Аталық без рагі

Қабылдаған:Жантеев М
ОРЫНДАҒАН: ИРИСТАЕВ С

АТАЛЫҚ БЕЗ РАГЫ.
Атабез рагының неден пайда болатындығы белгісіз.Бірақ аурудың анамнезін, клиникалық ағымдарды, тәжрибелік, морфологиялық, биохимиялық зерттеу жұмыстарының нәтижелерін ескергенде бірнеше себептердің әсерлерін байқайды.
1. Генетикалық себептер. Ақ нәсілді адамдар қара нәсілдіге қарағанда 8-10 есе жиі ауырады. Әкесінде аталық без рагы болса, онда оның балаларында 2-4 есе қауіп төнеді, ал ағалары мен інілерінде 8-10 есе қауіп-қатер, басқаларға қарағанда кездеседі.
2. Крипторхизм. ( атабезінің ен қабында болмауы) онда аталық бездің қатерлі ісікке айналуы 5 есе өседі .

Оны 10 жасқа дейін емдеп , өз орына келтірсе, онда қауіп қатер төмендейді . Екі жақты крипторхизм , аталық без рагын 10 есе жиілендіріп жібереді.
З. Жарақаттану. 25% аталық без рагымен ауырған науқастардың анамнезінде көрсетіледі.
4. Анатомиялық ақаулықтар ( қосымша бүйрек, шап жарығы, варикоцеле) 2-3 есе қолайлы жағдай туғызады.
5. Ағзадағы және қоршаған ортадағы эстроген гормондарының көбеюі өте қауіпті. Бүйрек зәр шығару мүшелерінің іштен біткен ақаулықтары , аталық бездің ракка ұшырау мүмкіндіктерін жоғарлатады. Ал ағзадағы эстроген деңгейінің артуы, сперманың құндылығын төмендетіп, ол несеп-жыныс мүшелерінде әртүрлі аурулар туғызады, соның ішінде аталық без рагында.

АТАБЕЗ РАГЫН ЖІКТЕЛУІ.
Гистологиялық түрлеріне сәйкес ұрық клеткасынан пайда болған герминогенді ісіктер( семинома) мына топтарға бөлінеді :
І. Таза геминогенді ісіктер:
1- семинома
2- спермалық семинома
3- эмбрионалды рак.
4- ұрық қабынан шыққан ісік
5- полиэмбриома
6- хориноэпителиома
7- тератома

а) пісіп - жетілген түрі
б) дермоидты киста
в) пісіп - жетілмеген түрі.
г) қатерлі ісікке ауысқан түрі
ІІ. Бірнеше түрлі ісіктер
А) біркелкі келетін ісіктер.
1. Лейдигома
2. Сертолиома
3. Түйіршік клеткалық
- аралас түрлі келетін
- теком / тінді топтары
- шала пісіп жетілгендер
- жіктелуге жатпайтындар

ІІІ. Ұрық жасушасы және сіңір жасушасы аралас келетін түрлері
1. Гонадобластома
2. Басқалары

АТАБЕЗ РАГЫНЫҢ КЛИНИКАЛЫҚ БЕЛГІСІ
Атабез рагының клиникалық белгілері ісіктің түйініне және оның бөгелме ісігіне тығыз байланысты
1. Мүшедегі ауырсыну сезімі
2. Ісік түйінінің өсуі

АТАБЕЗ РАГЫНЫҢ ДИАГНОСТИКАСЫ
Көру,сипау
Ультрадыбыстсқ тексеру
Ультрадыбыстсқ тексеру ұрық безіндегі ісіктің 1-2 мм-дей көлемін дәл анықтайды.Бірақ ісіктің өсу сатысын бұл әдіс анықтай алмайды,себебі бездің сыртқы қабаты көрінбейді
Компьютерлік томография

Ісік антигендерін қаннан анықтау
Қазір тәжірибеде үш ісік таңбасын (маркерін) анықтауға болады
1. Альфафетопротеин
2. Хорионды гонадотропин
3. Лактат дегидрогенезасын

АТАБЕЗ РАГЫНЫҢ ДИФДИАГНОСТИКАСЫ:
1. Жедел ұрық безінің қабынуы (орхит), тұмау, паротит, сүзектен кейін пайда болады. Еннің беті тегіс, көлемі ұлғаяды, табиғи пішіні өзгермейді. Температура 39-40 градусқа көтеріледі.
2. Бруцеллезды орхит лабораториялық әдіс арқылы – гемокультурасын анықтайды. Аллергиялық тері реакциясын жасап анықтайды.
3. Туберкулез ауруында қуық асты без және ұрық шығаратын көпіршіктер қоса зақымдалады.

АТАБЕЗ РАГЫН ЕМДЕУ ӘДІСТЕРІ
Атабез рагы химио және сәуле әдістеріне өте сезімтал келеді,әсіресе олар операциямен қосарлан жүргізілсе.
Кешенді емді алғаш операция-орхофуникулэктомиядан бастайды.

Мүше сақтайтын операцияны энуклеация деп атайды.Оның қолданысы мына жағдайларға байланысты болады:
Ісік,тек жергілікті бір жерде ғана болса
Ісік көзі 20-25 мм-ден аспаса
Операция алдынды тестостерон гормоны жергілікті деңгейде сақталса
Ісіктің айналасында нөлдік сатысындағы рак in situ болмаса.

Химиотерапия, ВЕР үлгісі бойынша 3-4 курс беріледі. 2а- өсу кезінде бұл көрсеткіш 67,0%-ға тең болады. Морфологиялық тексеру нәтижесі тератоманы көрсетсе, онда, химиотерапияның қажеті де болмайды, себебі ісікке қарсы дәрілерге бұл ісік сезімтал келмейді.