Қарттарда когнитивтік бұзылыстарды ерте скрининг-диагностикалау технологияларын жасау және енгізу

Содержание

Слайд 2

Бірқатар аурулардың, оның ішінде нейродегенеративтік аурулардың қауіп факторы болып қарт жас табылады,

Бірқатар аурулардың, оның ішінде нейродегенеративтік аурулардың қауіп факторы болып қарт жас табылады,
ал 80 жастан асқандар үшін бұл негізгі қауіп факторы болып саналады. Болжамдар бойынша, нейродегенеративтік аурулар 2040 жылға қарай өлімнің басты себебі ретінде ісіктен де басым болады, деп күтілуде [Walter U., 2013].
Осыған байланысты, қарттарда когнитивтік бұзылыстардың ерте скрининг-диагностикасын жасау өзекті болып табылады.

ЗЕРТТЕУДІҢ ӨЗЕКТІЛІГІ

Қазақстанда 65 және одан жоғары жастағы адамдардың үлесі 11%-дан асып, біздің де мемлекет әлемдегі "қартаюшы" мемлекеттер қатарына енді [UN: World Population Ageing 2013; Демографическое развитие Казахстана: состояние и перспективы, 2015].
Болжамдар бойынша, 2030 жылда әлемдегі әрбір алтыншы адам 60 жастан асқан адам болады, 2050 жылда Қазақстанда ол 25% үлесті құрайтын болады [Bloom, D.E., E. Jimenez and L. Rosenberg, 2014; 2015 ж. статистика мәліметтері].

UN: World Population Ageing 2013

Слайд 3

алғашқы медициналық-санитарлық көмек (АМСК - ПСМП) деңгейінде қарттарда когнитивтік бұзылыстардың ерте скрининг-диагностикасы

алғашқы медициналық-санитарлық көмек (АМСК - ПСМП) деңгейінде қарттарда когнитивтік бұзылыстардың ерте скрининг-диагностикасы
технологияларын ғылыми негіздеу, жасау және енгізу.

ЗЕРТТЕУ МАҚСАТЫ

Слайд 4

ЗЕРТТЕУ МІНДЕТТЕРІ

Адамның салауатты өмір жасын ұзарту үшін когнитивтік бұзылыстардың таралу жиілігін, қарт

ЗЕРТТЕУ МІНДЕТТЕРІ Адамның салауатты өмір жасын ұзарту үшін когнитивтік бұзылыстардың таралу жиілігін,
науқастарда когнитивтік бұзылыстарды диагностикалаудың заманауи ахуалын талдау;
Алматы қ. АМСК деңгейінде қарт науқастарда когнитивтік бұзылыстардың кездесу жиілігіне зерттеу жүргізу;
АМСК деңгейінде қарт науқастарда когнитивтік бұзылыстарды ерте скрининг-диагностикалау үшін алгоритм жасау;
АМСК тәжірибесіне қарт науқастарда когнитивтік бұзылыстарды ерте скрининг-диагностикалау алгоритмін енгізу.

Слайд 5

ЗЕРТТЕУ ДИЗАЙНЫ

Бірінші кезең:
отандық және шетелдік ғылыми әдебиеттерге, нормативтік құжаттарға шолу жасалды және

ЗЕРТТЕУ ДИЗАЙНЫ Бірінші кезең: отандық және шетелдік ғылыми әдебиеттерге, нормативтік құжаттарға шолу
когнитивті бұзылыстарды анықтау жолдары мен диагностика әдістеріне аналитикалық талдау жасалды.
Екінші кезең:
зерттеу жұмысы – Медеу ауданы Думан ықшам ауданында №2 қалалық емханада 60 жас және одан асқан қарт адамдарға сауалнама жүргізілді, зерттеу нәтижелері сарапталды.
Үшінші кезең:
қарттарда когнитивтік бұзылыстарды скрининг диагностикалау алгоритмі жасалды және №2 қалалық емхананың АМСК кабинеттерінің тәжірибесіне енгізілді.

Слайд 6

ЗЕРТТЕУ ОБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ

ЗЕРТТЕУ ОБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ

Слайд 7

Ой еңбегімен айналысқандар:
мемлекеттік қызметкерлер;

Физикалық жұмыспен айналысқандар:
жұмысшылар;
әскери қызметкерлер;
ауыл шаруашылық қызметкерлері

Жұмыс істемегендер:
үй бикесі;
жұмыссыздар.

Респонденттердің шұғылданған

Ой еңбегімен айналысқандар: мемлекеттік қызметкерлер; Физикалық жұмыспен айналысқандар: жұмысшылар; әскери қызметкерлер; ауыл
кәсібіне байланысты жіктелуі


Слайд 8

Когнитивтік бұзылыстар үшін қауіп факторы болатын ауру – артериялық гипертензияның болуына байланысы

Когнитивтік бұзылыстар үшін қауіп факторы болатын ауру – артериялық гипертензияның болуына байланысы

Слайд 9

Когнитивтік бұзылыстар үшін қауіп факторы болатын ауру – қант диабетінің болуына байланысы

Когнитивтік бұзылыстар үшін қауіп факторы болатын ауру – қант диабетінің болуына байланысы

Слайд 10

ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ

ақпараттық-аналитикалық - отандық және шетелдік әдебиеттердің мәліметтері бойынша аналитикалық жұмыстарды жүргізу;

ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ ақпараттық-аналитикалық - отандық және шетелдік әдебиеттердің мәліметтері бойынша аналитикалық жұмыстарды

контент-талдау - мәселе бойынша нормативтік актілерді талдау жүргізу үшін;
статистикалық - SPSS бағдарламасында компьютерлік статистикалық өңдеудің стандартты пакеттері бойынша алынған нәтижелерді талдау үшін.
әлеуметтік - сауалнама – 5 сұрақты қолдану арқылы когнитивтік бұзылыстардың бар-жоқтығын анықтау (ЛЭК №308, 28.02.2016).

Слайд 11

Скринингке арналған 5 сұрақ (Халықаралық MMSE (1975ж) тесттің негізінде бейімделген)

Скринингке арналған 5 сұрақ (Халықаралық MMSE (1975ж) тесттің негізінде бейімделген)

Слайд 12

ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ Жас тобына байланысты когнитивтік бұзылыстар

*,#

*, р=0,05

#, р=0,05

* - «60-74

ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ Жас тобына байланысты когнитивтік бұзылыстар *,# *, р=0,05 #, р=0,05
жас» пен «90 жас және одан жоғары» жастағылар арасында едәуір КБ бойынша статистикалық сенімді айырмашылық;
# - «75-89 жас» пен «90 жас және одан жоғары» жастағылар арасында едәуір КБ бойынша статистикалық сенімді айырмашылық;

Слайд 13

Ерлер мен әйелдердегі когнитивтік бұзылыстар

Ерлер мен әйелдердегі когнитивтік бұзылыстар

Слайд 14

Респонденттердің білім деңгейіне байланысты когнитивтік бұзылыстар

* - бастапқы білімі бар және жоғары

Респонденттердің білім деңгейіне байланысты когнитивтік бұзылыстар * - бастапқы білімі бар және
білімі бар адамдарда едәуір когнитивтік бұзылыстар бойынша статистикалық сенімді айырмашылық

*,
p<0,01

*

Слайд 15

Кәсібіне байланысты когнитивтік бұзылыстардың кездесу жиілігі

*

*

#,
p=0,05

#

# - ой еңбегімен айналысқандар мен

Кәсібіне байланысты когнитивтік бұзылыстардың кездесу жиілігі * * #, p=0,05 # #
жұмыссыздар арасында едәуір КБ бойынша статистикалық сенімді айырмашылық

Слайд 16

АГ «-» және АГ «+» адамдарда когнитивтік бұзылыстардың кездесу жиілігі

Ескерту:*- АГ «+»

АГ «-» және АГ «+» адамдарда когнитивтік бұзылыстардың кездесу жиілігі Ескерту:*- АГ
және АГ «-» адамдар арасында едәуір когнитивтік бұзылыстар бойынша статистикалық сенімді айырмашылық

Слайд 17

Қант диабеті «+» және қант диабеті «-» адамдарда когнитивтік бұзылыстардың кездесу жиілігі

Қант диабеті «+» және қант диабеті «-» адамдарда когнитивтік бұзылыстардың кездесу жиілігі

Ескерту: * - қант диабеті «+» және қант диабеті «-» адамдар арасында жеңіл когнитивтік бұзылыс бойынша статистикалық сенімді айырмашылық

Слайд 18

АГ, ҚД оқшауланған түрі және АГ+ҚД қосарланған түрінде когнитивтік бұзылыстардың кездесу жиілігі

Ескерту:

АГ, ҚД оқшауланған түрі және АГ+ҚД қосарланған түрінде когнитивтік бұзылыстардың кездесу жиілігі
* - АГ оқшауланған түрі мен АГ+ҚД қосарланған түрі арасында жеңіл когнитивтік бұзылыстар бойынша статистикалық сенімді айырмашылық
# - АГ оқшауланған түрі мен АГ+ҚД қосарланған түрі арасында едәуір когнитивтік бұзылыстар бойынша статистикалық сенімді айырмашылық

Слайд 19

ТҰЖЫРЫМДАР 1

1. Қарттарда когнитивтік бұзылыстар жас ұлғайған сайын жиі кездеседі;
2.Әйелдерде когнитивтік бұзылыстар

ТҰЖЫРЫМДАР 1 1. Қарттарда когнитивтік бұзылыстар жас ұлғайған сайын жиі кездеседі; 2.Әйелдерде
ерлермен салыстырғанда 28,1% жиілікпен кездесті.
3. Білім деңгейіне байланысты когнитивтік бұзылыстардың кездесу жиілігі: «орта арнайы» білімді (жалпы КБ – 23,2%) және «жоғары» білімді адамдарда когнитивтік бұзылыстардың кездесу жиілігі (жалпы КБ – 26,7%) «бастапқы» және «орта» білімді респонденттерге қарағанда (сәйкесінше, 47,7% және 32,4%) төмен. «Жоғары» білімді адамдарда «бастапқы» білімді адамдарға қарағанда когнитивтік бұзылыстардың кездесу жиілігі төмен (p<0,01).

Слайд 20

ТҰЖЫРЫМДАР 2

4. Ой еңбегімен айналысқан адамдарда жалпы когнитивтік бұзылыстар 20,3%-ында кездесті, физикалық

ТҰЖЫРЫМДАР 2 4. Ой еңбегімен айналысқан адамдарда жалпы когнитивтік бұзылыстар 20,3%-ында кездесті,
жұмыс істегендерде - 30,2%, жұмыссыздарда - 34,9% құрады. Ой еңбегімен айналысқан адамдарда жұмыссыздарға қарағанда едәуір КБ кездесу жиілігі төмен (р=0,05).
5. Когнитивтік бұзылыстардың қауіп факторы болып саналатын аурулар – АГ және қант диабетінің байланысын зерттеу: АГ«-» адамдарға (18,9%) қарағанда АГ«+» адамдарда (32,5%) жалпы когнитивтік бұзылыстар жоғары жиілікте кездесті. Едәуір когнитивтік бұзылыстар АГ«-» адамдарға қарағанда АГ«+» адамдарда жиі кездесті (p<0,01). Қант диабеті«+» адамдарда қант диабеті«-» адамдармен салыстырғанда, едәуір когнитивтік бұзылыс жоғары жиілікпен кездесті (p<0,05). АГ оқшауланған түрі мен АГ+қант диабетінің арасында жеңіл когнитивтік бұзылыстар бойынша (p<0,05) және едәуір когнитивтік бұзылыстар бойынша (p=0,05) статистикалық сенімді айырмашылықтар анықталды.

Слайд 21

ТҰЖЫРЫМДАР 3

6. Жүргізілген зерттеу нәтижелері негізінде, когнитивтік бұзылыстарды АМСК тәжірибесінде ерте скринингтік

ТҰЖЫРЫМДАР 3 6. Жүргізілген зерттеу нәтижелері негізінде, когнитивтік бұзылыстарды АМСК тәжірибесінде ерте
диагностикалау алгоритмі жасалды және АМСК тәжірибесіне қолданысқа енгізілді (Алматы қ. Думан ықшам ауданында орналасқан №2 қалалық емханасы, №2 енгізу акті, 03.04.2017).

Слайд 22

«АМСК деңгейінде қарт адамдарда когнитивтік бұзылыстарды ерте скрининг-диагностикалау алгоритмінің» схемасы

ЖТД
терапевт
гериатр

«АМСК деңгейінде қарт адамдарда когнитивтік бұзылыстарды ерте скрининг-диагностикалау алгоритмінің» схемасы ЖТД терапевт гериатр

Слайд 23

ҚОРЫТЫНДЫ

АМСК деңгейінде қолдануға бейімделген, қарттарда когнитивтік бұзылыстарды ерте скрининг диагностикалау алгоритмі алғаш

ҚОРЫТЫНДЫ АМСК деңгейінде қолдануға бейімделген, қарттарда когнитивтік бұзылыстарды ерте скрининг диагностикалау алгоритмі
рет жасалды.
жасалған алгоритмді АМСК деңгейінде қарттарда когнитивтік бұзылыстарды ерте скрининг-диагностикалау үшін тиімді қолдануға болатындығын зерттеу нәтижесі көрсетті.
Қарттарда когнитивтік бұзылыстарды ерте скрининг диагностикалау алгоритмі Алматы қаласы "№2 қалалық емханасы“ тәжірибесіне қолдануға енгізілді (№2 енгізу акті, 03.04.2017).

Слайд 24

ЖҮРГІЗІЛГЕН ЖҰМЫСТЫҢ ТӘЖІРИБЕЛІК МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ

Алматы қ. Думан ықшам ауданының мысалында жүргізілген зерттеу нәтижесінде

ЖҮРГІЗІЛГЕН ЖҰМЫСТЫҢ ТӘЖІРИБЕЛІК МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ Алматы қ. Думан ықшам ауданының мысалында жүргізілген зерттеу
когнитивтік бұзылыстардың жасқа, жынысына, білім деңгейіне, кәсібіне, артериялық гипертензия, қант диабеті аурулары секілді қауіп факторларының байланысы зерттелді.
АМСК деңгейінде қолдануға бейімделген, қарттарда когнитивтік бұзылыстарды скрининг диагностикалау алгоритмі жасалып, Алматы қаласы "№2 қалалық емханасы" ШЖҚ МКМ тәжірибеде қолдануға енгізілді (№2 енгізу акті, 03.04.2017).

Слайд 25

ТӘЖІРИБЕЛІК ҰСЫНЫСТАР

ТӘЖІРИБЕЛІК ҰСЫНЫСТАР
Имя файла: Қарттарда-когнитивтік-бұзылыстарды-ерте-скрининг-диагностикалау-технологияларын-жасау-және-енгізу.pptx
Количество просмотров: 34
Количество скачиваний: 0