Zarzadzanie

Cele nauczania:
Opanowanie umiejętności:
rozumienia istoty i mechanizmów funkcjonowania organizacji,
rozumienia zasad oraz metod zarządzania,
opisu i analizy podstawowych problemów zarządzania

Podstawowe pojęcia z zakresu zarządzania
istota zarządzania
znaczenie zarządzania
cele, funkcje i struktura zarządzania,
Organizacja i otoczenie

Kierunki i szkoły zarządzania
klasyczna szkoła zarządzania
szkoła behawioralna
szkoła ilościowa
podejścia integrujące
współczesna myśl w dziedzinie zarządzania

Planowanie i podejmowanie decyzji
Zarządzanie celami i planowanie w organizacji
Zarządzanie jako proces informacyjno-decyzyjny
Plan a budżet
Narzędzia planowania i podejmowania decyzji

Zarządzanie strategiczne
Istota i znaczenie strategii
Elementy zarządzania strategicznego
Wybrane metody analizy strategicznej
Rodzaje strategii

Strategiczna karta wyników – przełożenie strategii na działanie
Idea strategicznej karty wyników,
Perspektywy i mierniki realizacji strategii,
Zarządzanie wdrażaniem strategii

Proces organizowania
Istota i etapy organizowania
Metody i techniki organizowania pracy

Struktury organizacyjne
Typy struktur organizacyjnych
uwarunkowania wyboru struktur organizacyjnych
kierunki ewolucji struktur organizacyjnych

Kierowanie i proces oddziaływania w organizacji
koncepcje władzy w organizacji
istota pracy kierowniczej – składniki kierowania
role i umiejętności kierownicze
style kierowania

Kontrolowanie
Istota kontrolowania
Formy kontroli
kryteria oceny sprawności działań
Controlling

Zarządzanie w kontekście zmian
Cykl życia organizacji
Rodzaje zmian w organizacji
Modele procesu zmian
Doskonalenie organizacji

Wybrane metody zarządzania
Metody zarządzania skierowane na wzrost wyników
Metody zarządzania skierowane na poprawę stosunków międzyludzkich
Nowoczesne metody zarządzania

Etyczny, kulturowy i globalny kontekst zarządzania
Znaczenie etyki w zarządzaniu
Kultura organizacyjna – modele, typy, funkcje
Zarządzanie kulturową różnorodnością
Zarządzanie w warunkach globalizacji

Informacja w zarządzaniu
Informacja i jej rodzaje w organizacji
Związki między systemem informacyjnym a systemem decyzyjnym
Zarządzanie systemami informacyjnymi
Rodzaje systemów wspierających zarządzanie

Literatura podstawowa:
A.K. Koźmiński, W. Piotrowski (red): Zarządzanie. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, wyd. 5 (lub wcześniejsze wydania)
R.W. Griffin: Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, wyd.2 (lub wcześniejsze wydania)
J.A.F. Stoner, Ch. Wankel: Kierowanie, PWE, Warszawa 2011, wyd.2 (lub wcześniejsze wydania)

Literatura uzupełniająca:
Dołhasz M.,Fudaliński J., Kosala M., Smutek H.: Podstawy zarządzania. Koncepcje, strategie, zastosowania, PWN, 2009
Robbins S.P., DeCenzo D.A.: Podstawy zarządzania, PWE, 2011
Drucker P.: Praktyka zarządzania, MT Biznes, 2009
Drucker P.: Zarządzanie w XXI wieku, MT Biznes, 2009

Literatura uzupełniająca:
Obłój K.: Strategia organizacji , PWE, 2007
Gierszewska G., Romanowska M.: Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, PWE, 2009
Schermerhorn J.: Zarządzanie. Kluczowe koncepcje, PWE, 2008
Kisielnicki J.: Zarządzanie. Jak zarządzać i być zarządzanym, PWE 2008

Termin „zarządzanie”
angielskie słowo „management” – pochodzi od włoskiego słowa określającego: kierowanie końmi, sztukę jazdy i ujeżdżania

Relacje między teorią zarządzania a praktyką zarządzania
Nauki o zarządzaniu należą do nauk praktycznych
Strefa nauki (tworzenie wiedzy)
Strefa praktyki (wykorzystanie wiedzy)

Relacje między teorią (zarządzania) a praktyką (zarządzania)
WG J. SUCHA
TEORIE dedukcja PRZEWIDYWANIA
FAKTY
FAKTY
BUDOWANIE TEORII
SPRAWDZANIE

Miejsce nauk o zarządzaniu wśród innych dyscyplin naukowych wg J. Sucha
Nauki
formalne empiryczne
logika matematyka społeczne przyrodnicze
- socjologia
- psychologia
- ekonomia, w tym nauki o zarządzaniu - historia
- prawo

Miejsce nauk o zarządzaniu wśród innych dyscyplin naukowych
Ekonomia jako nauka ukształtowała się w drugiej połowie XVIII wieku
Zarządzanie, a dokładniej nauki o zarządzaniu, wyodrębniły się jako samodzielna dyscyplina naukowa pod koniec XIX wieku
Od tego momentu rozgranicza się w naukach ekonomicznych: ekonomię i nauki o zarządzaniu jako subdyscypliny

Według wcześniej obowiązującej w Polsce klasyfikacji zarządzanie było domeną nauk ekonomicznych i dyscyplina ta była określana mianem „organizacja i zarządzanie”.
Obecnie interdyscyplinarne podejście do zarządzania – wykorzystanie innych nauk społecznych i humanistycznych, jak np. psychologii czy socjologii zaowocowało dychotomicznym podejściem do nauk o zarządzaniu

Nauki o zarządzaniu
są obecnie dyscypliną naukową w zakresie dwóch dziedzin naukowych:
Nauk ekonomicznych
Nauk humanistycznych

Interdyscyplinarny charakter nauk o zarządzaniu
Ekonomia
Prawo
Nauki polityczne
Socjologia
Psychologia
Antropologia
Nauki techniczne

Interdyscyplinarny charakter nauk o zarządzaniu
Metody:
Analiza tekstu
Metody badań społecznych
Statystyka
Informatyka
Matematyka

świat należy do sprawniejszych
George Bernard Shaw 1856-1950

Definicje zarządzania
Zarządzanie odnosi się do procesu doprowadzania do wykonania określonych rzeczy, sprawnie i skutecznie, wspólnie z innymi ludźmi i poprzez nich (S. Robbins, D. DeCenzo),
Zarządzanie to działanie polegające na dysponowaniu zasobami (T. Pszczołkowski)

Definicje zarządzania
Zarządzanie to proces informacyjno-decyzyjny umożliwiający panowanie nad różnorodnością i przekształcanie potencjalnego konfliktu we współpracę (March, Simon)

Istota zarządzania wg P. F. Druckera
„Celem zarządzania jest zapewnienie oczekiwanych rezultatów wynikających z działalności danej instytucji. Proces zarządzania musi rozpoczynać się określeniem tych efektów i zadbaniem o zasoby niezbędne do ich osiągnięcia. Zarządzanie jest niejako narzędziem, które ma zapewnić instytucji, niezależnie od tego, czy będzie nią przedsiębiorstwo, kościół, uniwersytet, czy szpital, możliwość osiągnięcia zamierzonych wyników w otoczeniu zewnętrznym, w którym ona działa”.

Podstawowe cechy zarządzania
wg P.F.Druckera
Zarządzanie dotyczy przede wszystkim ludzi
Zarządzanie jest głęboko osadzone w kulturze
Zarządzanie wymaga prostych i zrozumiałych wartości, celów działania i zadań jednoczących wszystkich uczestników,
Zarządzanie powinno doprowadzić do tego, by organizacja była zdolna do uczenia się,
Zarządzanie wymaga komunikowania się zarówno wewnątrz organizacji, jak i z otoczeniem,
Zarządzanie wymaga rozbudowanego systemu wskaźników, pozwalających stale i wszechstronnie monitorować, oceniać i poprawiać efektywność działań
Zarządzanie musi być jednoznacznie zorientowane na podstawowy i najważniejszy rezultat, jakim jest zadowolony klient

Cele zarządzania
Służenie jednej lub kilku grupom interesów np. klientom, akcjonariuszom
Osiąganie pewnych odległych zamierzeń np. uzyskanie pewnego poziomu obrotów lub zysku, miejsca na rynku, pokonanie określonego konkurenta
Realizacja pewnego ideału ujętego w kategoriach sprawności technicznej, poziomu obsługi klienta czy przydatności dla całego społeczeństwa

Definicja zarządzania wg R. W. Griffina
Zarządzanie to zestaw działań obejmujący:
planowanie i podejmowanie decyzji
organizowanie
kierowanie (przewodzenie)
kontrolowanie
skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, rzeczowe, finansowe i informacyjne)
i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.

Podstawowe funkcje zarządzania
Planowanie i podejmowanie decyzji
Organizowanie
Przewodzenie (kierowanie)
Kontrolowanie

Funkcje zarządzania ujęte w takiej kolejności nazywane są procesem zarządzania.
Proces zarządzania powtarzany wielokrotnie nazywany jest cyklem zarządzania

Planowanie
to wytyczenie celów organizacji i określenie sposobu ich osiągnięcia (jakie rezultaty powinny być uzyskane, w jaki sposób i kto ma to wykonać)
Podejmowanie decyzji
to wybór konkretnego działania spośród zestawu dostępnych możliwości

Organizowanie
to logiczne grupowanie działań i zasobów, koordynacja działań
Przewodzenie (kierowanie ludźmi)
to czynności i procesy wykorzystywane w celu sprawienia, by członkowie organizacji współpracowali ze sobą w interesie organizacji, motywowanie

Kontrolowanie
to obserwowanie postępów organizacji w realizowaniu jej celów, ocena działań, (monitorowanie wyników, porównywanie ich z celami i korygowanie wszelkich znaczących odchyleń)

Organizacja
to grupa ludzi, która współpracuje ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów

ISTOTA ORGANIZACJI
Organizacje przezwyciężają granice naszych możliwości jako jednostek, umożliwiają nam realizację celów, których osiągnięcie bez organizacji byłoby trudniejsze lub wręcz niemożliwe

Zasoby organizacji
Ludzkie
Rzeczowe
Finansowe
Informacyjne

Definicje organizacji wg A. Koźmińskiego
W ujęciu rzeczowym
W ujęciu atrybutowym
W ujęciu czynnościowym

W znaczeniu rzeczowym (przedmiotowym)
Organizacja to obiekt, który można odróżnić od innych ze względu na jego cechy charakterystyczne

W znaczeniu atrybutowym
Organizacja to cecha przedmiotów złożonych nazywana zorganizowaniem,
Cecha ta może przysługiwać różnym obiektom w różnym stopniu tzn. obiekty mogą być mniej lub bardziej zorganizowane

W znaczeniu czynnościowym
organizacja jest procesem tworzenia jakiejkolwiek całości organizacyjnej, polegającej na dobieraniu i łączeniu ze sobą poszczególnych jej części, tak aby osiągnąć cel
Organizacja=organizowanie

Otoczenie organizacji
Wszystko to, co znajduje się na zewnątrz organizacji, a co może oddziaływać na organizację

Otoczenie bliższe (bezpośrednie)
To wszystkie systemy, z którymi organizacja jest w bezpośrednich stosunkach (kontaktach)
np. klienci, kontrahenci (dostawy, odbiorcy)

Otoczenie dalsze (pośrednie)
To systemy, z którymi organizacja ma pośrednie stosunki (kontakty)
np. Sytuacja społeczna, polityczna kraju, system prawny

Sprawność
odnosi się do optymalnego wykorzystania zasobów,
wiąże się z dążeniem do minimalizacji kosztów zasobów
to dążenie do uzyskania większego wyniku z danego nakładu lub takiego samego wyniku przy zmniejszonych nakładach

Skuteczność
Odnosi się do doprowadzania działań do końca
Oznacza osiąganie założonych celów organizacji

Sprawność i skuteczność organizacji

Dobre zarządzanie to równoczesna skuteczność i sprawność