib, lak –
bo’yoqlar olishda ishlatiladi.
Ruxli bo’yoqlar bilan turli xil joylarni tashqi muxitdan saqlash maqsadida ishlatiladi.
Farmasevtlar surkov vositalari tarkibiga rux oksidi qo’shiladi.
Titan (IV) oksidi – TiO2 oq rangli xususiyatga ega bo’lib, u ham titanli bo’yoqlar tayyorlashda ishlatiladi.

Слайд 15

Xrom(III) - oksidi Cr2O3 – yashil rangli kristall modda bo’lib, suvda erimaydi.
Cr2O3

Xrom(III) - oksidi Cr2O3 – yashil rangli kristall modda bo’lib, suvda erimaydi.
– shisha va keramik buyumlarga bezaklar berishda ishlatiladi.

XROM(III) - OKSIDI Cr2O3

Имя файла: Toshkent-davlat-texnika-instituti.pptx
Количество просмотров: 44
Количество скачиваний: 0