Стрептококтар. Стрептококтардың

Стрептококтар ұсақ, шар тәрізді жасушалар, тізбектеліп немесе жұптас орналасады, грам оң, спора түзбейді, қозғалмайды

Стрептококтардың көптеғен штамдары ғиалурон қышқылынан түратын капсула түзеді. Жасуша қабырғасы ақуыздан және пептидоғликаннан түрады. Олар L-пішініне жеңіл түрде ауысады Стрептококтардың беткейлі фимбрияларында орналасатын негізгі адгезині - липотейхой қышқылы бар

1874 жылы Билрот Стрептококтарды әртүрлі жүйелер мен ағзалардан бөліп, таза дақылын алған.

1879 жыл
Луи Пастер

1881 жыл
Огстон

1884 жыл
Розенбах

Стептококктардың 20-дан астам түрі бар. Олардың ішінде адам ағзасының қалыпты микрофлорасына кіретін өкілдері және де адамдарда ауыр түрде өтетін эпидемиялық ауру қоздырғыштары кездеседі

Пневмококтар - сопақша немесе ланцет тәрізді коктар, клиникалық материалдан дайындаған жағындыда жүптасып орналасады, айналасында өте қалың капсула пайда болады. Қапсуланың түзілуін қан, сарысулар, асциттік сүйықтықтар белсендіреді. Қозғалмайды, спора түзбейді

Көмірсу, қан, сарысу, асцит сүйықтығымен байытылған қорек орталарда өседі. Тығыз қоректік ортада үсақ, сұр түсті колониялар түзеді. Сұйық қоректік орта стрептококтар түбінде тұнба беріп өседі. Стрептококтар - факультативті анаэробтар. Қанды агарда альфа гемолиз және бетта-гемолиз, гамма-гемолиз береді. Адамның негізгі аурулар қоздырғыштары А тобына жататын бетта-гемолиз беретін түрлері.

Пневмококтар 0,1 % глюкозамен байытылған қанды немесе сарысулық ортада жақсы оседі. Сүйық қоректік ортаны біркелкі лайландырады және жапалақ қар секілді тұнбаға түседі; түрып қалған дақылда түнбасы қалыңдайды. Тығыз қоректік орталарда нәзік жартылай мөлдір, шеттері тегіс диаметрі 1мм колониялар түзеді; кейбір жағдайларда ортасы шұнқыр жазық колониялар пайда болады; стрептококтардың колониялары бір-бірімен қосылмайды.

Антигендік қасиеті. Жасуша қабаты полисахарид тектес субстанция болуына байланысты 1933 жылы Лэнсфилдтің ұсынысы бойынша стрептококтар 20 серологиялық топтарға бөлінеді

Адам патологиясында А тобындағы стрептококтардың алатын орны жоғары. А-тобындағы стрептококтардың жасуша беткейінде ақуызды М-антиген орналасады, олар вируленттік қасиеттерімен тығыз байланысты. Бүл ақуыз стрептококтың түрлік спецификалығын анықтайды. А тобына жататын стрептококтар 20-дан астам антигендік белсенділікке ие жасушаішілік заттар бөледі.

Пневмококтың топтық антигендері жоқ, бірақ капсулалық антигендерінің 80-нен астам серологиялық топтары анықталды. Ақ тышқандарға жоғарғы вируленттік қасиетке ие (сепсис). Дегенмен, |шкст-инфекция кезінде клебсиеллалардан биологиялық сынама арқылы ажырату мүмкін емес.

Стрептококтар - шартты-патогенді микроорганизмдер. Патогенділік '"факторлары - микрокапсула, жасуша қабырғасының компоненттері, агрессия ферменттері және оксиндер.Фимбрия ақуызы немесе М ақуыз - негізгі патогенділік фактор.

Маңыздылығы бойынша стрептококтардың екінші патогенділік факторы - капсула, ол фагоцитоздан қорғайды және эпителиге жабысуын жеңілдетеді; капсула гиалурон қышқылынан қүралғандықтан оның ногенді белсенділігі төмен.

Стрептококтар агрессия ферменттері мен эритрогенді токсиндер түзеді. О стрептолизині оттегіге сезімтал; иммуногенді еті басым және эритроциттерді гемолизге үшыратады;

Резистенттілігі. Қыздыруға түрақсыз (56°- 30 минут), қайнатқанда тез өледі. Ақуызды ортада кептіруге түрақты, дегенмен вируленттік қасиеті жойылады. Кеңінен қолданатын антисептиктер мен "инфектанттарға сезімтал. Стрептококтардың көбісі В - лактамды антибиотиктерге және макролидтерге імтал; А серологиялық топтарының стрептококтары пенициллин қатарындағы антибиотиктерге жоғары сезімтал.

Эпидемиологиясы. Стрептококтар адамдар мен жануарлардың қалыпты микрофлорасының өкілі. А тобының стрептококтары адамдарда тері және шырышты қабықта; В тобы мүрын - жүтқыншақ, асқазан иек жолдары және қынапта мекендейді.

Баспа, ангина (латынша ango — қысамын, тұншықтырамын) — көмейдегі бадамша бездерінің қабынуынан болатын жұқпалы ауру. Оның қоздырғышы — стрептококк бактериясы. Баспа адам организмінің түрлі жұқпалы вирустарға қарсы тұру қабілеті төмендегенде, суық тигізгенде,витаминдер жетіспегенде, шаршағанда пайда болады. Баспа — бадамша бездерінің ісініп, жұтқыншақтың қызаруымен басталады; тамақ құрғап, жұтындырмайды. Тамақ бездері ісініп, қол тигізбей ауырады.

Патогенезі және клиникасы Стрептококтық инфекциялар келесі топтарға болінеді: жедел стрептококтық аурулар (скрал- тілме, баспа, импетиго, жедел гломерулонефрит, жедел және жеделдеу бактериялық эндокардит,і кейінгі сепсис), бұл кезде негізгі қоздырғыш стрептококк; созылмалы стрептококтық аурулар (ревм және созылмалы тонзилит), бұл кезде негізгі қоздырғыш стрептококк; жедел және созылмалы іріңді-қа аурулары, бұл кезде стрептококк көптеген қоздырғыштардың біреуі болуы мүмкін.

Микробиологиялық диагноз қою. Зертханалық диагноз қою үшін экспресс әдіс, бактериология және серологиялық әдістер қолданады, ал пневмококтық инфекцияға күмәнданғанда қосып бактериоскопиялық пен биологиялық әдістер жүргізу қажет.

Бактериологиялық әдіс: Науқастың клиникалық белгілеріне байланысты алынатын зерттеу материалдары: 1) эндокардитке және сепсиске күмәнданған кезде - қан; 2) баспа мен скарлатина кезінде бадамша бездері мен мұрын - жұтқыншақ кілегей қабығынан сүрінді және сілекей; 3) жарақаттар тері зақымданған кезде - жарақат бөліндісі; 4) зақымданған жерлерден ірің; 5) жүкті әйелдердің қынаб бөлінді; 6) төменгі тыныс алу жолдары зақымданғанда - қақырық, бронхылардың шайындысы, абсцессінің іріңін және плевра сұйықтығын пункция жасап алады.

Серологиялық әдіс созылмалы инфекциялық процесс кезінде немесе науқас антибиотиктермен емделгенде қоздырғыш бөлінуі қиындаған жағдайда қолданылады. КБР қанда стрептококтық антигенді және токсиндерге спецификалық стрептококтық антиденелерді (көбінде стрептолизин О немесе стрептокиназа) табу мақсатында қояды. Сонымен бірге серологиялық реакциялардың көмегімен тасымалдаушыларда анықтайды.

Емдеуі. А тобының стрептококтары бөлінгенде емдеу препараты - пеннцнллин. Пснициллинге зистентгі штамдарын басқа сезімтал антибиотикгермен емдейді (левомицетин, цефтриаксон, ванкомицин, ифампицин және басқалары). Стрептококтарға қарсы емдік иммундыбиологиялық препараттар жоқ.

Алдын алуы. Арнайы сақтандыру шаралары жоқ, себебі иммунитет типтік спецификалық. невмоктық инфекцияның алдын алуы үшін әртүрлі 23 полисахаридті антигендердің серологиялық врианттары кіретін поливалентті вакцина үсынылған.