Асқазан диспепсиясы

Жоспар:
АПУД туралы түсінік.
Асқазан секрециясының стимуляторлары және ингибиторлары.
Асқазан секрециясының бұзылыстары.
Пептикалық түйнеме және асқазанның түйнемелік ауруы.

АПУД – Асқазандағы секреторлық және жүйелік процесс.
АПУД (Amine Precursor Uptake and Decarboxylation) – биогенді аминдердің алғызатын жұта алатын, оларды декарбоксилдеу арқылы биогенді аминдерге айналдыратын және пептидті гормондарды синтездей алатын эндокринді жасушалармен сипатталатын жүйе.

Асқазан сөлінің стимуляторлары:
•

Асқазан секрециясының стимуляторлары:
Ацетилхолин Гастрин
Гистамин Простагландиндер
Энкефалин Бомбезин
Инсулин Глюкокортикоидтар
СТГ ТТГ
Пролактин

Асқазан секрециясының ингибиторлары:
Секретин
Холецистокинин-панкреозимин (Х-П)
Гастроингибирлеуші пилипептид (ГИП)
Кальцитонин
Нейротензин
Вазоактивті интестиналды полипептид (ВИП)
Р субстанциясы
Соматостатин
Простагландиндер (PgA1, PgE2)
Эсторгендер
Минералокортикоидтар

Асқазан секрециясы мынадай процестерден тұрады:
Энзиматиялық процесс(ақуыздардың альбумоз және пептонға дейінгі алғашқы гидролиз стадияларын қамтамасыз етеді, бұл негізінен протеазалар – пепсиннің, гастриксиннің көмегімен іске асады).
Қышқылтүзуші процесс.
Шырыштүзілу.

Асқазан секрециясының бұзылуы

Асқазан секрециясының негізгі ерекшелігі:
Диагностикалық маңызы бар
Эффективті емдеу шараларын қажет етеді, соның ішінде рационалды диетотерапия

Асқазан сөлінің сапалық өзгерісі:
1. Қышқылдылығының
Гиперацидті бұзылулар
Гипоацидті
Анацидті
2. Ферментативті белсенділігінің
Фермент мөлшерінің аз болуы
Фермент мөлшерінің көп болуы
Ферменттердің мүлдем болмауы

Секрецияның сандық өзгерістері:
Гиперсекреция (гипертрофиялық гастритте,неврозда,пилорестенозда,гастриномада, инсулиномада, Иценко – Кушенка ауруында және т.б.)
Гипосекреция (атрофиялық гастритте,асқазан ісіктерінде, қызбада, неврозда және т.б)
Ахилия (жоғарыда аталғандардың барлығы)

Гипосекреция гипоацидитаспен:
Асқазанның тосқауылдық және бактерицидтік қызметінің тежелуі
Ақуыздар қорытылуының алғашқы этапының бұзылысы
Мембраналық асқорытылудың бұзылуы
Диарея

Гиперсекреция гиперацидитаспен:
Диспепсиялық бұзылыстар (қыжылдау, қышқылдану, ауырсынулар).
Асқазаннан тағамдық массаның эвакуациясының баяулауы.
Мембраналық асқорытылудың бұзылысы, ішектік дисбактериоз.
Іш қату.

Асқазандағы өзіндік қорытылуды жүргізетін факторлар:
Механикалық фактор ( Л.Ашофф бойынша)
Толық өңделмеген тағамның әсерінен асқазан шырышының зақымдалуы
Эндокринді фактор (Г.Селье бойынша)
Вегетативті фактор (Дж.Брегман бойынша)
Нейротрофиялық бақылаудың бұзылыстары (А.Д,Сперанскии бойынша)
Ацидозды фактор (Р.Балинт бойынша)
Қышқыл-пептидті фактор (К.Бернар бойынша)

Әр түрлі факторлардың әсері:

Асқазандағы қанайналымның бұзылысы (Р.Вирхов бойынша) Әр түрлі уытты әсерлер

Пептикалық түйнеме және асқазанның түйнемелік ауруы.
Түйнемелік ауру – бұл асқорыту жүйесінің біріншілікті өзіндік патологиялық формасы.

Түйнемелік аурудың негізгі себептері:
Бұл ауру жүйелік сипатқа ие.
Оның патогенетикалық негізін-
де асқорыту орталығының
қызметінің өзгеруінде.Яғни
ол асқазандағы спецификалық
және бейспецификалық процес-
тердің нейрогуморалды рет-
телудің бұзылыстарына алып келеді.

Түйнемелік аурудың негізгі себептері:
Стресстер
Невроздар
Асқорыту органдарының
зақымдалуы

Пептикалық түйнеме(симтоматикалық түйнеме) – асқазан бұзылысының екіншілікті формасы.
Негізгі себептері:
Асқазан шырышының қорытылуы қиын тағамдармен зақымдануы
Асқазан шырышының химиялық заттардан күюі
Алкоголдің әсері

Негізгі себептері:
Әр түрлі медикаменттердің кері әсері (ацетилсалицил қышқылы, глюкокортикоидтар, парасимпатомиметиктер және т.б.)
Созылмалы аурулар:
Эмфизема, панкреатит, цирроз, гломерулонефрит және т.б.
Сәулесоқ ауруы
Гастринома (Золлингер-Эллисон ауруы)
Инсулома
Гиперпаратиреоз және т.б.