Әр түрлі аурулардағы диетотерапия

Науқас баланың емдік тамақтануы
Дұрыс және қоректік тамақтану әсіресе жедел және созылмалы аурулары бар балалар үшін қажет.
Емдік тамақтанудың мақсаты - патологиялық (ауырсыну) процестің қолайлы ағымына ықпал ету және бұл мүмкін болса, метаболизмге, жүйке және эндокриндік жүйелердің күйіне және иммунитетке оң әсер ету арқылы қалпына келтіруге қол жеткізу.
Диетотерапияның емдік эффектісі механизмдері:
Зат алмасуды қалыпқа келтіру;
Заықмдалған мүшеге салмақ салуды болдыртпау (мыс. АҚЖ аурулары кезінде майлы тамақтан бас тарту);
Зақымдалған мүшенің фунциясын жақсарту;
Зақымдалған мүшенің репарациялық қабыну процестерін күшейту;
Иммундық жүйе мен ағзаның қорғаныс қабілетін көтеру;
Гомеостазға жауапты мүшелерге жүйеге жақсы әсер ету.

ТЕМІР ТАПШЫЛЫҒЫ АНЕМИЯСЫ КЕЗІНДЕГІ ТАМАҚТАНУ
Теміртапшылықты анемия (ТТА) – организмде темір жетіспеуі нәтижесінде гемогло-биннің жеткіліксіздігінен болатын патологиялық жағдай. Бұл кездегі тамақтану егізгі ингредиенттерге сәйкес толық және теңдестірілген диета ағзаның осы микроэлементке физиологиялық қажеттілігін қанағаттандыруға мүмкіндік береді, бірақ тапшылықты жоймайды.Ауру белгілері: тері құрғауы, шаштың сынғыштығы мен түсуі, әлсіздік, ентігу.
Ескерілетін жайттар: гемоглобин деңгейін ескере отырып;жасы;баланың тамақтану жағдайы.
Жасырын темір тапшылығы кезінде (қалыпты гемоглобин деңгейі, ағзадағы темір қорының төмендеуі) балаларда темірге бай және байытылған қосымша тағамдарды енгізу арқылы оң нәтижеге қол жеткізуге болады.

ТТА КЕЗІНДЕГІ ҰСЫНЫЛАТЫН ӨНІМДЕР

Рахит (D-дефицитті, классикалық түрі)
Фосфор-кальций алмасуының және сүйек тіні минерализациясының бұзылуымен сипатталатын мультифакторлық ауру.Ауру белгілері: кеуде қуысының остеомаляциясы, «білезіктер», денесін ұстау мен отырыстың бұзылысы, үйрекаяқ тәріздес аяқтардың майысуы, бас сүйектің деформациясы
Көбінесе рахит дамиды:
Жас аналардан және (17 жасқа дейін) 35 жастан асқан әйелдерден туылған сәбилерде;
Жүкті әйелдің дұрыс тамақтанбауынан: кальций, мырыш, ақуыз, фосфор, D, B1, B2, B6 дәрумендерінің тапшылығы;
Кезінде әйелдерге күн сәулесінің жеткіліксіз әсер етуі мен жүктілік кезінде қозғалыс аздығынан, экстрагениталды ауру салдарынан.

Рахит кезіндегі тамақтану
Нәрестелерді емізу, егер нәресте аралас не жасанды тамақтандырумен жүрген болса арнайы жасалған құнарлы сүт қоспаларымен тамақтандыру;
Рационға жеміс-көкөніс шырындарын, пюрелерді біртіндеп енгізу.
Бірінші қосымша тағам ретінде - 4 - 5 айдан бастап енгізілетін кальций мен фосфордың жоғары мөлшері бар көкөніс пюресі.
Екінші қосымша тағамдар 5-6 ай. - көкөніс сорпасы не көкөністер мен жемістер қосылған ботқа, 6 - 6,5 айдан соң. - Ет фаршы.
Емшек сүтімен емізу кезінде ананың рационында кальций мен D витамині жоғары тағамдар болуы керек.

Рахит кезіндегі ұсынылатын тағамдар

Ішек коликасы
Тәулігіне кемінде 3 сағатқа созылатын мазасыздану, ауырсынатын жылау эпизоды. Олар әдетте өмірдің алғашқы апталарында басталып, бірте-бірте азаяды, әдетте 4-5 айларда жоғалады.Ішек коликасы өте жиі кездеседі (өмірдің бірінші жылындағы балалардың 20-48%).Ауру белгілері: баланың көбіне кешкі мезгілде
Себепсіз мазасыздануы, жылауы, тізесін ішіне тигізуі, іштің ісінуі Ішек коликасын емдеу – ана сүтімен азықтандыру. Ананың тамақтануынан алынып тасталады:
ішектегі газ түзілуін арттыратын тағамдар (жүгері,ашытқысы бар ұн өнімдері)
экстрактивтік заттарға бай өнімдер;
аллергенді потенциалы жоғары өнімдер.
Баланы артық тамақтандырмау керек.Анасының психоэмоционалды жағдайы да ана сүті арқылы балаға әсер етеді, сондықтан анасына көңіл күйді бір қалыпта ұстаған жөн. Іш қатпас үшін анасы да баласы ада сұйық тағамдарды көп тұтынған дұрыс. Колика кезінде балаға беріледі:
ішек микрофлорасын реттеу үшін пробиотик саналатын өнімдер
жеміс шырындары
көкөніс өнімдері мен солардан жасалған пюре
жарма ботқа мен сұйық тағамдар

Ішек коликасына арналған тағамдар
Диетаға бейімделген арнайы ашытылған сүт қоспаларын енгізуге болады: «Агуша қышқыл сүт» 1 және 2,
«НАН Қышқыл сүт» 1 және 2.
Әсері болмаған жағдайда, асқазан-ішек жолдарының функционалдық бұзылыстары бар балаларға арналған өнімдерді қолданған жөн (NAS Comfort, Nutrilon Comfort 1 және 2, Frisovoy 1 және 2 және т.б.).

Ацетонемиялық синдром
Балалардағы ацетонемиялық синдром (балалық шақтың кетотикалық гипогликемиясы, диабеттік емес кетоацидоз) – қан плазмасындағы кетондық денелердің концентрациясының жоғарылауынан туындаған баладағы құсудың қайталанатын эпизодтарымен, толық әл-ауқаттың ауыспалы кезеңдерімен көрінетін патологиялық жағдай. Ауру белгілері:
жиі қайталанатын ауыз толтырып құсу
диарея, гиперсаливация
терінің бозаруы, қызу көтерілуі

Ацетонемиялық синдром кезіндегі тамақтану
Ацетонемиялық синдромда баланы көмірсуға бай өнімдер тұтынуы тиіс.Белокты өнімдер қолданғанда абай болған жөн. Құсу көп болатындықтан ағзаны көп ашықтырмау керек. Ұсынылатын тағамдар:
көкөніс пен жемістер;
тез сіңірілетін тағамдар;
сілтілі ортаны қалыптастырушы тағамдар :қияр, сәбіз, т.б.;
сұйық тағамдар мен суды көп тұтыну.