1-ші сабақ Ақпараттың өлшем бірліктері

Ақпараттың өлшем бірліктерін жіктейсіздер;
Ақпараттың өлшем бірліктерін қолдануды меңгересіздер.
Бүгінгі сабақта:

АҚПАРАТТЫҢ ӨЛШЕМ БІРЛІКТЕРІ ДЕГІНІМІЗ НЕ?
АҚПАРАТТЫҢ ӨЛШЕМ БІРЛІКТЕРІН ҚАЛАЙ АНЫҚТАЙМЫЗ?
Ойтүрткі

Ақпаратты сақтау мен тасымалдауда оның өлшемін білу өте маңызды. Біз мәтінді жазу үшін әріптерді, музыка жазу үшін ноталарды, санды жазу үшін цифрларды қолданамыз.
Компьютердің жадында сақталатын ақпараттың барлық түрі – сөздер, сандар, суреттер мен компьютер жұмысын басқару программалары – бәрі де екілік сандар тізбегі түрінде жазылады.
Символ – әріп, цифр, тыныс белгісі немесе бос орын секілді кез келген белгі.
Ақпараттың өлшем бірліктері
35; 100; 9
156.5; 0.489
Информатика – компьютер және одан басқа да техникалық құрылғылар көмегімен ақпараттарды алу, сақтау, түрлендіру, жеткізу және оны пайдалану зандылықтарын, тәсілдерін, жолдарын зерттейтін ғылым саласы.

Бит – ақпаратты өлшеудің ең кіші бірлігі. Ақпараттың екілік бірлігімен жұмыс істеу жүйесінің қарапайымдылығы осы жүйенің есептеу техникасының кең таралуына себеп болады.
Ақпараттың өлшем бірліктері

Хабардың ақпараттық көлемі деп хабардың ұзындығын, яғни хабарды жазу үшін пайдаланылатын символдар санын айтады. Хабардың ақпараттық көлемі бит немесе байт ұзындығымен өлшенеді.
Бод – байланыс арналарының ақпарат жеткізу жылдамдығының өлшем бірлігі, ол бір секундта жөнелтілетін сигналдық элементтер мөлшерімен анықталады.
Ақпараттың өлшем бірліктері

Ақпараттың өлшем бірліктері
1 бод =1 бит /секунд
Мысалы, 120 Мб ақпаратты 8 минутта тасымалдау жылдамдығын есептеп көрейік.
1) 120 Мб = 122880 Кб = 125829120 байт = 1006632960 бит
​2) 8 минут = 480 с
​3) 1006632960 бит/480 с = 2097152 бод = 2097152 бит /с = 262114 байт/с = 256 Кб/с

Практикум
1. Кітапта 300 бет және әр беті 60 символдан тұратын 45 жол бар.
2. Асхатта көлемі 8 Гб флэш-жад бар. Асхат флэш-жадта әр бетінде 50 қатар, әр жолында 40 символы бар 400 беттік қанша электронды кітап сақтай алады? (1 символ =1 байт.)
3. Жедел жадтың көлемі 512 Мб, ал қатқыл диск көлемі 120 Гб. Қатқыл дискінің көлемі жедел жадтан қанша есе артық екенін есепте.
4. 5 Мб ақпаратты 64 Кб/с жылдам-дықпен тасымалдау үшін қанша уақыт қажет?
Ал 5 Гб үшін қанша уақыт кетеді?

Тапсырма.
Тапсырма.
Ақпараттық өлшем бірліктерді дұрыс есептеп жазыңыз
1 бит = ___ немесе ___ 10 байт = ___ бит
15 килобайт (Кб) = ___ байт
1 мегабайт (Мб) = ___ Кб
1 гигабайт (Гб) = ___ Мб
1 терабайт (Тб) = ___ Гб
1 петабайт (Пб) = ___ Тб
1 эксабайт (Эб) = ___ Пб
1 зеттабайт = ___ Эб
1 йоттабайт = ___ Зб

Бекіту сұрақтары
№1. Ақпараттың өлшем бірліктері дегеніміз не?
№2. Символ дегеніміз ... сөйлемді жалғастырыңыз
№3. Ақпаратты өлшеудің ең кіші өлшем бірлігін қалай атаймыз?