Сrest-синдром

Шағымы
Саусақтардың тоңғыштығы, жансыздануы
Бет терісі тырысып тұруы
Жұтудың бұзылуы, шашалу
Жүдеу
Ентігу
Шаршағыштық

Анамнез
Суық тию
жарақат
инфекция
вакцинация
тонзилэктомия
стресс
Кремний шаңымен және химиялық заттармен байланыс
жанұялық-генетикалық бейімділік

ЖСД клиникалық белгілері
Азманифестті, салыстырмалы қолайлы түрден жайылған, тезүдемелі және фаталді түрлеріне дейін көрінетін, полиморфті, полисиндромды сипатпен жүретін жүйелі ауру

ЖСД тері зақымдануы
ЖСД науқастардың басым бөлігінде кездеседі
Тері зақымдалуы кезеңдері:
Тығыз ісіну
Индурация
Атрофия
Көбінесе орналасады:
бетте және алақанда – маска тәрізді бет, склеродактилия, айқын трофикалық бұзылыстар (жара, іріңдік, тырнақ деформациясы, шаш түсуі), тері гиперпигментациясы, депигментация ошақтары, күшейген тамырлық сурет, бетте және кеудеде телеангиоэктазиялар, кейбір науқастарда – тері ошақты зақымдалуы

ЖСД тері зақымдануы
Терінің ісінуі, тығыздалуы, ауырсынусыз, қатпарға жиналмауы. Саусақ қозғалысы шектелген
Индурация кезінде тері жылтыр, гипер - және депигментация ошақтарымен. Саусақтары суық, қозғалыссыз. Кеудеде телеангиоэктазиялар «қара» түсті терімен аралас. Беті маска тәрізді. Ауыз маңында терең әжімдер («кисета» симптомы)
Тырнақтары деформацияланған, көлденең сызықтарымен

ЖСД клиникалық белгілері
ЖСД арнайы белгісі – саусақ терісі асты май қабатындағы кальцинаттар (Тибьерж –Вейссенбах синдромы)

Рейно синдромы
Жайылған, алғашқы және жиі кездесетін зақымдану

ЖСД буын синдромы
Аурудың алғашқы белгісі
Полиартралгия, склеродермиялық экссудаттық-пролиферациялық (ревматоидты артрит тәрізді) немесе фиброзды-индурациялық полиартрит және контрактуралар дамуымен жүретін периартрит
Буын деструкциясынан гөрі буын маңында фиброзды өзгерістер басым
Кейдк РА бірге жүруі мүмкін (қайшы синдромы ЖСД+РА)

ЖСД сүйек зақымдануы
Тырнақ фалангасы остеолизі трофикалық бұзылыстар себебінен дамуы
Клиникада саусақ қысқаруы мен деформациясымен көрінеді
Остеопороз көбінесе эпифизарлы
Сирек буында деструкция дамиды

ЖСД асқазан – ішек жолы зақымдануы
АІЖ зақымдалуы 50-80% науқастарда кездеседі
Ауыз қуысы зақымдалуы – тері тырысуынан ауыз аша алмауы
Өңеш зақымдалуы –дисфагия, кекіру, құсу, өңештің диффузды кеңею, төменгі 3/1 бөлігінің тарылуы

ЖСД тыныс жолы зақымдалуы
70% науқаста кездеседі
Фиброздаушы альвеолит не базалды бөлікте интерстициалды пневмосклероз, жабысқақтар мен плевра қалыңдауы

ЖСД жүрек зақымдануы
Миокард зақымдалуы негізгі висцералды белгі, 90% жиі кездеседі, негізгі ауру себебі боп табылады
Кардиалды патология – фиброздану процесі, ұсақ тамырлар зақымдануынан микроциркуляция бұзылысы ишемияға және кардиосклерозға әкеледі
Кейде жүрек ұлғаюы, ырғақ пен өткізгіштік бұзылысы, миокард жиырылуы төмендеуі ЭхоКГ-да акинез және ЭКГ-да инфаркт тәрізді өзгерістер табылады

ЖСД бүйрек зақымдалуы
Жіті нефропатия (нағыз склеродермиялық бүйрек) – қыртысты қабат некрозы, бүйрек тамырлары зақымдалуы және БСЖ дамуы
Созылмалы нефропатия – гломерулонефриттің шамалы лабораторлық және клиникалық симптоматикасымен өтеді

CREST- синдром
С – Calcinosis (кальциноз)
R – Reynaund phenomenon (Рейно феномені)
E - Esophageal dysmotility (өңеш моторикасы бұзылуы)
S – Sclerodasctyly (склеродактилия)
T – Telangiectasias (телеангиэктазия)

Лабораторлық диагностика
ҚЖА – гипохромды анемия, ЭТЖ аздап жоғарлауы, лейкоцитоз не лейкопения
Биохимиялық қан анализі: гиперпротеинемия, гипоальбуминемия, гипергаммаглобулинемия, трансаминазалар деңгейі жоғарлауы
ЗЖА – микрогематурия, протеинурия, циллиндрурия, лейкоцитурия
Иммунологиялық зерттеулер:
Ревматоидты фактор – Шегрен синдромы бар науқастарда анықталады
Антинуклеарлық фактор (АНФ) – 80% жағдайда анықталады
Қосспиралды ДНК-ға қарсы АД сирек табылады

ЖСД аспаптық зерттеу әдістері
Алақан рентгенінде – дисталды фалангалар остеолизі, теріасты май қабатында кальциноз, буын қуысы тарылуы, периартикулярлық остеопороз. АІЖ зерттегенде – асқазан және ішектің дилатациясы мен атониясы. Өкпе төменгі бөліктерінде интерстициалды фиброз. «Ұяшықты өкпе» белгісі
Тырнақ капилляроскопиясы – әркелкі кеңейген, бос капиллярлық ілмектер, аваскулярлық алаңдар
ЭКГ, ЭхоКГ – жүрек зақымдалуы мен өкпе гипертензиясын анықтау
Өкпе функциясын зерттеу, КТ, бронхоальвеолярлық лаваж (альвеолитті анықтау)
Морфологиялық зерттеулер:тері биоптатын, синовиалды қабықты, бұлшықетті

Диагностикалық критерийлер
(Американдық ревматологиялық ассоциация)
«Үлкен» критерийлер
Проксималды склеродерма: симметриялық қалыңдау, тығыздалу, саусақ терісі индурациясы. Бұл өзгерістер бет, мойын, кеудеде болады

Диагностикалық критерийлер
(Американдық ревматологиялық ассоциация)
«Кіші» критерийлер:
Склеродактилия
Саусақ ұшы семуі, тыртықтар болуы
екіжақты базалды өкпе фиброзы

Диагностикалық критерийлер
ЖСД диагнозы негізгі критерий не 2 кіші критерий табылғанда қойылады

ЖСД емі
Глюкокортикоидтар – жіті және жеделдеу кезеңде, II және III белсенділікте 20-30 мг/тәул преднизолон тағайындалады. Дозаны біртіндеп сүйемелдеушіге дейін азайту қажет 7,5-10 мг/тәул.
ГК алғашқы кезеңдерде қолданылады, ал соңғы III кезеңде қарсы көрсетілген
Антифиброзды заттар
D-пеницилламин (артамин, купренил, металкаптаза, троловал) – старттық доза 250-300 мг, максималды - 1000 мг. Әсері байқалғанда (6-12 айдан кейін) сүйемелдеуші (250-300 мг) дозаға ауыстырады. Ем 2-5 жылға дейін.
Асқынулар – аллергия, қызба, диспепсия, лейко- және тромбоцитопения, жатырдан не мұрыннан қан кету, миастения, тырысулар, шаш түсуі, бас айналуы

ЖСД емі
Тамырлық дәрілер
Нифедипин ретард түрлері - 30-80 мг/тәул
Вазапростан (ПГЕ1 тобы) Антиагреганттар:
Дипиридамол – 300-400 мг/тәул
Тиклопидин – 500 мг/тәул
Антикоагулянттар тура және тура емес
Альфа-адреноблокаторлар:
Празозин – 1-2 мг 1-4 рет тәул

ЖСД емі
Иммунодепрессанттар (аурудың айқын үдеуі, фиброздаушы альвеолитте, айқын белсенділікте және айқын иммунологиялық бұзылыстарда, басқа ем нәтижесіздігі және жанама әсерлерә дамуы)
Азатиоприн не циклофосфамид – 100-150 мг/тәул
Метотрексат – 5-10 мг/апт
Циклоспорин – 2-3 мг/кг/апт (байқап тағайындау, бүйрекке әсер етеді)
Аминохолинді дәрілер (1 жылдан артық қабылдау, әсері оң болса көктем мен қыста курстық ем)
Делагил – 0,25 г/тәул
Плаквенил – 0,2-0,4 г/тәул

ЖСД емі
Симптомдық ем
Дисфагияда – метоклопрамид 10 мг 3-4 рет тәул, цизаприд 5-40 мг 2-3 рет тәул
Рефлюкс-эзофагитте – ранитидин 150 мг 2 рет тәул, омепразол 20 мг/тәул
Жіңішке ішек зақымдалғанда – антибактериалды терапия (ципрофлоксацин, амоксициллин, метронидозол, ванкомицин), прокинетиктер (цизаприд, метоклопамид)
Бүйрек зақымдалуы (склеродермиялық криз) – ААФи – каптоприл 12,5-50 мг 3 рет тәул., эналаприл 10-40 мг/тәул.
Кальцификация – дилтиазем, колхицин жергілікті қабынуда
Теріде трофикалық жаралар – солкосерил (к/т, б/ке, per os,май), диметилсульфоксид -аппликация
Буын синдромында ГКС +ҚҚСЕП